خبرگزاری دولتی «ایرنا» از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، حملات عجیبی به منتقدان عملکرد یک ساله سید ابراهیم رئیسی داشته و حتی اخیرا بابت آمارسازی اشتباه به نفع دولت، مجبور به عذرخواهی شده است.
دیدارنیوز: روزنامه خراسان در مطلبی با عنوان پاسخ به شبهه‌افکنی ایرنا، به گزارش پراشتباه خبرگزاری دولت در تحلیل تیترهای اول چند روزنامه از جمله خراسان پاسخ داده است.
روزنامه خراسان نوشت: ایرنا، در گزارشی پراشتباه به تحلیل تیترهای اول ۲۳ روزنامه از جمله خراسان پرداخته که...
گزارشی که دو روز پیش ایرنا از بررسی تیتر یک ۲۳ روزنامه منتشر کرد آن قدر پر اشتباه است که حتی احتمال سهوی بودن اشتباهات را به کمترین حد ممکن می‌رساند. انگار برخی در خبرگزاری ایرنا برای رسیدن به مقاصدشان دست به هر نوع تخریبی آن هم با نمودار‌هایی از آمار و ارقامی ساختگی می‌زنند. پنج شنبه صبح بود که گزارشی با عنوان «نگاهی به عملکرد دولت در تیتر یک روزنامه‌ها» منتشر شد که در آن ادعا شده تیتر یک ۲۳ روزنامه اصلی کشور از اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ بررسی شده است، اما با توجه به آنالیز‌های ما از تیترهای یک روزنامه خراسان از یک سال گذشته یعنی از اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۱۰ شهر یور ۱۴۰۱ درباره عملکرد دولت سیزدهم، اشتباه بودن این نمودار‌ها و شبهه سیاسی بودن آمار و ارقام داخل آن کاملا مشهود است، رویکردی که متاسفانه به نظر می‌رسد همان ضرب المثل «بهترین دفاع، حمله است» را مدنظر قرار داده و با حالتی کاملا تهاجمی و البته یک سویه و غیرمنصفانه سعی در فرار به جلو دارد. فرار به جلویی که نتیجه آن فشار بیشتر به رسانه‌ها و ایجاد جوی منفی علیه آن‌ها و احتمالا در نهایت بردن آن‌ها به موضعی تدافعی و غیرنقادانه و خاموش کردن چراغ نقد و مطالبه در روزنامه‌های کشور است. در ادامه ضمن تحلیل نمودار‌های اشتباه ایرنا از تیترهای یک روزنامه‌ها و به ویژه روزنامه خراسان، به آنالیز ۲۹۰ تیتر روزنامه خراسان از اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ پرداخته ایم.
بررسی تیترهای یک روزنامه خراسان از اول شهریور ۱۴۰۰
نمودار‌هایی که می‌بینید مربوط به تیترهای یک روزنامه خراسان است که در آن‌ها عملکرد دولت در موضوعات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... مورد توجه قرار گرفته است. در ۲۹۰ شماره‌ای که از اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ چاپ شده ۱۹۴ تیتریک آن به موضوعات مربوط به دولت اختصاص داشته است. در بین این ۱۹۴ تیتر همان طور که می‌شود حدس زد ۸۳ تیتر به حوزه اقتصاد و ۸۲ تیتر به مسائل اجتماعی پرداخته است. سیاست خارجی با ۱۱ تیتر و موضوعات مربوط به علم و فناوری هم با ۶ تیتر در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در این میان از ۱۹۴ تیتر یک، ۹۰ تیتر آن، نقد و مطالبه در موضوعات مختلف بوده است، ۷۰ تیتر هم به حمایت از عملکرد و تعریف از دولت پرداخته و در این میان ۳۴ تیتر هم به گزارش‌ها و پوشش کار‌های دولت اختصاص داشته است. ناگفته نمانداز ۹۰ تیتر مربوط به نقد و مطالبه، ۵۳ تیتر مربوط به مسائل اجتماعی است و موضوعات اقتصادی هم با ۳۳ نقد و مطالبه در رتبه بعدی قرار دارد و ۴ تیتر باقی مانده هم به موضوعات دیگری مربوط است.
بررسی حدود ۱۹۴ تیتر از ۲۹۰ تیتر یک خراسان که به عملکرد دولت اختصاص داشته این سوال را پدید می‌آورد که دوستان عزیز در خبرگزاری ایرنا کدام تیتر‌ها را مصداق تخریب و سیاه نمایی تلقی کرده اند؟ آیا از نظر دوستان پیگیری مطالبات بازنشستگان که عملا صدای شان به جایی نمی‌رسد یا پیگیری اشکالات اجرای طرح دارویار با تاکید بر ضرورت اجرای این طرح یا حتی انتقاد از وضعیت سرعت و افزایش قیمت اینترنت که عملا فقط در یک پلتفرم یعنی اینستاگرام کسب و کار بیش از ۹ میلیون نفر را تحت الشعاع قرار می‌داد یا انعکاس آمار‌های رسمی مرکز آمار از تنگ‌تر شدن سفره خانوار‌ها به دلیل تورم و... سیاه نمایی است. بماند که خراسان در بیش از ۱۰۰ تیتر یک خود به تعریف و حمایت از عملکرد‌های دولت یا پوشش اخبار این عملکرد‌ها پرداخته است. بماند که بررسی تیتر ۲ و عکس صفحه یک هم نشان می‌دهد در موارد متعددی حتی بسیار بیشتر از تیتر یک به رویکرد حمایتی از عملکرد دولت پرداخته ایم در هر صورت ما قضاوت را به مردم و مخاطبان محترم واگذار می‌کنیم.
