آشپزی انسان ۲ میلیون سال سابقه دارد!

دیدارنیوز: انسان‌ها برای نخستین بار چه زمانی شروع به آشپزی کردند و غذا را روی آتش کباب کردند؟ این سوالی است که تنها باستان‌شناسان و زیست‌شناسان می‌توانند به آن پاسخ بدهند. شواهد نشان می‌دهد که تاریخ آشپزی توسط انسان‌های نخستین به ۲ میلیون سال پیش برمی‌گردد.

به نقل از لایو ساینس، آشپزی مهم است چراکه پخت غذا به اجداد انسانی ما اجازه داد تا کالری اضافی مورد نیاز برای رشد مغز را دریافت کنند. اما آشپزی چه زمانی به وجود آمد و چه زمانی انسان‌های نخستین پخت غذا را امتحان کردند؟

باستان‌شناسان و زیست‌شناسان معتقدند؛ اینکه دقیقا انسان‌ها چه زمانی شروع به آشپزی کردند، نامشخص است، اما بر اساس برخی شواهد؛ مردم از اوایل دو میلیون سال پیش تا همین ۵۰ هزار سال پیش شروع به پخت غذا کرده‌اند.

یکی از شواهد باستان‌شناسی برای پخت و پز، دانه‌های نشاسته پخته شده موجود در جرم دندان یا پلاک دندانی سخت شده است. ریچارد رانگهام (استاد بازنشسته انسان‌شناسی بیولوژیکی در دانشگاه هاروارد و نویسنده کتاب «آتش گرفتن: چگونه آشپزی ما را انسان کرد») می‌گوید: نشانه‌های پخت و پز را می‌توان در دندان‌های ۵۰۰۰۰ ساله پیدا کرد. اما قبل از آن، شواهد کمتر واضحی وجود دارد.

به طور کلی، دانشمندان به دنبال شواهدی هستند که نشان دهد مردم آتش را کنترل می‌کردند گرچه شواهد آتش کنترل شده لزوماً شواهدی از پخت و پز نیست، چون مردم می‌توانستند از آن آتش صرفا برای گرما یا برای ساختن ابزار استفاده کرده باشند.

Bethan Linscott (ژئوشیمی‌دان باستان‌شناسی در دانشگاه آکسفورد) می‌گوید: در تمام مدارک باستان‌شناسی شواهدی از آتش‌سوزی وجود دارد. اما مشکل این است که تشخیص دهیم آتش کنترل شده بود یا آتش سوزی.

این درحالی است که محققان؛ مصنوعاتی را در بسیاری از مکان‌های قبل از انسان‌های ساپینس پیدا کرده‌اند، به این معنی که انسان‌های اولیه از آتش نیز استفاده می‌کردند. کشف خاکستر در غار Wonderwerk در آفریقای جنوبی باعث شد دانشمندان مشکوک شوند که پخت و پز حتی ۱ میلیون سال پیش اتفاق افتاده است. با این‌حال ریچارد رانگهام می‌گوید: این غار آنقدر عمیق است که حدود ۳۰ متر عمق دارد این یعنی احتمالاً نمی‌توانست یک میلیون سال پیش یک فرآیند طبیعی تولید این خاکستر بوده باشد.

از طرفی شواهدی از آتش‌سوزی کنترل شده در کنیا متعلق به ۱.۶ میلیون سال پیش وجود دارد.

رانگهام می‌گوید: شواهد بیولوژیکی از زمان شروع پخت و پز در روش تکامل بدن انسان وجود دارد. ما گونه‌ای متفاوت از سایر گونه‌های روی زمین هستیم، زیرا از نظر بیولوژیکی با خوردن غذا‌های پخته سازگار شده‌ایم. به عنوان مثال، در یک مطالعه روی افرادی که رژیم غذایی خام داشتند، محققان دریافتند که شرکت‌کنندگان تمایل به کاهش وزن داشتند و یک سوم از زنان قاعدگی را متوقف کردند.

هومو ارکتوس؛ اولین هومینینی بود که نسبت‌های بدنی کمتر شبیه به نخستین‌سانان و بیشتر شبیه انسان داشت و برخی از این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که آن‌ها ممکن است اولین افرادی بوده باشند که غذا پخته‌اند. یک تفاوت عمده بین انسان و پسرعمو‌های نخستین ما اندازه روده ما است. از آنجا که پخت و پز نیاز به هضم کمتری دارد، روده ما کوچکتر از روده آن‌هاست.

رانگهام می‌گوید: روده بزرگ ما، آخرین قطعه روده و تقریباً دو سوم اندازه‌ای است که متعلق به شامپانزه، بونوبو یا گوریل است و این بدان معناست که ما به جای شکم‌های برآمده، شکم نسبتاً صافی داریم.

نخستین‌های غیرانسانی دارای لگن‌های پهن و دنده‌های گشاد هستند. رانگهام در این‌باره می‌گوید: اجداد انسان ما این ویژگی‌ها را حدود ۲ میلیون سال پیش از دست داده‌اند.

موضوع دیگری که در آن زمان اتفاق افتاد، بزرگترین کاهش اندازه دندان‌های جونده در تاریخ تکامل بشر بود که با این ایده که ناگهان چیزی در رژیم غذایی تغییر کرده است، مطابقت دارد. این یعنی جویدن رژیم غذایی راحت‌تر شده است. رانگهام می‌گوید: داستان این است که پخت و پز حدود ۱.۹ میلیون سال پیش با منشأ گونه‌ای که بیشتر شبیه ما در تکامل انسان است از هومو ارکتوس، آغاز شد؛ و من فکر می‌کنم که شما می‌توانید داستان بسیار قانع کننده‌ای ارائه دهید که می‌گوید پخت و پز و کنترل آتش مسئول تکامل هومو ارکتوس بوده است.

اما بدون شواهدی مبنی بر استفاده کنترل‌شده از آتش در آن زمان‌ها، این ایده که هومو ارکتوس اولین آشپز بوده یا خیر؛ هنوز مورد بحث است.