این سومین قسمت از ویژه برنامه نوروزی ۱۴۰۴ دیدارنیوز با اجرای محمدرضا حیاتی است که به بررسی مهمترین اتفاقات سال ۱۴۰۳ می‌پردازد. در این برنامه حادثه ترور اسماعیل هنیه در تهران و درگیری نظامی ایران با اسرائیل در سال گذشته را بررسی می‌کنیم.
دیدارنیوز: با سلام به شما بینندگان عزیز. در این قسمت از برنامه رویداد‌های مهم سیاسی دیگر سال ۱۴۰۳ را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهیم و نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان را درباره اهمیت و تأثیرگذاری آن بر تحولات ایران و جهان جویا می‌شویم. با ما همراه باشید.
ویدیوی این ویژه برنامه نوروزی را می‌توانید اینجا، یوتیوب و آپارات ببینید
مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس جمهوری اسلامی ۹ مرداد ۱۴۰۳ با حضور ۷۰ هیات خارجی و دبیران‌کل سازمان‌های بین‌المللی و برخی از سران جبهه مقاومت برگزار می‌شود.
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس از جمله مهمانان شرکت کننده در مراسم آغاز ریاست جمهوری پزشکیان بود. وی پس از شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جدید ایران، با آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، دیدار کرده و سپس به محل اقامت خود در پادگان امام علی، وابسته به نیروی قدس سپاه پاسداران، بازگشته بود. درپی مراسم تحلیف در روز چهارشنبه و در ساعات اولیه بامداد پنجشنبه دهم مرداد ماه ۱۴۰۳ حادثه‌ای عجیب در اقامتگاه اسماعیل هنیه مهمان ویژه جمهوری اسلامی می‌افتد که چند ساعت بعد ایران و منطقه را تکان می‌دهد. اسماعیل هنیه بر اثر انفجار کشته می‌شود.
مقامات ایرانی و سپاه پاسداران ابتدا درباره جزئیات حادثه اظهار نظر‌های متفاوتی داشتند؛ برخی منابع از حمله موشکی و برخی دیگر از انفجار یک وسیله انفجاری از راه دور خبر می‌دادند. روابط عمومی کل سپاه پاسداران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این عملیات با شلیک پرتابه کوتاه‌برد با سر جنگی حدود ۷ کیلوگرمی و انفجار شدید از خارج محدوده استقرار اقامت مهمانان صورت گرفته است.
تحقیقات بیشتر نشان داد که این ترور با استفاده از یک بسته انفجاری که پیش‌تر در اتاق هنیه کار گذاشته شده بود، توسط موساد، سازمان اطلاعات اسرائیل، انجام شده است. این عملیات پس از آن صورت گرفت که اسرائیل روز قبل از آن یکی از فرماندهان حزب‌الله را در بیروت هدف قرار داده بود و نگرانی‌ها از تشدید درگیری‌های منطقه‌ای افزایش یافته بود.
پس از این حادثه، رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، با صدور پیامی، کشته شدن هنیه را محکوم و تأکید کرد که خون او هدر نخواهد رفت و ایران حق پاسخگویی به این اقدام را برای خود محفوظ می‌داند.
دو روز پس از کشته شدن هنیه، ارتش اسرائیل مدرسه‌ای در منطقه الشجاعیه غزه را بمباران کرد که منجر به کشته شدن سی نفر شد. تحقیقات بعدی نشان داد که هنیه با استفاده از بمب کارگذاشته‌شده در اتاقش در تهران کشته شده. بمبی که با فناوری پیشرفته و کنترل از راه دور عمل می‌کرده. برخی گمانه زنی‌ها نیز حاکی از آن است که عوامل موساد با همکاری برخی اعضای سپاه پاسداران بعنوان جاسوس و عوامل نفوذی این عملیات را انجام داده‌اند.
کشته شدن هنیه در قلب تهران انتقاد‌های برخی مسئولان را از شرایط امنیتی کشور در پی دارد. مسعود پزشکیان و جواد ظریف، از ناکامی در جلوگیری از ترور هنیه انتقاد کردند و ابراز داشتند که وعده‌های غربی‌ها درباره آتش‌بس باعث فریب و انصراف از انتقام‌گیری شد.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، ترور هنیه را اقدامی جنایتکارانه از سوی رژیم صهیونیستی دانست و تأکید کرد که پاسخ ایران به این اقدام، "مجازات سخت" خواهد بود، اما زمان و مکان آن با تدبیر و حکمت تعیین خواهد شد. مقامات ایرانی دو سناریو را برای پاسخ به ترور هنیه بررسی کردند:
واکنش نظامی: این سناریو شامل استفاده از تسلیحات پیشرفته مانند پهپاد‌ها و موشک‌ها برای حمله به اهداف اسرائیلی بود؛ و واکنش امنیتی: این گزینه متمرکز بر عملیات اطلاعاتی و امنیتی علیه اهداف و شخصیت‌های مرتبط با اسرائیل بود.
مقامات آمریکایی به ایران پیام ارسال می‌کنند و می‌خواهند از واکنش نظامی در این زمینه خودداری کنند. با اینحال جوی ملتهب در کشور شکل می‌گیرد و دائما سخن از انتقام سخت و پاسخگویی به این ترور زده می‌شود.
در بحبوحه جنگ لفظی جمهوری اسلامی و بیانات آتشین انتقام‌جویانه خبری باورنکردنی و عجیب منتشر می‌شود. در ۶ مهر ۱۴۰۳ (۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴)، سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، در پی حمله هوایی نیروی هوایی اسرائیل به مقر فرماندهی حزب‌الله در ضاحیه جنوبی بیروت به قتل می‌رسد. در این حمله، علاوه بر سید حسن نصرالله، تعدادی از فرماندهان حزب‌الله نیز جان خود را از دست دادند.
