مشارکت معلمان؛ تنها راه تمرکززدایی

دیدارنیوز – سمیه قرنی: در طول سالیان مختلف، همواره بحث مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزش و پرورش مطرح بوده است. نخست به این دلیل که آنها کاملا در بستر تعلیم و تربیت حضور دارند و نگاه آنها با افراد حاضر در ستاد فرق می‌کند. بعد به این خاطر که ساختار تصمیم‌گیری در کشور به شدت متمرکز بوده و در آموزش و پرورش، این وضعیت مشکلاتی ایجاد کرده و باید به سمت تمرکززدایی حرکت کرد، اما در عمل اتفاقی نمی‌افتاد. با اینکه همه در نظر بر این عقیده بودند که باید به سمت مدرسه محوری حرکت کنیم اما در عمل شاهد اتفاقی نبودیم.

سیدمحمد بطحایی یکی از برنامه‌های اصلی خود را مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزش و پرورش عنوان کرد. او در قدم اول، انتخاباتی را برای انتخاب سه عضو فرهنگی صندوق ذخیره فرهنگیان ساماندهی کرد. تا پیش از این، سه نفر از فرهنگیان به انتخاب وزیر، عضو هیئت امنای این صندوق می‌شدند که با این تصمیم بطحایی، انتخاب این سه نفر به عهده فرهنگیان قرار گرفت. این تصمیم هم در راستای مشارکت فرهنگیان و هم در جهت شفاف سازی هر چه بیشتر در رابطه با صندوق ذخیره فرهنگیان که حواشی فراوانی نیز داشت بود.

قدم بعدی بطحایی، مشارکت معلمان در شورای عالی آموزش و پرورش است. طبق قانون شورای عالی، سه نفر از نمایندگان معلمان یا مدیران مدارس به انتخاب شورای معاونان وزیر آموزش و پرورش و تایید وزیر به عضویت شورای عالی در می‌آمدند و وزیر این حق را داشت که خود، این افراد را انتخاب کند، اما بطحایی با این تصمیم و برگزاری انتخابات، گام دیگری در جهت مشارکت معلمان برداشته است.

آنچه باید درباره انتخابات شورای عالی آموزش و پرورش بدانیم

پیش از این تصمیم، معمولا نماینده فرهنگیان از تهران انتخاب می‌شد که شاید دلیل آن، ارتباطات بهتر با مرکز یا شاید دسترسی راحت تر برای حضور در جلسات بود، اما با این تصمیم، دیگر از سراسر کشور در این انتخابات شرکت می‌کنند و نمایندگان منتخب می‌توانند از نقاط مختلف کشور انتخاب شوند.

شورای عالی آموزش و پرورش چیست؟

شورای عالی آموزش و پرورش، نهادی حقوقی و تنها مرجع سیاست‌گذاری در حوزه وظایف آموزش‌ و‌ پرورش رسمی‌ و عمومی است که در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات موضوعه که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده، فعالیت می کند و سازمان اداری آن با بودجه و تشکیلات مستقل است. ریاست این شورا با رییس جمهور است و در غیاب او وزیر آموزش‌ و‌ پرورش، ریاست و اداره جلسه را به‌عهده دارد.

مقرّرات مربوط به شورا توسط خود اعضا تهیه، تصویب و به تأیید می‎رسد. دبیرخانه این شورا با مسئولیت دبیرکلی اداره می‎شود که توسط شورا و با رأی مستقیم، انتخاب و با حکم رئیس جمهور منصوب می‎شود.

از وظایف این شورا می‌توان بررسی و تصویب هدف‌های نظام آموزشی، برنامه‌های درسی و تربیتی، بررسی طرح‌ها و لوایح قانونی، انطباق مطالب کتب درسی و به صورت کلی؛ هر آن چیزی که به فرآیند تعلیم و تربیت ربطی پیدا می کند را نام برد.

