"دیدارنیوز" به بهانه برگزاری «کارگاه آموزشی مهارت‌های چند همسری» بررسی می‌کند؛
موافقین می‌گویند تعدد زوجات، سبب دستیابی به آرامش می‌شود، اما سوالی که مطرح است اینست که این آرامش، نصیب چه کسی می‌شود؟ بی تردید این آرامش در وجود زنی که زندگی اش را در آستانه فروپاشی می‌بیند و قلبش از آنچه که خیانت شوهر می‌پندارد شکسته است، وجود نخواهد داشت. حتی در کشور‌هایی مانند عربستان سعودی که چندهمسری عرفی پذیرفته شده در خانواده‌ها است نیز بعید به نظر می‌رسد که یک زن از اینکه شوهرش زن دیگری اختیار کرده خوشحال باشد و اعتراض نکند، به همین دلیل است که متولیان ترویج چند همسری در پی آموزش دادن به زنان و قانع کردن آن‌ها برای کنار آمدن با این رنج کشنده هستند. آن‌ها معتقدند اختیار کردن چند زن از جانب یک مرد، نشانه مسئولیت پذیری اوست نه خیانت و زنان باید به جای مخالفت و تنش زایی، به فکر سروسامان گرفتن هم جنسانشان نیز باشند.
دیدارنیوز ـ مرضیه حسینی: انتشار پوستری حاوی فراخوان ثبت نام برای شرکت در «کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های ارتباطی خانواده‌های چندهمسری» از سوی یکی از موسسات فعال در امور دینی و دعوت از مردان و زنان برای شرکت رایگان در این کارگاه ها، وکنش‌های متفاوت و بعضا تندی را از جانب گروه‌های مختلف مردمی و برخی مسئولین در فضای رسانه‌ای و مجازی منجر شد.
پیشتر نیز حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان عضو بنیاد ملی خانواده در برنامه بدون توقف، در حمایت از چند همسری صحبت کرده و گفته بود: «چند همسری خیانت نیست بلکه نشانه مسئولیت پذیری مرد است و زنان نیز باید بیاموزند که نباید در برابر ازدواج‌های متعدد شوهرانشان ابراز مخالفت و ناراحتی کنند، زیرا چند همسری ضمن ایجاد آرامش در خانواده، بخشی از مشکلات کشور را نیز حل می‌کند؛ بدین معنا که بخشی از زنان را از خطر تجرد قطعی نجات می‌دهد.» وی همچنین گفته بود: «در حال حاضر سه میلیون و ۴۰۰ هزار نفر زن بیوه، مطلقه و دختر ازدواج نکرده در کشور وجود دارد، در مقابل این زنان، ۸۰۰ هزار مرد هم در چنین شرایطی به سر می‌برند، چنین آماری برای کشور خطرناک است، در نتیجه چندهمسری می‌تواند در حل بحران ازدواج موثر باشد.»
موسسه برگزار کننده کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های ارتباطی خانواده‌های چندهمسری، «وطن توحیدی حیات حسنی» نام دارد که هدف خود را الگوسازی برای خانواده اسلامی بیان کرده است و تاکید نموده که چندهمسری یکی از مسائل پذیرفته شده در اسلام است و مردان مجاز به داشتن ۴ همسر دائمی هستند. حجت‌الاسلام محمد عسگری مسئول واحد مشاوره این مؤسسه در خصوص برگزاری کلاس‌های چندهمسری می‌گوید: «در حال حاضر بیش از صدهزار خانواده در ایران چندهمسر دارند و خیلی از آن‌ها با گرفتن همسر دوم و سوم دچار مشکلاتی شدند و زندگی شماری از آن‌ها با گرفتاری‌ها و چالش‌های زیادی همراه است، بنابراین در این کارگاه‌ها در قالب کلاس‌های مشاوره‌ای به زنان و مردان آموزش داده می‌شود تا افرادی که اقدام به چند همسری می‌کنند دچار مشکل نشوند.»
موافقین چند همسری چه می گویند؟
مبارزه با چندهمسری از دوره قاجار و با انتشار اولین نشریات زنان در زمان مشروطه و همچنین شکل گیری جنبش زنان ایرانی در همان دوره، یکی از مسائل مورد توجه زنان در مطالبات حقوقی شان بوده است. فعالین زن، رواج چند همسری را نقض کننده حقوق انسانی زنان و یکی از مصادیق ستم بر آن‌ها می‌دانستند. مبارزات صدساله زنان با چندهمسری از آنجا که این مساله ریشه در سنن فرهنگی و آموزه‌های دینی ایرانیان داشته و دارد، موجب شده تا تلاش‌های زنان در این زمینه به جایی نرسد.
حال پس از گذشت بیش از ۱۰۰ سال از دوره مشروطه و زندگی در دورن مدرن که مسلما اقتضائات خاص خود را دارد، مشاهده می‌شود که زنان هنوز درگیر مبارزه با چندهمسری هستند، در حالی که بخشی از نهاد‌های فرهنگی و متولیان فرهنگ، بی توجه به الزامات عصر جدید به دنبال ترویج چندهمسری و نادیده گرفتن حقوق انسانی زنان در این رابطه هستند. به راستی به جز مردانی که امکانات مالی برای ازدواج‌های متعدد دارند چه کسانی از چند همسری منتفع می‌شوند؟
موافقین می‌گویند تعدد زوجات، سبب دستیابی به آرامش می‌شود، اما سوالی که مطرح است اینست که این آرامش، نصیب چه کسی می‌شود؟ بی تردید این آرامش در وجود زنی که زندگی اش را در آستانه فروپاشی می‌بیند و قلبش از آنچه که خیانت شوهر می‌پندارد شکسته است، وجود نخواهد داشت. حتی در کشور‌هایی مانند عربستان سعودی که چندهمسری عرفی پذیرفته شده در خانواده‌ها است نیز بعید به نظر می‌رسد که یک زن از اینکه شوهرش زن دیگری اختیار کرده خوشحال باشد و اعتراض نکند، به همین دلیل است که متولیان ترویج چند همسری در پی آموزش دادن به زنان و قانع کردن آن‌ها برای کنار آمدن با این رنج کشنده هستند. آن‌ها معتقدند اختیار کردن چند زن از جانب یک مرد، نشانه مسئولیت پذیری اوست نه خیانت و زنان باید به جای مخالفت و تنش زایی، به فکر سروسامان گرفتن هم جنسانشان نیز باشند.