حزب‌الله لبنان با صدور بیانیه‌ای شهادت سید حسن نصرالله را تأیید می‌کند و بر ادامه مقاومت در برابر اسرائیل تأکید می‌ورزد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در دیدار با مقامات سازمان ملل و کشور‌های اسلامی، مواضع جمهوری اسلامی را درباره این حادثه مطرح می‌کند و خواستار اقدام عملی برای توقف جنایت‌های اسرائیل می‌شود. آیت‌الله خامنه‌ای، با تسلیت شهادت سید حسن نصرالله تاکید می‌کند که خون این شهید هدر نخواهد رفت؛ و فرمانده کل ارتش امیر سرلشکر موسوی اسراییل را تهدید می‌کند و می‌گوید: "منتظر باشید".
تحلیل دکتر مهدی مطهرنیا
همه مقامات جمهوری اسلامی بر انتقام خون سید حسن نصرالله تاکید می‌کنند و می‌گویند اسرائیل باید منتظر پاسخ باشد. چندروز پس از کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران، یحیی سنوار به عنوان جانشین او و رهبر جنبش حماس انتخاب می‌شود.
پس از کشته شدن اسماعیل هنیه، یحیی سنوار بعنوان رهبر جنبش حماس انتخاب می‌شود، اما رهبری او بر غزه در حال جنگ و ویران‌شده و جنبش حماس دیری نمی‌پاید و سنوار در عملیاتی توسط اسرائیل کشته می‌شود. ارتش اسراییل می‌گوید در جریان عملیات ارتش در نوار غزه، سه نیروی حماس کشته شدند که یکی از آن‌ها یحیی سنوار رهبر حماس بوده است.
رادیو ارتش اسرائیل اعلام کرده است که درگیری با یحیی سنوار در تل السلطان در رفح رخ داده و او به همراه یکی دیگر از فرماندهان میدانی لباس نظامی به تن داشته است.
کشته شدن یحیی سنوار، رهبر حماس در نوار غزه، در اکتبر ۲۰۲۴ توسط نیرو‌های اسرائیلی، تأثیرات گسترده‌ای در منطقه می‌گذارد. ایران که از حامیان اصلی حماس و محور مقاومت است، این اقدام را محکوم کرده و آن را بخشی از سیاست‌های تجاوزکارانه اسرائیل می‌داند.
ایران بر ادامه حمایت از مقاومت فلسطین تأکید می‌کند و وعده انتقام قطعی خون سنوار، حسن نصرالله و اسماعیل هنیه را می‌دهد.
سرانجام پس از مدت‌ها انتظار و التهاب عملیات «وعده صادق ۲» دهم مهرماه باقدرت بیشتری نسبت به عملیات اول اجرا شد. کارشناسان نظامی جمهوری اسلامی عملیات «وعده صادق ۲» را به دلیل استفاده از موشک‌های پیشرفته و هدف‌گیری دقیق، یکی از عملیات‌های برجسته ایران در سال‌های اخیر برآورد می‌کنند و می‌گویند این عملیات در مقایسه با سایر عملیات‌های نظامی ایران، نشان‌دهنده پیشرفت تکنولوژی موشکی و توانایی‌های استراتژیک ایران است.
در مقایسه با عملیات‌های گذشته، مانند حملات محدودتر به پایگاه‌های نظامی در منطقه، «وعده صادق ۲» از نظر گستردگی و تأثیرگذاری، سطح بالاتری داشت. همچنین، این عملیات به عنوان پاسخی مستقیم به اقدامات اسرائیل، پیام سیاسی و نظامی قوی‌تری ارسال کرد.
اسرائیل عملیات «وعده صادق ۲» را به عنوان یک چالش جدی برای امنیت و توان دفاعی خود ارزیابی کرد. این عملیات که شامل پرتاب حدود ۲۰۰ موشک از سوی ایران بود، مراکز استراتژیک اسرائیل مانند پایگاه‌های هوایی نواتیم و تل‌نوف و همچنین مقر موساد را هدف قرار داد.
اما اسرائیل اعلام کرد که سامانه‌های دفاعی‌اش، از جمله گنبد آهنین و سامانه‌های پیشرفته دیگر، توانستند بخش قابل توجهی از موشک‌ها را رهگیری کنند، اما با این حال، این حمله نشان‌دهنده توانایی ایران در هدف‌گیری دقیق و استفاده از موشک‌های پیشرفته بود که نگرانی‌های امنیتی اسرائیل را افزایش داد.
تحلیل دکتر مهدی مطهرنیا
پس از عملیات «وعده صادق ۲»، اسرائیل به دنبال تقویت همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی با متحدان خود در منطقه و جهان بود تا بتواند به تهدیدات مشابه پاسخ دهد.
علاوه بر این، اسرائیل به شدت بر دیپلماسی بین‌المللی تمرکز کرد تا حمایت کشور‌های دیگر را جلب کند و ایران را به عنوان تهدیدی برای امنیت منطقه معرفی کند.
عوامل برنامه:
تهیه کننده و کاگردان: سهیل محمدیان
فیلمبردار: حسین بابازاده
نویسنده، تحقیق و اجرا: محمدرضا حیاتی
تدوین: نیکو مجدی
سردبیر: حسین جعفری
با تشکر از: مهدی مطهرنیا کارشناس این برنامه
