مکانیسم ماشه؛ ایران از نظر غرب منزوی‌تر خواهد شد

دیدارنیوز: یک کارشناس مطالعات آمریکا می‌گوید که کشور‌هایی که تا امروز در کار با ایران، تحریم‌های آمریکا را نادیده گرفتند، از این به بعد هم نادیده می‌گیرند.

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مطالعات آمریکا درباره شرایط پیش روی ایران پس از بازگشت تحریم‌ها به هم‌میهن گفت: «از لحاظ حقوقی ایران بار دیگر ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم منشور قرار می‌گیرد و به عنوان کشور تهدید صلح و امنیت جهانی شناخته می‌شود. در واقع قطعنامه‌ها و تحریم‌هایی که ۱۰ سال به موجب برجام لغو شده بود، باز می‌گردد. این به لحاظ حقوقی ا‌ست. اما دیروز نماینده روسیه در نشست شورای امنیت گفت ما اسنپ‌بک را قبول نداریم و قرار نیست اجرا شود. بحث کمیته نظارت بر تحریم‌ها هم در این جلسه مطرح شد. چون هر تحریمی که اعمال می‌شود، یک کمیته بر انجام آن نظارت می‌کند. اما روس‌ها می‌گویند به نظر ما اسنپ‌بک فعال نشده و این کمیته تشکیل نمی‌شود. این نظر آنهاست. حالا این موضوع باید از لحاظ حقوقی بررسی شود که آیا می‌توان در ماه اکتبر که ریاست شورای امنیت بر عهده روسیه است و قطعنامه ۲۲۳۱ منقضی می‌شود، این کمیته تشکیل شود یا نه. در مقابل هم نماینده انگلیس گفت تمام کشور‌ها ملزم به رعایت این قطعنامه‌ها هستند.»

او ادامه داد: «اما به لحاظ عملی می‌توان گفت کشور‌هایی که تا امروز در کار با ایران، تحریم‌های آمریکا را نادیده گرفتند، از این به بعد هم نادیده می‌گیرند. آنهایی هم که تحریم‌های آمریکا را رعایت می‌کردند، این تحریم‌های شورای امنیت را رعایت می‌کنند. چون تحریم‌های شورای امنیت از لحاظ تاثیر، ذیل تحریم‌های آمریکا قرار می‌گیرد. به همین دلیل، از لحاظ عملیاتی و اقتصادی تاثیر زیادی نمی‌گذارد. اما از لحاظ سیاسی، ایران به عنوان کشور برهم‌زننده صلح و امنیت شناخته می‌شود و از نظر غرب منزوی‌تر خواهد شد. اما از لحاظ امنیتی، این قطعنامه به خودی خود خطری برای ایران ندارد. چراکه ایران ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم تحت تحریم قرار داشت و ماده ۴۲ مربوط به مجوز اقدام نظامی ا‌ست. تصویب ماده ۴۲ نیز نیازمند قطعنامه جدید است، اما در هر صورت باید به این نکته توجه کرد که آمریکا و اسرائیل اصلاً توجهی به قطعنامه‌های شورای امنیت ندارند و اگر بخواهند اقدام نظامی انجام بدهند، این کار را خواهند کرد. بنابراین، پیش و پس از چکانده شدن ماشه احتمال اقدام نظامی وجود داشته و دارد.»

ابوالفتح در مورد اینکه روسیه و چین به عنوان اعضای دائم شورای امنیت تا چه حد به قطعنامه‌های این نهاد بی‌اعتنایی خواهند کرد، گفت: «کشور‌های بزرگ منافع‌شان را در نظر می‌گیرند و اگر نخواهند – یعنی منافع‌شان اقتضا نکند – قطعنامه‌های شورای امنیت را هم نادیده می‌گیرند. همانطور که آمریکا قطعنامه‌های شورای امنیت درباره اسرائیل را نادیده می‌گیرد یا وتو می‌کند. همین امروز کره شمالی تحت تحریم شورای امنیت است. کیست که نداند کره شمالی از کمک‌های روسیه و چین و بهره‌مند است؟ راه برای دور زدن تحریم‌ها بسیار وجود دارد و این کشور‌ها هم ممکن است که در موضع اعلامی خود، بگویند به قطعنامه‌ها احترام می‌گذاریم، اما در عمل آنها را اجرا نکنند. در حال حاضر موضوع نفت مطرح است و تحریم‌های نفتی در قطعنامه‌های شورای امنیت نیست.»

او در پاسخ به این سوال که «آیا فضای امروز با فضای دهه هشتاد که روسیه و چین نیز به قطعنامه‌های تحریمی ایران رای موافق می‌دادند، متفاوت شده است»، گفت: «قبل از برجام، تحریم‌های سازمان ملل وسیع‌تر از تحریم‌های آمریکا بود و آمریکایی‌ها هم خیلی مصمم در اجرای آنها نبودند. تحریم‌های سازمان ملل در مرتبه‌ای بالاتر قرار می‌گرفت و دردسر‌های بیشتری برای ایران داشت. به مرور زمان تحریم‌های آمریکا از لحاظ کمی و کیفی به نسبت تحریم‌های شورای امنیت پیشی گرفت. مثلاً در قطعنامه‌ها، لیست افراد و نهاد‌های مرتبط با برنامه موشکی و هسته‌ای ایران که تحت تحریم قرار گرفتند، به مراتب از فهرست تحریم‌های آمریکا کوتاه‌تر است. بنابراین، تحریم‌های اصلی، تحریم‌های آمریکاست. دنیا از آمریکا می‌ترسد نه از سازمان ملل. سازمان ملل ابزاری ندارد. آمریکاست که دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آن (اوفک) می‌تواند دسترسی یک شرکت یا بانک به شبکه بانکی آمریکا و دلار را قطع یا آن را جریمه کند. بنابراین، تصویری که از فروپاشی اقتصادی پس از بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل ارائه می‌شود، با واقعیت تطابق ندارد.»