بنفشه سام‌گيس
دیدارنیوزـ اعتراض بازاريان بانه ٩ روزه شد. بنا بر اطلاعات «اعتماد»، از ٢٥ فروردين ماه سال جاري، كسبه بانه در اعتراض به محدوديت واردات كالا با تعرفه‌هاي سال ٩٦ و افزايش تعرفه گمركي براي كالاهاي وارداتي خارج از فهرست مصوب دولت، يك به يك كركره مغازه‌شان را پايين كشيده‌اند و آن‌طور كه يكي از كسبه بانه به «اعتماد» مي‌گويد، در حال حاضر در شهر بانه، غير از نانوايي‌ها، چند سوپرماركت، مدارس و ادارات دولتي، هيچ مغازه و مركز تجاري باز نيست. كسبه بانه كه همچنان منتظر واكنشي از مسوولان قوه مقننه يا مجريه نسبت به اين اقدام خودجوش صنفي هستند، حتي چند روز قبل كه سعيد جليلي؛ نماينده رهبري در شوراي عالي امنيت ملي هم به شهر بانه آمد و در جمع بازاريان، نسبت به حل مشكلات اين منطقه مرزي وعده‌هاي مثبت داد، حاضر به تغيير تصميم خود و گشايش بازار نشدند. اين‌بار، مطالبه مرزنشينان، فراتر از مجاز بودن كولبري است. بانه كه قطب تردد و ترخيص كالا از مرز زميني شمال غرب كشور محسوب مي‌شود، اين‌بار چشم انتظار يك تصميم فراگير ملي براي تمام مناطق پيراموني وابسته به گردش اقتصادي اين شهر مرزي است. ركود اقتصادي بانه، به معناي ركود اقتصادي در كل استان كردستان است. چنان‌كه طي دو ماه گذشته و پس از اجراي دستورالعمل دولت درباره ساماندهي مبادلات مرزي در بازارچه‌هاي «سيرانبند»، «هنگ ژال» و «گله سوره»، تا امروز بيش از ١٥ هزار كولبري كه با در دست داشتن دفترچه‌هاي كولبري، قادر به اشتغال مجاز بودند و كسري معاش خود را با كولبري قاچاق تامين مي‌كردند، زمينگير شده‌اند و زمينگيري كولبران كه سر شاخه گردش اقتصادي نوار مرزي شمال غرب كشور هستند، معنايي جز زمينگيري كل اقتصاد استان كردستان نخواهد داشت.
برنامه گمركي و توقف تجارت در بانه
اعتراضي كه از بانه شروع شد و يك يا دو روز بعدتر، به مريوان و جوانرود و پيرانشهر و سقز هم رسيد، ريشه در دستورالعمل دولت دارد. يك منبع آگاه در گمرك ايران در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: «تا پيش از بهمن ١٣٩٦، بازارچه‌هاي مرز زميني در استان‌هاي كردستان، آذربايجان غربي، كرمانشاه و سيستان و بلوچستان، فعاليت رسمي نداشت و در نظام گمركات كشور ثبت نمي‌شد چرا كه اداره اين بازارچه‌ها، زيرنظر استانداري‌ها و بنابراين، خارج از مسووليت و نظارت گمرك بود. از سال گذشته و بنا بر تصميمات اتخاذ شده براي انسداد تمام شريان‌هاي قاچاق كالا، دولت دستورالعملي براي ساماندهي مبادلات مرزي صادر و ابلاغ كرد كه به استناد اين دستورالعمل، منفعت حاصل از واردات كالاي پيله‌وري، به جيب پيله‌ور خواهد رفت مشروط بر آنكه بازارچه‌هاي رسمي مستقر در مرزهاي زميني ٤ استان، زيرنظر گمركات اداره شود. طبق اين دستورالعمل، سالانه ٩٠٠ ميليارد تومان معافيت مرزنشيني در نظر گرفته شده كه بايد به صورت مستقيم به دست پيله‌وران مرزي برسد و با احتساب تعداد پيله‌وران دريافت‌كننده كارت الكترونيكي پيله‌وري، سهم هر نفر در هر ماه از اين تخفيفات گمركي، ٥٠٠ هزار تومان خواهد بود و مابقي تعرفه گمركي بايد از سوي وارد‌كننده كالا پرداخت شود. اعتراض اخير كاسبان استان كردستان، به پايين بودن اين ميزان معافيت و بالا بودن ميزان تعرفه گمركي قابل پرداخت است و همين اعتراض، نشان مي‌دهد حجم قاچاق در منطقه كردستان تا چه حد بالاست.»
اين منبع آگاه، به «اعتماد» مي‌گويد كه طي دو ماه گذشته و پس از ابلاغ اين دستور العمل كه ممهور به امضاي وزير كشور است، هيچ بازارچه مرزي رسمي در استان كردستان تعطيل نشده و مرز زميني مورد توافق ايران و عراق هم باز و تردد در اين نقاط در حال انجام است. اما كسبه بانه، زباني متفاوت از توضيحات اين مقام مسوول براي بيان اعتراضات‌شان دارند. از روز ٢٥ فروردين، آسفالت خيابان اصلي شهر با سفره خالي فرش شده تا اعتراض نمادين صاحبان سرمايه و گردش معيشت در اين استان غربي كشور را به نمايش بگذارد. يكي از كسبه بانه ضمن آنكه از نظر مثبت بازاريان اين شهر مرزي با تبديل بانه به منطقه آزاد تجاري يا منطقه ويژه اقتصادي به شرط تامين زيرساخت‌ها مي‌گويد آن هم در منطقه‌اي كه نرخ بيكاري نزديك به ٥٠ درصد دارد اما در عين حال، از هرگونه امكان توسعه كشاورزي و دامداري و حتي بستر توليد و خودكفايي هم محروم است، براي «اعتماد» درباره علت اعتراضات ٩ روزه تجار بانه توضيح مي‌دهد: «٨ نفر از كاسبان شهر به عنوان نماينده بازاريان، انتخاب و به تهران معرفي شده‌اند و در مذاكراتي كه داشته‌اند، اعلام كرده‌اند كه كسبه بانه، خواستار تعرفه تلفيقي هستند كه منفعت شان به صورت متعادل رعايت شود در حالي كه تعرفه‌هاي جديد و مصوب دولت، تمام برندهاي صاحب نمايندگي در بانه را از تخفيفات گمركي كنار گذاشته و صرفا، كالاهايي مشمول تخفيفات گمركي شده كه نه تنها بي‌ارزش و فاقد كيفيت است، بلكه خريدار هم ندارد و حتي در صورت اجراي تخفيفات گمركي، هيچ كاسبي حاضر به خريد آنها نيست.