نگاهی به آمار‌های اشتباه ایرنا
با توجه به درصد‌هایی که در آمار‌های ایرنا آمده، مشخص است در یک سال گذشته ۲۳ روزنامه در مجموع حدود ۵۶ درصد از تیترهای یک خود را به عملکرد دولت اختصاص داده اند. بد نیست بدانید که در طول یک سال گذشته یعنی از اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ هر روزنامه ۲۸۱ شماره چاپ کرده است و در مجموع ۲۳ روزنامه شش هزار و ۴۶۳ شماره به چاپ رسانده اند که از این تعداد سه هزار و ۶۱۶ شماره در تیتر یک خود به عملکرد دولت پرداخته اند. هرچند این آمار حداقل درباره روزنامه خراسان درست منتشر نشده و به جای خود به آن خواهیم پرداخت، اما بر اساس گزارش ایرنا بیش از ۴۷ درصد از تیتر یک روزنامه ها، گزارش و پوشش خبری عملکرد دولت بوده، بیش از ۲۵ درصد نقد عملکرد دولت، بیش از ۱۴ درصد مطالبه از دولت، بیش از ۱۱ درصد تمجید و تشکر از دولت و در نهایت حدود ۱.۸ درصد تیتر‌هایی بوده که به نظر ایرنا تخریب دولت یا سیاه نمایی عملکرد دولت بوده است که با توجه به اهمیت سرعت در پاسخ گویی امکان ارزیابی سایر رسانه‌ها را نداشتیم، اما بر اساس گزارش‌های تحلیلی ما از تیتر یک‌های روزنامه خراسان این آمار اشتباهات فاحشی دارد.
در گزارش ایرنا چه اشتباهاتی وجود دارد؟
در این گزارش که روز پنج شنبه با عنوان «نگاهی به عملکرد دولت در تیتر یک روزنامه‌ها» منتشر شد، می‌بینیم که در برخی از این نمودار‌ها درصد تیترهای مرتبط با عملکرد دولت از ۱۰۰ درصد هم فراتر می‌رود به طور مثال در نمودار موضوعات تیتر یک روزنامه‌های منتخب، روزنامه سیاست روز درصد تیترهایش از ۱۰۷ درصد هم فراتر می‌رود. اشتباه دیگری که در این نمودار‌ها موجود است، این است که در یکی از نمودار‌ها درصد تیترهای تخریبی روزنامه شرق ۳۴.۳ درصد آمده که اختلاف فاحشی با دیگر روزنامه‌ها دارد، اما در نمودار دیگری که با عنوان «انتشار تیتر یک با محتوای تخریب / سیاه نمایی» در این گزارش وجود دارد، نامی از روزنامه شرق دیده نمی‌شود و تعداد تیترهای تخریبی را در حالی که براساس نمودار‌های قبلی ۶۶ تیتر عنوان شده بوده ۱۷ تیتر عنوان می‌کند! که کاملا نشان دهنده تنظیم عجولانه این گزارش است.
خطری که باید جدی گرفت
پیش از آن که به سراغ تحلیل تیترهای یک روزنامه خراسان برویم باید به این نکته اشاره شود که این گونه گزارش‌ها که شائبه سیاسی بودن آن پررنگ‌تر از روزنامه نگاری آن است، می‌تواند خطر خفقان در نقد و مطالبه از دولت را به همراه داشته باشد. بهتر است همکاران در ایرنا حداقل تیتر‌هایی را که برچسب سیاه نمایی و تخریب به آن‌ها زده، منتشر کنند تا مشخص شود که از لحاظ افرادی که گزارش ایرنا را تنظیم کرده اند، چه نقد‌هایی به عنوان سیاه نمایی و تخریب برداشت می‌شود، چون ما حداقل حتی یک مورد از تیتر یک‌های یک سال گذشته خراسان را مصداق این ادعا نیافتیم. در بیشتر گزارش‌ها وتیتر‌های مورد اشاره خراسان سعی کرده ایم مطالبات و منویات رهبر انقلاب را دنبال کنیم که نمونه‌هایی از آن در جدول موجود در صفحه قابل مشاهده است ضمن این که حجم دیگری از تیتر‌ها علاوه بر پیگیری مشکلات و مطالبات مردم، نقد اشکالات مدیریتی برخی وزرا و مسئولان است که از مطالبات خود رئیس جمهور است. با این حال از دیگر روزنامه‌ها هم انتظار می‌رود، آنالیز تیترهای یک خود را در طول یک سالی که در این گزارش آمده، تهیه و منتشر کنند تا اشتباهات آماری این گزارش بیشتر و بهتر نمایان شود.
