کوروش احمدی، دیپلمات پیشین ایران با اشاره به سفر روز سه‌شنبه پزشکیان به نیویورک می‌گوید که امکان دستیابی به توافق در لحظات آخر منتفی نیست و درباره بیانیه شعام مبنی بر احتمال تعلیق همکاری با آژانس هم گفته که بسیار نامفهوم بوده است.
دیدارنیوز: دیپلمات بازنشسته ایرانی گفت: امکان دستیابی به توافق در لحظات آخر منتفی نیست. از لحاظ حقوقی، امکان اینکه اروپایی‌ها مطابق بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ نامه‌ای به شورای امنیت ارسال کنند و اعلام کند که مشکل رفع شده، وجود دارد. در نتیجه، باید از این فرصتی که وجود دارد به شکل حداکثری استفاده شود.
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین ایران در سازمان ملل متحد در گفت‌و‌گو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از سفر رییس‌جمهور کشورمان به نیویورک و فرصت‌های دیپلماتیک احتمالی موجود در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل متحد گفت: به احتمال زیاد در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل متحد مذاکراتی با اروپایی‌ها انجام خواهد شد یا اینکه قاعدتاً باید انجام شود. شرایط به گونه‌ای است که ممکن است مذاکره با آمریکا دشوار باشد و مذاکره با چین و روسیه هم تحصیل حاصل است چرا که از جهات زیادی با این دو کشور همسو هستیم، در نتیجه تنها گفت‌و‌گو با اروپایی‌ها می‌تواند معنی دار باشد.
کار اصلی هیئت دیپلماتیک ایران در نیویورک باید مذاکره با این سه کشور اروپایی باشد
وی ادامه داد: آن کشور‌هایی که باید طرف اصلی گفت‌و‌گو در ارتباط با مسائل جاری و مبتلابه باشند، طبیعتا این سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اروپا هستند؛ لذا کار اصلی هیئت دیپلماتیک ایران در نیویورک باید مذاکره با این سه کشور اروپایی باشد و هدف هیات ما هم باید این باشد که ببینیم آیا تا ۲۸ سپتامبر، یعنی در حدود پنج یا شش روز دیگر، امکان گشایشی در پرونده هسته‌ای وجود دارد یا خیر. البته احتمال گشایش در کار بسیار کم است؛ چرا که موضوع به لحاظ فنی، سیاسی و حقوقی بسیار پیچیده است.
امکان دستیابی به توافق در لحظات آخر منتفی نیست
این کارشناس ارشد سیاست خارجی با اشاره به این نکته که اکنون دو ضرب‌الاجل مهم در پرونده هسته‌ای پیش‌رو داریم، اظهار کرد: یکی از این ضرب‌الاجل‌ها ۲۸ سپتامبر و دیگری ۱۸ اکتبر است که این دو بر هم اثر دارند و در مواردی در مغایرت با یکدیگر هستند، ممکن است اقداماتی که در ارتباط با یکی از این ضرب‌الاجل‌ها انجام می‌شود در تعارض با اقدام لازم برای ضرب‌الاجل دیگری باشد. بنابراین، کار بسیار دشوار است، اما امکان دستیابی به توافق در لحظات آخر منتفی نیست. از لحاظ حقوقی، امکان اینکه اروپایی‌ها مطابق بند ۱۳ قطعنامه ۲۲۳۱ نامه‌ای به شورای امنیت ارسال کنند و اعلام کنند که مشکل رفع شده، وجود دارد. در نتیجه، باید از فرصتی که وجود دارد به شکل حداکثری استفاده شود.
ایران همیشه برای مذاکره با آمریکا اعلام آمادگی کرده است
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل درباره احتمال مذاکره با آمریکا و برآورده شدن سومین شرط اروپایی‌ها برای تعویق فعال‌سازی مکانیسم ماشه عنوان کرد: شرط مربوط به مذاکره با آمریکا دو طرف دارد و ایران همیشه برای مذاکره با آمریکا اعلام آمادگی کرده است. حال اینکه مذاکره به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم و جامع یا غیرجامع باشد، موضوعات فرع بر اصل است.
