گفتگوی "دیدارنیوز" با «علی تاجرنیا» فعال سیاسی اصلاح طلب به مناسبت روز شوراها؛
دیدارنیوز ـ
رسول شکوهی: هنگامی که در دوران اصلاحات، شوراهای شهر و روستا شکل گرفت یکی از ظرفیت های قانون اساسی و یکی از نهاد‌های پر قدرت برای تحقق هر چه بیشتر مردم سالاری پایه گذاری شد و به صورت عملی، مردم در بخشی دیگر از فرآیند‌های سیاستگذاری وارد شدند. از سال ۷۷ که اولین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا برگزار شد تا به امروز ۵ دوره شورای اسلامی در سطح کشور با انتخاب مستقیم مردم ایجاد شده است و به مانند دیگر مسائل سیاسی کشور، بی حاشیه نیز نبوده است.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فصل هفتم و اصول ۱۰۰ تا ۱۰۶ درباره شوراها دیدگاه‌های خود را مطرح کرده است. هر چند که چندین سال بعد از تصویب قانون اساسی، شوراهای شهر تشکیل می‌شوند، اما به هر روی تمام کارشناسان بر این عقیده هستند که این موضوع یکی از دستاوردهای مهم دوره اصلاحات محسوب می‌شود.
اگر بخواهیم ساده‌تر درباره شوراها صحبت کنیم باید آن را مجلسی بدانیم که دست به انتخاب شهردار می‌زند و بودجه شهر را تعیین می‌کند و به صورت کلی بر امور مربوط به شهر نظارت می‌کند. ایده اصلی هم این است که در رابطه با مسائل شهری و با محوریت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، شورا بتواند با نظارت و ساماندهی هر چه بیشتر و بهتر، شرایط مطلوبی را برای شهر‌ها و روستا‌ها ایجاد کند.
سیاسی بودن یا توجه صرف به مسائل شهری مساله‌ای است که از بدو تاسیس این شوراها مطرح بوده و همواره بحث‌های مختلفی پیرامون آن شکل گرفته است. برخی بر این باور هستند که فلسفه تاسیس چنین شورا‌هایی سیاسی نیست و نباید آنها به این مسائل آلوده شوند و در مقابل برخی بر این باورند که نمی‌توان آن را از سیاست دور نگاه داشت. شوراها مخصوصا در شهرهای بزرگ و به ویژه در تهران از سیاست دور نماندند و فراز و فرود‌های زیادی را نیز تجربه کردند. از شورای اول در تهران که همین حواشی آن را به تعطیلی کشاند تا شوراهای بعدی که با انتخاب محمود احمدی نژاد به عنوان شهردار، فصل جدیدی را در سیاست ایران به وجود آوردند.
دوره طولانی مدت شهرداری محمدباقر قالیباف در شهر تهران از دل شورای شهری بیرون آمد که با ریاست مهدی چمران، قدرت ویژه‌ای برای اصولگرایان و جریان‌های خاص قدرت، ایجاد کرده بود و بعد‌ها صف بندی‌های سیاسی را هم دستخوش تغییر کرد. پیروزی تمام و کمال اصلاح طلبان در انتخابات شورای پنجم نیز بخشی از تاریخ این نهاد تصمیم گیری در ایران محسوب می‌شود که انتخاب شهردار‌های مختلف و حواشی شکل گرفته پیرامون لیست امید و چهره‌های حاضر در شورای شهر تهران همچنان ادامه دارد.
شورای شهر فعلی با انتقادات گسترده‌ای از جانب جریان همسو و غیر همسوی خود مواجه شده است. حتی حامیان دیروز لیست امید نیز امروز جزو منتقدان شورای شهر قرار دارند و هر چند که از برخی اقدامات آن حمایت می‌کنند، اما به صورت جدی با رویه شورای شهر فعلی مشکل دارند. نهم اردیبهشت در تقویم‌ها به عنوان روز شوراها نام گذاری شده است که فرصت خوبی است برای بررسی نهاد شورا و مخصوصا شورای شهر فعلی.
