دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا آماده است به جمهوری اسلامی ایران اجازه دهد که یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی داشته باشد که به‌طور کامل به سوخت هسته‌ای وارداتی متکی باشد.
دیدارنیوز: مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا با بیان این سخنان امکان مصالحه‌ای با تهران را مطرح کرد که هدف آن جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران است.
به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، سخنان روبیو که اوایل این هفته در یک پادکست با فری پرس بیان شد، نگاهی به جزئیات موضع دولت ترامپ از زمان آغاز مذاکرات محرمانه هسته‌ای با تهران در اوایل این ماه فراهم می‌کند.
اجازه دادن به جمهوری اسلامی ایران برای داشتن برنامه‌ای جهت تولید برق و سایر اهداف غیرنظامی، عقب‌نشینی از خواسته اولیه مشاور امنیت ملی -مایک والتز- در ماه گذشته است که خواستار «برچیدن کامل» برنامه هسته‌ای تهران شده بود.
روبیو گفت: «اگر جمهوری اسلامی ایران بخواهد یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی داشته باشد، می‌تواند مانند بسیاری از کشور‌های دیگر جهان چنین برنامه‌ای داشته باشد.»، اما او اضافه کرد که تهران باید «مواد غنی‌شده را وارد کند.»
طبق آنچه روبیو توضیح داد: ایران می‌تواند به بهره‌برداری از راکتور‌های هسته‌ای ادامه دهد، اما مسیر دستیابی به بمب اتمی برای آن بسته می‌شود؛ تا حدی به این دلیل که اجازه غنی‌سازی اورانیوم را نخواهد داشت.
ادامه مذاکرات ایران و آمریکا
روز شنبه، کارشناسان فنی دو طرف برای نخستین بار از زمان آغاز مذاکرات سطح بالا بین دولت ترامپ و مقامات ایرانی، دیدار خواهند کرد. مجید تخت‌روانچی، از معاونان وزیر امور خارجه ایران و کاظم غریب‌آبادی، رییس هیئت ایرانی در مذاکرات فنی روز شنبه که در عمان برگزار خواهد شد را بر عهده دارند. ایالات متحده هنوز اعضای تیم خود را اعلام نکرده است. انتظار می‌رود دور بعدی مذاکرات سطح بالا میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و استیو ویتکاف نیز در آینده‌ای نزدیک برگزار شود.
پیشنهاد ایالات متحده، به گفته اکثر کارشناسان، احتمالاً با استقبال زیادی روبه‌رو نخواهد شد. اگرچه این پیشنهاد به جمهوری اسلامی ایران آنچه را که می‌خواهد، یعنی برنامه‌ای هسته‌ای غیرنظامی ارائه می‌دهد، اما پذیرش آن ایران را به منابع خارجی سوخت وابسته می‌کند. رد این پیشنهاد نیز نگرانی‌های غرب درباره تلاش تهران برای حفظ گزینه ساخت سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر ایران، هفته گذشته در آغاز مذاکرات رم، آنچه را که «مدل امارات» خواند، رد کرد. این مدل اشاره به رویکرد امارات متحده عربی دارد که سوخت هسته‌ای مورد نیاز خود را وارد می‌کند تا چند راکتور را به کار اندازد، بدون این‌که خود اورانیوم را غنی‌سازی کند. این کشور ثروتمند حاشیه خلیج‌فارس همچنین قول داده سوخت مصرف‌شده را بازفرآوری نکند تا پلوتونیوم قابل استفاده در ساخت سلاح هسته‌ای استخراج نشود.
ایده تأمین سوخت برای ایران به روز‌های اولیه برنامه هسته‌ای این کشور بازمی‌گردد. تهران در دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ پیشنهاد داد که در صورت موافقت آمریکا با تأمین سوخت توسط کشور‌های اروپایی، غنی‌سازی اورانیوم خارج از ایران انجام شود، اما واشنگتن این پیشنهاد را رد کرد. این موضوع را سید حسین موسویان، مقام پیشین ایرانی و کارشناس فعلی سیاست هسته‌ای در دانشگاه پرینستون، بیان کرده است.