اگر هم حاضر به اجراي تعرفه‌هاي مصوب دولت باشيم، قيمت اقلام وارداتي با كيفيت، آنقدر بالا خواهد رفت كه نه تنها براي كاسبان بانه به صرفه نيست بلكه از قيمت همين اقلام در تهران هم، گران‌تر خواهد بود. همانطور كه سه ماه پيش از عيد، ما خريدمان را با دلار ٤ هزار و ٢٠٠ تومان انجام مي‌داديم اما امروز بايد دلار ٥ هزار و ٤٥٠ توماني براي حواله بخريم كه به هيچ‌وجه به صرفه نيست. اجراي اين تصميم در شهر بانه كه بيش از ٩٠ درصد معيشتش وابسته به مبادلات مرزي است به اقتصاد كل استان آسيب مي‌زند چون از دو ماه گذشته تا امروز، كاسبان بانه هيچ خريدي نداشته‌اند چون مرزها بسته است و حتي اگر هم خريد مي‌كرديم، اجازه ترخيص نمي‌دادند. بسته بودن مرز به معناي توقف تمام فعاليت‌هاي تجاري و زيرمجموعه‌هاي آن است؛ يعني انبارهاي‌مان در حال خالي شدن است چون كولبري متوقف شده، يعني حضور مسافر در بانه كاهش يافته، يعني هرگونه خريد و فروش در شهر متوقف شده، يعني تمام آمد و رفت‌ها از مركز استان به بانه دچار ركود شده. قرار بود آخرين تصميمات دولت درباره تغيير تعرفه گمركي و روند تردد كالا در مرز بانه به نمايندگان ما اعلام شود كه تا امروز هنوز پاسخي از دولت نگرفته‌اند.»
سفره خالي در مريوان
كاسبي در شهر مريوان كه تا سه ماه قبل، مشغول به فروش بلورجات وارداتي از عراق بود و زندگي‌اش را با خريد مستقيم از توليد‌كنندگان عراقي مي‌گذراند، از دو هفته قبل مشغول به زنبورداري شده و آخرين ريال پس‌اندازش را هفته گذشته براي خريد «ملكه» خرج كرد. اين كاسب مريواني كه طي هفته گذشته و در آمد و رفت به خيابان منتهي به فرمانداري مريوان، شاهد برپايي سفره خالي و اعتراض نمادين كسبه معترض به محدوديت‌هاي تعرفه‌اي و تاثير منفي بر كسب و كار بازاريان مريوان بوده، در گفت‌وگو با «اعتماد» خبر مي‌دهد كه: «مريوان، دو روز بعد از بانه دست به اعتراض زد. در حال حاضر، جز ادارات دولتي و مغازه‌هاي عرضه‌كننده مواد غذايي، هيچ مغازه‌اي در مريوان باز نيست. كاسب‌ها خانه‌نشين شده‌اند و منتظر تصميم و واكنش بازاريان بانه هستند. بازار مريوان، از بهمن پارسال و به دليل اجراي محدوديت تخفيف‌هاي تعرفه‌اي واردات كالا، به طور كامل خوابيده. حتي اگر اين محدوديت تعرفه‌اي را اعمال نمي‌كردند، باز هم گرفتار ركود بوديم چون هزينه عبور از مرز را دو برابر افزايش دادند در حالي كه هر سال و در ايام نوروز، رفت و آمد در مرز، رايگان بود. حالا هم كه تخفيف‌هاي تعرفه گمركي را حذف كرده‌اند و با اين افزايش نرخ دلار، بازار مريوان به خاك سياه نشسته. نمونه‌اش اينكه دي ماه سال گذشته، ١٠ ميليون تومان پول ايراني فرستادم عراق تا به روال معمول، بلور بخرم. از بهمن ماه، دستورالعمل حذف معافيت تعرفه گمركي را ابلاغ كردند و قيمت دلار هم بالا رفت و هيچ. سرمايه من، صفر شد. به همين سادگي.»
زمينگيري كولبران كه سر شاخه گردش اقتصادي نوار مرزي شمال غرب كشور هستند، معنايي جز زمينگيري كل اقتصاد استان كردستان نخواهد داشت.
طي دو ماه گذشته و پس از ابلاغ دستور العمل ممهور به امضاي وزير كشور، هيچ بازارچه مرزي رسمي در استان كردستان تعطيل نشده است.
تعرفه‌هاي جديد و مصوب دولت، تمام برندهاي صاحب نمايندگي در بانه را از تخفيفات گمركي كنار گذاشته است.
كاسبي در شهر مريوان كه زندگي‌اش را با خريد مستقيم از عراق مي‌گذراند، از دو هفته قبل مشغول به زنبورداري شده و آخرين ريال پس‌اندازش را هفته گذشته براي خريد «ملكه» خرج كرد.
منبع:روزنامه اعتماد
