از «سعدآباد تا توپکاپی» عنوان ستون رضا قنبری روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه در دیدار است؛ که به سیاست و جامعه ترکیه، مشترکات فرهنگی ایران و ترکیه و روابط پر پیچ و خم آن‌ها می‌پردازد.
دیدارنیوز _ رضا قنبری*: در اولین روز‌های نوامبر ۹۶ در جاده سوسورلک (Susurluk) شهری مابین ازمیر و استانبول در اثر تصادف یک مرسدس بنز با یک کامیون سه نفر کشته، یک نفر زخمی و یک دولت سقوط کرد.
عبدالله چاتلِ (Abdullah Çatlı) رهبر مافیای مواد مخدر ترکیه، مجرم تحت تعقیب پلیس بین اللمل و متهم به چندین قتل سازمان یافته همراه با نامزدش در یک ماشین ضد گلوله دولتی با ادیپ بوجاک (Edip Bucak) نماینده بلند پایه مجلس ترکیه و حسین کجاداغ (Hüseyin Kocadağ) رییس دانشکده پلیس استانبول برای گذراندن تعطیلات در راه ازمیر بودند. در صندوق عقب ماشین چند قبضه اسلحه، مواد مخدر و گذرنامه‌های واقعی با هویت جعلی پیدا شد. شاهدی روشن برای اتهام همکاری سازمان‌های امنیتی و گروه‌های مافیای در سرکوب، قتل و فشار بر مخالفان دولت، که البته بار‌ها توسط رسانه‌ها پیگیری و به دلیل نبود شواهد کافی مختومه شد. ادامه تحقیقات از ملاقات سرنشینان مرسدس بنز، چند ساعت قبل از تصادف با مهمت آغار (Mehmet Ağar) وزیر کشور خبر می‌داد.
تانسو چیللر (Tansu Çiller) نخست وزیر دولت ائتلافی با دفاع از وزیر کشورش فضا را ملتهب‌تر کرد و مخالفان دولت کارزار "یک دقیقه خاموشی برای روشنایی" را به راه انداختند. ساعت ۹ شب میلیون‌ها شهروند چراغ خانه هایشان را یک دقیقه خاموش می‌کردند تا خواسته خود، برای محاکمه عاملان رسوایی سوسورلوک را به گوش دولت برسانند. بالاخره مهمت آغار از وزرات کشور استعفا و سپس دولت تانسو چیللر سقوط کرد.
فایل صوتی این گزارش را بشنوید
حالا ۲۵ سال پس از رسوایی سوسورلوک، سدات پکر (Sedat Peker) یکی دیگر از رهبران مافیای ترکیه ادعا می‌کند در دهه ۹۰ با دستور مهمت آغار وزیر کشور وقت چند تن از روزنامه نگاران مخالف دولت را به قتل رسانده و البته از همکاری بلند مدت با نیرو‌های امنیتی در ارعاب و تهدید مخالفان و قاچاق اسلحه و موادمخدر خبر می‌دهد. در شماره قبل این ستون اشاره‌ای به بحرانی که این وضعیت در ترکیه ایجاد کرده است اشاره کردیم.
بیشتر بخوانید: افشاگری سدات پکر؛ مافیا شب‌ها چشم باز می‌کند
اگرچه حالا پکر خود به قتل چندین روزنامه نگار در دهه نود اعتراف کرده، اما اولین بار نامش در سال ۱۹۹۷ به اتهام قتل یکی از قاچاقچیان مواد مخدر مطرح و البته در تمامی این سالها، دیگر هیچوقت فراموش نشد. از فرار به رومانی به اتهام قاچاق مواد مخدر تا بازگشت خود خواسته به وطن، از دستگیری در عملیات گسترده پلیس استانبول علیه قاچاقچیان در سال ۲۰۰۵ و محکومیت به چهارده سال حبس تا ازدواج با وکیلش و عفو مشروط پس از تحمل نه سال زندان. رهبر مافیایی که پس از آزادی درسال ۲۰۱۴ با ورود به امور خیریه و کارآفرینی در مناطق محروم سعی در بازسازی چهره خود در رسانه‌ها داشت. هرچند سدات پکر در سال‌های اخیر یکی از متهمان ردیف اول حمایت مالی ازگروه‌های راست افراطی نیز بوده است.