ریچارد نفیو، مذاکره‌کننده پیشین در دولت‌های باراک اوباما و جو بایدن، روسای‌جمهوری سابق آمریکا گفت که این ایده در جریان مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ دوباره مطرح شد. به گفته او، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد داد که تاسیسات غنی‌سازی‌اش بتواند مواد شکافت‌پذیر برای کشور‌های همسایه فراهم کند، اما حاضر نشد سوخت را از خارج دریافت کند.
نفیو گفت: «مردم دهه‌هاست درباره پروژه‌های مشترک و تأمین چندملیتی سوخت صحبت می‌کنند. مشکل همیشگی این بوده که جمهوری اسلامی ایران به دریافت سوخت اعتماد ندارد و دیگران هم حاضر نیستند با تولید سوخت در ایران موافقت کنند.»
در روز‌های اخیر، ایده واردات سوخت توسط ایران از سوی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا و مدیر اجرایی حوزه املاک که رهبری مذاکرات با ایران را بر عهده دارد، مطرح شد. در اظهاراتی که هفته گذشته بیان شد، ویتکاف بر حذف «برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» تأکید کرد، اما احتمال ادامه برخی فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای را باز گذاشت.
روبیو در توضیح سخنان ویتکاف گفت که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند برنامه‌ای هسته‌ای غیرنظامی و صلح‌آمیز داشته باشد، به شرطی که اورانیوم مورد نیاز آن از خارج وارد شود و میزان غنی‌سازی آن در سطح پایین ۳.۶۷ درصد باقی بماند.
روبیو افزود: «ویتکاف درباره سطح غنی‌سازی مجازی صحبت می‌کند که ایران می‌تواند از خارج وارد کند، درست مانند آنچه کشور‌های مختلف جهان برای برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی خود انجام می‌دهند.»
در این گزارش ادعا شده است که پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ایران برنامه هسته‌ای خود را شدت بخشید و اکنون در حال تولید اورانیوم با غنای ۶۰ درصد است؛ تنها کشوری که بدون داشتن سلاح هسته‌ای چنین کاری می‌کند. این ماده می‌تواند به‌سرعت به اورانیوم با غنای ۹۰ درصد، که برای ساخت بمب ضروری است، تبدیل شود.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برنامه هسته‌ای ایران را نظارت می‌کند، روز چهارشنبه به خبرنگاران مدعی شد که هیچ نشانه‌ای مبنی بر کاهش سرعت فعالیت‌های هسته‌ای تهران از زمان آغاز مذاکرات با دولت ترامپ دیده نمی‌شود.
گروسی که هفته گذشته به ایران سفر کرده بود، گفت: تهران با اعزام یک تیم فنی از آژانس در روز‌های آینده برای مذاکره درباره جایگزینی تجهیزاتی که ایران قبلاً برچیده بود، موافقت کرده است. ایران پس از انتقاد‌ها از عدم همکاری‌اش با آژانس، با این دیدار موافقت کرد. هرچند این جلسات ارتباط مستقیمی با مذاکرات آمریکا ندارند، اما گروسی آن را نشانه‌ای دانست که ممکن است جمهوری اسلامی ایران آماده توافق باشد.
گری سامور، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه کراون در دانشگاه برندایس و مقام پیشین کاخ سفید در دوره اوباما، گفت: بسیار بعید است که جمهوری اسلامی ایران از برنامه غنی‌سازی خود صرف‌نظر کند. به گفته او، چنین امتناعی دولت ترامپ را در برابر این انتخاب قرار می‌دهد که یا یک برنامه محدود غنی‌سازی با نظارت دقیق را بپذیرد، و یا گزینه اقدام نظامی را بررسی کند؛ اقدامی که ترامپ قبلاً در صورت عدم توافق تهران تهدید به آن کرده بود.