بحث اصلی، همکاری با آژانس است
احمدی افزود: در خصوص شرط مذاکره با آمریکا، صرف اینکه اعلام آمادگی ایران برای تمدید اسنپ بک کافی است، مشکل اصلی اکنون این نیست، زیرا مذاکره با آمریکا و رسیدن به نتیجه به هر حال زمان‌بر است. بحث اصلی، شرایط اول و دوم اروپا در مورد همکاری با آژانس است. در حوزه همکاری با آژانس، امکان یک گشایشی در تئوری وجود دارد که باید بررسی شود، آیا می‌توان از این امکان استفاده کرد یا خیر؟
بیانیه شعام بسیار نامفهوم بود
این دیپلمات پیشین در خصوص بیانیه اخیر شعام مبنی بر احتمال تعلیق همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی بیان کرد: متن این بیانیه خیلی روشن نبود. جمله آخر آن بیانیه این بود که «با اقدامات کشور‌های اروپایی عملاً مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد.» منظور از این جمله روشن نیست که آیا منظور این است که همکاری تعلیق شده یا در آینده تعلیق خواهد شد.
اگر همکاری با آژانس را تعلیق کرده‌ایم موضوع پایان یافته است
وی با اشاره به اینکه با این بیانیه شعام روشن نیست که دقیقا چه اقداماتی انجام شده یا قرار است انجام شود، تصریح کرد: می‌توان از بیانیه شعام تهدیدی را مستفاد کرد که بحث تعلیق همکاری با آژانس یا در حال انجام است یا در آینده خواهد شد. اگر ما همکاری را با آژانس تعلیق کرده‌ایم، هیچ راه دیگری نیست و موضوع پایان یافته است. مذاکره با اروپایی‌ها هم اگر انجام شود، برای مسائل دوجانبه خواهد بود. مسائل بین ایران و فرانسه، مسائل بین ایران و آلمان، مسائل بین ایران و انگلیس و... به عنوان مثال، مسئله زندانی‌های اروپایی در ایران و موضوعات مشابه خواهد بود.
ممکن است اروپایی‌ها برای حفظ آبروی خود مکانیسم ماشه را عقب بیندازد
وی اضافه کرد: اگر این ابهامی که در این بیانیه شعام وجود دارد، تعمدی بوده باشد و همکاری با آژانس تعلیق نشده باشد، می‌توانند در جریان مذاکره با اروپایی‌ها به این نتیجه برسند که اروپا چه اقدام عملی مشخصی نیاز دارد و یک گزارش اجمالی، حداقلی و کلی داده شود. به عنوان مثال، ممکن است اروپایی‌ها برای حفظ آبرو چنین گزارشی را بپذیرند، چون می‌توانند بگویند ما یک چیزی گرفتیم و این مکانیسم ماشه را برای دو یا سه ماه عقب انداختیم. پس چنین امکانی به هر حال وجود دارد. مقامات کشور‌ها می‌توانند در جریان سفر به نیویورک روی این موضوع کار کنند و ببینند که آیا می‌توان از آن نتیجه‌ای گرفت یا خیر.
این کارشناس ارشد سیاست بین‌الملل در پاسخ به این سوال که به نظر شما آیا پس از اینکه از ۱۸ اکتبر گذشتیم و مکانیسم ماشه فعال شد، امکان ادامه مسیر دیپلماتیک وجود دارد، گفت: قطعاً؛ این تاریخ‌ها در اکتبر و سپتامبر آخرین فرصت برای تعاملات دیپلماتیک نیست. این آخرین فرصت تا قبل از ۲۸ سپتامبر در ارتباط با بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران است وگرنه فرصت نامحدود وجود دارد ولی این موضوع از این جهت مهم است که اگر این قطعنامه‌ها برگردند، آمریکا می‌تواند با حربه وتو کنترل این قطعنامه‌ها را در دست گیرد و لغو آنها در آینده بسیار مشکل شود.
اگر قطعنامه‌های شورای امنیت باز گردد کنترل پرونده هسته‌ای ایران به دست آمریکا خواهد بود
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر، آمریکا هیچ نقشی در ارتباط با این قطعنامه‌های قدیمی مختومه ندارد، زیرا از برجام خارج شده و دخالتی در این قطعنامه‌ها ندارد. اما اگر قطعنامه‌های شورای امنیت برگردند در آن صورت لغو شدنشان به موافقت آمریکا موکول خواهد شد. آمریکا حق وتو دارد و می‌تواند سال‌ها این موضوعات را ادامه دهد و برای سال‌ها اجازه ندهد و به تنهایی می‌تواند مانع لغو این قطعنامه‌ها شود. وقتی از آخرین فرصت صحبت می‌کنیم، مقصود این است که در این روز‌های پایانی با این آخرین فرصت، جلوی برگشت این قطعنامه‌ها گرفته شود.