موافقین چند همسری ایده دیگری نیز دارند. آن‌ها در پاسخ به این اشکال که در زمانه‌ای که ازدواج و اختیار کردن یک زن به دلیل فشار‌های مالی برای مرد و زن جوان به سختی امکان دارد و فقط ثروتمندان امکان چند همسری دارند، آنگاه چه ضرورتی برای طرح این مسئله و برگزاری کارگاه‌های آموزشی وجود دارد، پاسخ می‌دهند: «ما باید به زنان آموزش دهیم که در یک خانه با همسران دیگر شوهر خود زندگی کنند و توقع خانه و هزینه جدا نداشته باشند.»
با دقت در آرای موافقین، به نظر می‌رسد که برگزاری این کارگاه‌ها و ترویج ایده چند همسری در خدمت مردسالاری سنتی و تلاش برای تداوم امتیارات سنتی مردان و فرودستی زنان قرار دارد. دقت در استدلال مدافعان چندهمسری، همچنین این نکته را به ذهن متبادر می‌سازد که بخش مهمی از دلایل آن‌ها برای توجیه ضرورت تعدد زوجات در میان گروه‌های مختلف مردان ـ به صورت دائم و همچنین موقت ـ دلالت‌های برآمده از تامین نیاز جنسی است. بر طبق این استدلال، گویی میل جنسی در مردان بیشتر است و تا روزی که زنده اند وجود دارد، درحالی که این تمایل در زنان کمتر است و با بارداری و افزایش سن، کمتر هم می‌شود. به همین دلیل شاید مردان نتوانند پاسخ نیاز خود را نزد یک زن بیابند؛ ولو اینکه عاشقانه زن خود را دوست داشته باشند، در نتیجه ازدواج مجدد به صورت دائم و موقت، ضمن تامین نیاز جنسی مرد، مانع از خیانت او شده و از نتایج دیگر این کار، سروسامان بخشیدن به شرایط زندگی یک زن دیگر است.
در باور مدافعین چندهمسری و همچنین بسیاری از افراد، گویی میل جنسی و برآوردن آن، مختص مردان و حق آنهاست. این برساخت فرهنگی ـ تربیتی به گونه‌ای نهادینه شده که اصالت را بر کامجویی مردان و برخورداری از امکانات زندگی و ازدواج برای آنان می‌داند و زنان را در موارد فوق، نادیده می‌انگارد.
به جای چندهمسری، ازدواج آسان را آموزش دهید
مدافعان چندهمسری می‌گویند تعدد زوجات، زنان مجرد را به سروسامان رسانده و از مزایای داشتن شوهر و همچنین سرپناه و معیشت بهره مند می‌کند. اینکه در جامعه ما و در میان طبقه متوسط، درآمد یک مرد، حتی کفاف اداره یک زن را هم نمی‌دهد بماند، اما‌ای کاش متولیان فرهنگ سازی، به جای ترویج چند همسری، در کاستن از موانع ازدواج جوانان و آموزش برای ازدواج آسان تمرکز می‌کردند. همچنین در راستای حمایت از زنان مجرد به ویژه زنان بیوه یا دختران که شانس ازدواج کمتری دارند و نگران معیشت خود نیز هستند، آموزش مهارت‌های شغلی و فراهم سازی امکانات بیمه و مسکن را برنامه ریزی می‌شد. این اقدامات، راه حل‌های بهتری است تا اینکه به آن‌ها آموزش داده شود چطور با چند زن دیگر در یک خانه، زندگی کرده و بیاموزند چگونه همسر خود را تقسیم کنند!
سخن پایانی
اینکه چند مرد اساسا امکان تعدد زوجات را دارند و از چنین آموزه‌هایی استقبال می‌کنند مساله اصلی نیست، نکته نگران کننده این است که موسساتی که به اسم ترویج الگوی اسلامی خانواده، فعالیت کرده و بودجه دولتی می‌گیرند، با ترویج پدیده هایی، چون چندهمسری در راه فروپاشی خانواده گام برداشته و زنان را نیز تشویق به خیانت می‌کنند چراکه آمار‌ها نشان می‌دهد در مواردی که اتفاقاتی از قبیل ازدواج مجدد شوهر اتفاق افتاده است، بسیاری از زنان دست به مقابله زده و درحالی که خود را قربانی امیال شوهر می‌دانستند، برای تلافی وارد روابط خارج از ازدواج شده اند، درحالی که مادر نیز بودند.
موسسات ترویج کننده چندهمسری در حالی این موضوع را تبلیغ می‌کنند که رهبر انقلاب در سخنانی فرموده اند: «آقایان حتی به شوخی هم نباید درباره تعدد زوجات حرف بزنند، که باعث دلسردی خانم‌ها می‌شود.»