نظارت استصوابی، شورای شهر را سیاسی کرد
علی تاجرنیا از فعالین سیاسی اصلاح طلب در گفتگو با دیدارنیوز علت مشکلات شورای شهر و مخصوصا شورای شهر تهران را عمدتا تاریخی و ساختاری می‌بیند و آن را به بدو تاسیس این شورا ارجاع می‌دهد. تاجرنیا بر این باور است که در زمان تشکیل شوراهای شهر و روستا فضای سیاسی کشور به گونه ای بود که بخش عمده ای از اصلاح طلبان از حضور در نهادهایی مانند مجلس شورای اسلامی محروم بودند و شرایط پیش آمده به گونه ای بود که آنها به سمت شوراها گرایش پیدا کردند و این شوراها با یک رویکرد سیاسی شکل گرفت.
او در این باره می‌گوید: «این مساله خصوصا در تهران و شهرهای بزرگ خود را نشان داد. عملا شوراهای شهر و روستا که قرار بود نماینده افکار عمومی باشند و برای مسائل کلان شهری کار کنند، خودشان تبدیل به یک سازمان و تشکیلاتی شدند که نه تنها تسریع کننده امور نبودند بلکه در مواردی، موانعی را هم برای شهرداری‌ها ایجاد کردند».
این فعال سیاسی به نظارت استصوابی اشاره کرد و گفت: «در دوره اصلاحات وقتی شوراها تشکیل شد در مجلس نظارت استصوابی اجازه نمی‌داد که همه ظرفیت‌های جریان‌های سیاسی وارد رقابت‌های انتخابات شوند. به همین خاطر در شهرهای بزرگ عملا چهره‌های سیاسی وارد شورای شهر شدند و این شورا از کارکرد و فلسفه اصلی خودش فاصله گرفت. این مساله در دوره‌های بعد نیز ادامه یافت».
تاجرنیا به سراغ شورای شهر فعلی رفت و عملکرد دوساله این شورا را مورد بررسی قرار داد. او بر این باور است که شورای شهر تهران به چند دلیل اصلی با مشکلات مختلفی روبرو بوده و هست. شهردار و شورای شهر قبلی به این دلیل که منابع پایدار شهرداری تهران را پیش فروش کرده بودند مشکلات بودجه ای زیادی را به وجود آوردند که در کنار مشکلات اقتصادی ویژه ای که امروز کشور با آن روبرو است باعث شد که شورای شهر با بحران بودجه ای زیادی روبرو باشد.
او به نبود دور اندیشی و غلبه نگاه سیاسی در شورای شهر فعلی اشاره کرد. بر اساس گفته‌های تاجرنیا در حال حاضر شورای شهر تهران به چند طیف سیاسی شناخته شده مانند طیف اعتماد ملی، طیف اتحاد ملت و طیف کارگزاران دسته بندی شده و به گونه ای در دل شورای شهر، فراکسیون‌های جناحی مشغول به فعالیت هستند.
این فعال اصلاح طلب به انتخاب شهردار اشاره کرد و گفت: «محمدعلی نجفی از چهره‌های مورد قبول جریانات سیاسی اصلاح طلب محسوب می‌شود اما به علت حساسیت‌هایی که جریانات حاکمیتی داشتند باعث شد که مسیر شورا به جای توجه به مسائل شهری به سمت مسائل حاشیه ای برود و باز هم در انتخاب‌های بعدی این خشت کج ادامه پیدا کرد.» تاجرنیا به نکات مثبت شورای شهر فعلی در حوزه شفافیت و شفاف سازی نیز اشاره کرد که جزو دستاوردهای این شورا باید به آن اشاره کرد.
او در نهایت خطر روزمرگی و توجه به مسائل خُرد را به شورای شهر فعلی گوشزد کرد و این نکته را مطرح کرد که اعضای شورای شهر از دخالت در امور اجرایی شهرداری که متاسفانه موارد متعددی از آن دیده شده پرهیز کنند. تاجرنیا توجه به این مسائل را شرط موفقیت این شورا اعلام کرد که در غیر این صورت باز هم مشکلات ادامه خواهد داشت.
