حالا ۵ رو از آغاز ثبت املاک خانوار‌ها و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی در سامانه ملی املاک و اسکان می‌گذرد، اما هنوز سئوالات و ابهات متعددی در خصوص چگونگی اجرای این طرح از سوی افکار عمومی مطرح می‌شود.
دیدارنیوز ـ این طرح که با هدف شناسایی خانه‌های خالی در سراسر کشور اجرایی می‌شود، به عقیده طراحان به ساماندهی بازار اجاره کشور منجر خواهد شد.
شمار مستاجران در شهر‌های بزرگ تحت تاثیر افزایش عجیب و قابل توجه قیمت مسکن در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری را یافته و فاصله زمانی تجهیز مالی خانوار با ایجاد قدرت خرید مسکن افزایشی قابل توجه را تجربه کرده است. از این رو در یک سال اخیر طرح‌های متعددی با هدف حمایت از مستاجران در دستور کار قرار گرفته است. پرداخت تسهیلات ودیعه مسک از یک سو و اجرای این طرح از سوی دیگر دو طرحی است که مشخصا تاثیرات آن‌ها بر بازار اجاره قابل رصد و اندازه گیری خواهد بود.
بر اساس مفاد پیش بینی شده در قانون؛ هر واحدمسکونی واقع در کلیه شهر‌های بالای یکصدهزارنفر جمعیت که در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد به عنوان خانه خالی شناسایی شده و به ازای هرماه بیش از زمان مذکور، بدون لحاظ معافیت تبصره ۱۱ ماده ۵۳ این قانون ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره می‌شود.
بر این اساس میزان مالیات متعلقه در سال اول معادل شش برابر مالیات متعلقه، در سال دوم معادل دوازده برابر مالیات متعلقه و در سال سوم به بعد معادل هجده برابر مالیات متعلقه واحد بود.
با هدف پیگیری از بروز مشکلات مقرر است واحد‌های نوساز پس از دوازده ماه و درطرح‌های انبوه سازی پس از هجده ماه از زمان صدور گوهی اتمام عملیات ساختمانی (موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری مصوب ۱۱/۰۴/۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن) مشمول مالیات موضوع این ماده می‌شوند.
وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است مالکان واحد‌های مسکونی تمام کشور اعم از شهری و روستایی موظفند اطلاعات املاک تحت تملک خود را با تعیین نوع بهره برداری، حداکثر ظرف مدت دوماه از تاریخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ نسبت به ثبت املاک خود اقدام کنند.
پس از پایان مهلت خوداظهاری، دستگاه‌های اجرایی مکلفند خدمات خود ازقبیل افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک، خدمات ناشی از اعمال سیاست‌های حمایتی، یارانه‌ای و کمک معیشتی، تعویض پلاک خودرو، فروش انشعاب آب، برق، تلفن و گازطبیعی، ارسال اسناد و مدارک مانند گواهینامه، گذرنامه، مدارک خودرو، اخطاریه، ابلاغیه، ثبت نام مدارس در منطقه محل اقامت، استحقاق دریافت خوابگاه دانشجویی و امثال آن را صرفاً با اخذ کدملی و براساس کدپستی یا شرح نشانی یکتای درج شده مربوط به اقامتگاه اصلی آنان در سامانه املاک و اسکان کشور ارائه کنند. همچنین حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از لازم الاجرا شدن این تبصره، کلیه ارائه دهندگان خدمات عمومی از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن مکلفند قبوض مصرفی را براساس اطلاعات مندرج در سامانه املاک و اسکان کشور، مطابق باکدپستی یا نشانی یکتا و به نام مالک یا بهره بردار صادر نمایند.
بر اساس این گزارش ضرورت دارد مالکان با شماره همراهی که مالکان آن برای کد ملی ان‌ها ثبت شده است، وارد سامانه شوند. بر این اساس مقرر است افراد نسبت به ثبت املک خود و افراد تحت تکفل خانوارشان در سامانه اقدام نمایند. در این میان خانوار‌هایی که در واحدی مسکونی با دو سند مجزا سکونت دارند و نسبت به تجمیع آن اقدام کرده‌اند نیز باید هر دو خانه را به صورت مجزا ثبت کنند و اگر یک از واحد‌ها به عنوان اقامتگاه دوم تلقی نشود، مشمول مالیات خواهد شد.
ثبت املاک از سوی مالکان و مستاجران توامان باید صورت گیرد. در این راستا ملک موظف است در قسمت افزودن ملک بعد از ورود اطلاعات ملک، در قسمت اطلاعات سکونت، گزینه "شخص دیگری ساکن است. " را انتخاب کرده و اطلاعات مستاجر خود را در آن وارد نمایید.
در این راستا اگر ملکی در طول سال، ۱۲۰ روز خالی بماند، اما مالک آن را فروخته باشد، به طوریرکه بخشی از ۱۲۰ روز زمان خالی ماندن، در اختیار مالک اول و مابقی در اختیار مالک دوم باشد، نیز تنها در صورت مشمول مالیات می‌شود که ۱۲۰ روز از زمان خالی بودن در اختیار یک مالک باشد، مشمول مالیات می‌گردد.
نکته مهم اینجاست که فرسودگی و عدم امکان سکونت ملاک عدم شمولیت در مالیات نیست و به هر حال ملک مشمول مالیات خانه خالی می‌گردد. لازم به توضیح است واحد‌های مسکونی در شهر‌های زیر یکصد هزار نفر جمعیت مشمول مالیات خانه خالی نمی‌گردند، اما چنان‌چه اطلاعات آن‌ها در سامانه اظهار نشوند، مشمول جریمه خواهند شد.
به این ترتیب بر اساس مفاد پیش بینی شده در قانون واحد‌های مسکونی که این چهار شرط را داشته باشند مشمول مالیات بر خانه‌های خالی خواهند شد.
۱- عدم ثبت اطلاعات توسط مالک مستاجر واحد‌های مسکونی در شهر‌های بالای یکصد هزار نفر جمعیت در سامانه ملی املاک و اسکان کشور.
۲- اجاره واحد مسکونی به فردی که اقامتگاه اصلی دیگری در سامانه برای او تعریف شده است.
۳- هر واحد مسکونی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد، در صورت تغییر مالکیت به صورت رسمی مهلت ۱۲۰ روز برای مالک جدید جاری است.
۴- در صورتی که مالک واحد مسکونی خود را برای فروش یا اجاره حسب مورد به ارزش اجاری یا میانگین قیمت‌های روز منطقه موضوع مواد ۵۴ و ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم از طریق سامانه معاملات املاک عرضه کند، مشمول مالیات نمی‌شود، لیکن اگر مالک بیش از دوبار از اجاره و یا فروش ملک خود به قیمت‌های مذکور خودداری کند، آن واحد مشمول مالیات خانه خالی می‌شود.
سامانه ملی املاک و اسکان کشور با آدرس amlak.mrud.ir جهت دریافت خوداظهاری اطلاعات مالکیت و سکونت توسط وزارت راه و شهرسازی طراحی شده و دارای اعتبار است.
