مانیفست­‌های عاشقانه­ میانسالگی

 

"بنفشه­‌های آفریقایی" هرچند دست روی ایده ­ای نسبتا نو و جذاب گذاشته، اما داستان جدید، با خلاقیت سینمایی کاملا مغایرت دارد. قصه، قصه­‌ی زنی است به نام شکوفه (با بازی خوب فاطمه معتمدآریا) که همسر سابقش را ترک کرده و با مردی جدید به نام رضا (سعید آقاخانی) زندگی مشترکی را آغاز کرده است اما شرایط طوری می­ شود که فریدون، همسر سابق شکوفه، با حالی مریض و ناخوش از آسایشگاه به خانه شکوفه می ­آید و حالا شکوفه در یک خانه، با شوهر سابق و جدیدش زندگی می­کند. شرایطی که کمتر در سینمای ایران روی آن دست گذاشته می­شود و معمولا دچار ممیزی ­های فراوانی نیز می ­شود.

 

 

فیلم، هر از گا‌هی لحظات عاطفی و احساسی خود را به رخ می­ کشد. فضاسازی توسط باران، کوچه­‌های قدیمی آمل و حیاط باصفای خانه ­ی شکوفه، به خوبی از آب در آمده، اما آنچه که بعضی اوقات، دچار حس ­زدایی می­شود، شوخی­ها و تیکه­‌های طنز بی موقع در فیلمنامه است. رضا که از لحاظ عاطفی تحت فشار است و بعضا احساس حسادت می­ کند (بابت شرایط پیش آمده در خانه) گاهی اوقات تبدیل به کاریکاتوری شوخ ­طبع می­شود که بار غمگینانه­‌ی فیلم را به هم می­ ریزد. به نظر می ­رسد فیلم از غمگین بودن فرار می­کند و هرچند ناموفق است و بالاخره مخاطب احساساتی را دچار خود می­کند، اما بین فضای تراژدی و کمدی، پاس­کاری می ­شود که تا حدودی فیلم را از چشم می­ اندازد.

 

 

 

نکته  حائز اهمیت و دل­نشین اثر، آن است که به جای یک سناریوی رمانتیک در مورد جوانان و احساسات تینیجری و ایجاد مثلث­های عاشقی معمول و کلیشه­ای، سراغ دنیای آدم ­بزرگ‌ها می­رود. زخم کهنه ­ عشقی را باز می­کند که آدم­هایش نه حوصله­ اش را دارند، نه شور و اشتیاقش را. انگار فقط می­خواهند روی بالکن، زیر باران بنشینند، از قدیم بگویند، جوانک‌­ها را نصیحت کنند و گاهی هم تخته بازی کنند. عشق در قالب دنیای پیرمرد/پیرزن‌ها هم المانی جذاب و تماشایی است.

خرده پیرنگ‌­هایی نیز در خلال پلات اصلی فیلمنامه گنجانده شده که هم به ریتم و هم به کشش فیلم در طول صد دقیقه کمک کرده و هرچند بی ­اهمیت جلوه می­ کنند و توجه مخاطب به همان خط داستانی اصلی معطوف می­ماند، اما بی تاثیر در خلق فضای "محله" و استفاده بهینه از "هم ­محلی ­ها" نیست.

 

با تمام این­ها اما فیلم، پا را فراتر از یک اثر معمولی، بی ادعا، کوچک و بی تاثیر نمی­ گذارد. اتفاق یا ساختار غافلگیرکننده و خاصی در کار نیست. شاید هم فضای داستان و فیلمنامه چنین خنثی بودنی را بطلبد، اما برآیند آنچه که می­ بینیم، اثری نیست که در ذهن باقی بماند و بعنوان فیلمی ماندگار بتوان یادش کرد. لحظه ­هایی در فیلم هست که با کاراکتر‌های غمِ روزگارکشیده ­اش، عشق را یادمان می ­اندازد و حتی علی­رغم تقدیس عشق، گاهی یادآور آن است که عشق، تنها دلیل "زوج بودن"­ها نیست. اما صدای خنده ­ها و آواز شکوفه در میان جنگل‌ها و شیطنت­‌های رضا و بوی بنفشه­‌های آفریقایی، هرچقدر خنثی و کوچک باشند، حتی لحظه ه­ای عشق را یادآور می­ شوند و شاید هم همین کافی است...