-         رئیس جمهور
-         وزیر آموزش و پرورش
-         وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و در غیاب وی معاون آموزشی به عنوان نماینده ثابت
-         وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و در غیاب وی یکی از معاونان به عنوان نماینده ثابت
-         وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و درغیاب وی معاون آموزشی به عنوان نماینده ثابت
-         وزیر جهاد کشاورزی و در غیاب وی یکی از معاونین به عنوان نماینده ثابت
-         وزیر صنایع و معادن و در غیاب وی یکی ازمعاونین به عنوان نماینده ثابت
-         معاون رییس جمهور و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و در غیاب وی یکی از معاونین به عنوان نماینده ثابت
-         دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش
-         یک نفر مجتهد آشنا به مسائل تعلیم وتربیت به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم
-         رییس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
-         سه نفر مطلع و صاحب نظر از هر یک از رشته‌های علوم پایه، فنی و مهندسی به انتخاب شورای روسای فرهنگستان‌های کشور ( حداقل یک نفرازآنان ازبین زنان انتخاب شود)
-         سه نفر ازاعضا هیات علمی گروه‌های تخصصی دانشگاه‌ها وپژوهشگاه‌ها در رشته‌های مدیریت آموزشی، برنامه ریزی درسی و روان شناسی تربیتی به انتخاب مشترک وزرای آموزش وپرورش وعلوم، تحقیقات وفناوری (حداقل یک نفر از میان زنان انتخاب شود)
-         سه نفر صاحب نظر از نمایندگان معلمان یا مدیران مدارس ازهر یک از دوره‌های تحصیلی به انتخاب شورای معاونان وزارت آموزش وپرورش (حداقل یک نفرازمیان زنان انتخاب شود). (برگزاری انتخابات برای انتخاب این افراد است)
-         رییس پژوهشکده تعلیم وتربیت وزارت آموزش وپرورش
-         یکی از مدیران کل آموزش وپرورش استان‌ها به انتخاب مدیران کل استان‌ها

 

 

 

 

به بهانه این انتخابات، نظر یکی از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی را جویا شدیم. داود محمدی نماینده مردم تهران در مجلس در گفتگو با دیدارنیوز حضور افراد ذی نفع و طرح دیدگاه‌های آنها و داشتن حق رای در نهادهای مختلف را جزو اصول پذیرفته شده دموکراسی دانست و خاطر نشان کرد: حضور فرهنگیان در شورای عالی آموزش و پرورش بسیار ارزشمند است.

محمدی در ادامه صحبت‌های خود مثال صندوق ذخیره فرهنگیان را مطرح کرد که متعلق به خود فرهنگیان بوده و حضور آنها در هیات امنای آن را بسیار مهم و تاثیر گذار دانست.

این عضو کمیسیون آموزش اما به نکته مهم تری اشاره کرد. او با طرح این نکته که باید به عمق و بنیاد امور، توجه ویژه‌ای داشت گفت: حضور معلمان نباید به صورت شکلی و ظاهری باشد و باید نقش و جایگاه آنها را آنطور که باید، پذیرفت.

داود محمدی همچنین به بحث تمرکزگرایی در آموزش و پرورش اشاره کرد و اقداماتی از این دست را مقدمه‌ای برای مقابله با تمرکزگرایی در آموزش و پرورش دانست. او در پایان نیز گفت: بسیاری از مشکلات و نگرانی‌هایی که در زمینه تعلیم و تربیت وجود دارد، اگر در اختیار خود فرهنگیان گذاشته شود قابل حل است.

 

 

 

مسئولان، کارشناسان و فرهنگیان، همواره بر لزوم مدرسه محوری و مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌ها تاکید داشته و دارند. اعمال سیاست‌هایی از این دست می‌تواند نظام تعلیم و تربیت ما را به سمت و سوی بهتری ببرد. زمانی که یک معلم که با مشکلات مدرسه و دانش آموزان و همکاران خود از نزدیک آشنا است وارد فرآیند تصمیم‌گیری می‌شود قطعا نتایج بهتری حاصل خواهد شد ولی تا زمانی که بخواهیم از مرکز برای تمام مدارس کشور تصمیم‌گیری کنیم مشکلات نظام تعلیم و تربیت ما همچنان ادامه خواهد داشت.