سلیمان سویلو
اما ناگهان در آوریل امسال پلیس ترکیه با راه اندازی عملیات گسترده در ۱۲۱ نقطه کشور، ۶۳ نفر از مرتبطین پکر را دستگیر کرد. عملیاتی که با دستور مستقیم سلیمان سویلو (Süleyman Soylu) انجام و به گفته پلیس با کشف ارزشمندترین محموله کوکایین در بندر ییل پورت (Yıl Port) مرتبط است. وزیری که اتفاقا در ویدئو‌های منتشر شده توسط سدات پکر هدف سنگین‌ترین اتهامات بوده است. اتهاماتی که بدلیل ارتباط سیاسی و عاطفی سلیمان سویلو و مهمت آغار برای وزیر کشور ترکیه حسابی دردسر ایجاد کرده است.
مردی که در خانواده یک پلیس متولد شد. در سال ۱۹۶۸ با بورسیه پلیس به دانشگاه رفت و در سوابقش از رئیس پلیس آنکارا و استانبول در دهه ۸۰ میلادی تا ریاست اداره امنیت کشور و معاونت مبارزه با تروریسم در ابتدای دهه ۹۰ به چشم می‌خورد. ژنرالی که با کوهی از افتخارات به وسیله "حزب راه راست" (Doğru yol Partisi) در سال ۹۵ وارد دولت ائتلافی شد و فقط یکسال بعد در حالی که خبرنگاران و عکاسان ژست‌های او را در خیابان‌های اطراف مجلس شکار می‌کردند از دولت کنار گذاشته شد. با مصنویت قضایی نمایندگی مجلس از دادگاه سوسورلوک رهایی یافت و اتفاقا در سال ۲۰۰۲ تنها نماینده حزب راه راست در مجلس ترکیه باقی ماند. هرچند بالاخره در سال ۲۰۰۷ با کنار کشیدن از سیاست، سمت دبیرکلی حزب راه راست را به دوست قدیمیش سلیمان سویلو واگذار کرد. هم حزبی که حالا او را شریک جرمش می‌دانند.
مهمت آغار
سلیمان سویلو سیاست را کنار مهمت آغار در "حزب راه راست " آغاز کرد و در زمان استعفای مهمت آغار از وزرات کشور، رئیس شاخه جوانان حزب او بود و اتفاقا زمانی که آغار در سال ۲۰۰۲ در مجلس ملی سوگند خورد سویلو ۳۲ ساله به شورای مرکزی حزب ارتقا یافته بود. پیشرفت سیاسی که تا سمت جانشینی مهمت آغار در دبیرکلی "حزب راه راست" ادامه داشت. اما حالا سدات پکر در ویدئوهایش با نشانه رفتن این همکاری قدیمی، سویلو را در پرونده‌های قضایی مهمت آغار شریک جرم او می‌داند. ادعا‌های که البته بدلیل جنبه‌های امنیتی، سابقه جنایی پکر و عملکرد خوب وزیر کشور در چند سال اخیر هنوز نتوانسته افکار عمومی را در گناهکار بودن سلیمان سویلو متقاعد کند. هرچند برخی از تحلیگران نیز افشاگری‌ها پکر را به شکاف داخلی در حزب عدالت و توسعه ربط می‌دهند. شکافی که یکسر آن به اختلافات برات آلبایراک (Berat Albayrak) داماد اردوغان و وزیر سابق دارایی با وزیر کشور در نحوه چینش استانداران و سر دیگرش به نزدیکی بیش از حد سلیمان سویلو به حزب راست گرایی حرکت ملی (Milliyetçi Hareket Partisi) برمیگردد. نزدیکی که به نظر برخی از اعضای دولت به ریزش رای در بین اقلیت‌های قومی منجر خواهد شد. ویژگی که هم نقطه ائتلاف احزاب دست راستی در تشکیل دولت است و هم به شکافی در میان حزب عدالت و توسعه تبدیل شده است.
در حین نوشتن این ستون، سدات پکر با انتشار هشتمین ویدئو، اتهام فروش چند کامیون اسلحه به جبهه النصره سوریه توسط نیرو‌های امنیتی و انحصار سرمایه گذاری در لیبی برای نزدیکان دولت را به لیست سیاه خود اضافه کرد. بنظر می‌آید حالا افشاگری‌های سدات پکر در حال عبور از مرز‌های آناتولی است و قربانیان بیشتری از رسوایی سوسورلوک خواهد داشت.
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
