انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ تا این جا شگفتی‌های مهمی داشته است. امروز ۴ نامزد اصولگرا هماهنگ با هم به دو نامزد اصلاح‌طلب و میانه‌رو حمله می‌کنند. ممکن است شگفتی دیگری در کار باشد؟
دیدارنیوز – علی صافی*: نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری امروز ساعت ۵ عصر در حالی در نخستین مناظره مقابل هم قرار می‌گیرند که شگفتی‌های این دوره انتخابات نه در میدان رقابت که پیش از آن رقم خورده است. رد صلاحیت علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری دو سیاستمدار متنفذ میانه‌رو و اصلاح‌طلب دو هفته قبل کل فضای سیاسی کشور را در بهت و حیرت فرو برد.
تحولی عجیب که نشانه یک تحول عظیم در بلوک قدرت جمهوری اسلامی ایران بود. بلوک قدرتی که دیگر جایی برای اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان حتی در حاشیه آن نیست و قرار است که یکدست‌تر از قبل باشد.
اتفاقات روز گذشته و بعد از دستور رهبری برای جبران جفا به برخی نامزدها که احتمالا به علی لاریجانی اشاره داشت، هم نشان داد که این تصمیم برای یکدستی بیشتر قابل تغییر نیست و میانه‌روها و اصلاح‌طلبان احتمالا باید سال‌هایی را خارج از بلوک قدرت سپری کنند. تعلیقی که می‌تواند به اخراجی دائمی مبدل شود.
امروز اما ۷ نامزد انتخابات ریاست جمهوری به مناظره با هم مشغول خواهند شد. ابراهیم رئیسی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و امیر حسین قاضی زاده هاشمی از میان اصولگرایان، محسن رضایی اصولگرایی ناراضی که عمری است در پی گشودن خط سوم است و هر بار در هر انتخاباتی نامزد می‌شود، عبدالناصر همتی یک مدیر اقتصادی که به ناگاه به عنوان نماینده جریان سیاسی راست میانه به میدان فرستاده شده است و محسن مهرعلیزاده مدیر اصلاح‌طلبی که بعد از آن که صلاحیتش در دوره دهم برای نمایندگی مجلس رد شد در این دوره برای ریاست جمهوری احراز شده است. مهرعلیزاده البته به اردوگاه اصلاح‌طلبی تعلق دارد اما اصلاح‌طلبان یا حداقل تشکیلات رسمی آن‌ها یعنی «ناسا» او را نماینده رسمی خود در این انتخابات نمی‌دانند و یا حداقل تا به حال ندانسته‌اند. هر چند رایزنی‌هایی او برای کسب حمایت رسمی اصلاح‌طلبان ادامه دارد.
ترکیب ۴ نفره اصولگرایان، حول ابراهیم رئیسی متمرکز هستند. نامزدی که در انتخابات قبلی نشان داده است که چندان در مناظره و جدال لفظی متبحر نیست. اصولا برخی تراکم نامزدهای اصولگرا در این دوره از انتخابات را برای پوشش دادن او به خصوص در مناظره‌ها می‌دانند. رئیسی احتمالا امروز سعی خواهد کرد که به عنوان اصلی‌ترین نامزد برنامه‌های خود را به مردم معرفی کند، چهره‌ای میانه‌رو در عرصه فرهنگ و اجتماع و سیاست خارجی از خود ترسیم کند تا آرا بیشتری از مرددها را به سمت خود جلب نماید.
دو نامزد دیگر اصولگرا یعنی سعید جلیلی و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی هم بر مبنای سابقه نشان داده‌اند که مناظره کننده‌های حرفه‌ای نیستند. این دو احتمالا در دو سوی ابراهیم رئیسی به طرح ایده‌های اصولگرایان رادیکال خواهند پرداخت و می‌کوشند سبد رای ثابت اصولگرایان را منسجم کنند و به میدان بیاورند.
در خط حمله اما علیرضا زاکانی خواهد ایستاد. مناظره‌کننده‌ای قهار و از آن دسته سیاستمدارانی که محبوبیت در افکار عمومی چندان برایشان مهم نیست، اما یک دردسر بسیار جدی برای رقبا و مخالفان خود هستند. زاکانی بارها تسلطش را بر مناظره در مقابل حرفه‌ای‌ترین مناظره کننده‌های اصلاح‌طلب آزموده است و امروز هم احتمالا با شدت به سیاست‌های دولت حسن روحانی خواهد تاخت. هدف اول او هم در این حملات عبدالناصر همتی است.
همتی رئیس بانک مرکزی دولت حسن روحانی است. او خواسته یا ناخواسته به عنوان نامزد میانه‌روها در این انتخابات مطرح شده است. هر چند اخراج او از ریاست بانک مرکزی نشان داد که احتمالا بدون هماهنگی با این جناح به عرصه رقابت آمده است. همتی در نخستین روزهای کمپین درخشان ظاهر شد. او نخستین کسی بود که یکی از اعضا خانواده‌اش در صدا و سیما ظاهر شد و از قضا همسر او از این موقعیت نهایت استفاده را برد. توقیف فیلم تبلیغاتی او توسط صدا و سیما هم بر توجه افکار عمومی به او افزود. حضورش در کلاب هاوس هم اگرچه درخشان نبود اما شکست هم به حساب نمی‌امد. همتی یک مدیر اقتصادی است. سیاستمدار نیست و تا به حال مناظره هم نکرده است. روشن نیست که آیا امروز می‌تواند درخششی داشته باشد. احتمالا هدف اول او امروز آراء مردد است که اقتصاد را مهمترین مشکل جامعه می‌دانند و البته گوشه چشمی به بدنه رای اصلاح‌طلبان و میانه‌روها هم خواهد داشت. این مناظره برای او حیاتی است و اگر نتواند شگفتی ساز شود احتمالا هر شانسی را برای این انتخابات از دست خواهد داد. باید دید او در مقابل حملات تیم هماهنگ اصولگرایان با محوریت علیرضا زاکانی تا چه اندازه دوام خواهد آورد.
محسن رضایی دیگر نامزد حاضر در مناظره است. او تسلط خوبی بر آمار و ارقام دارد. سیاستمدار محبوبی نیست ولی حتما خواهد کوشید به رای دهندگان مردد و غیرهویتی نشان دهد که بر اقتصاد کشور مسلط است و چاره را می‌شناسد. باید دید او تا چه اندازه با سایر اصولگرایان هماهنگ خواهد بود آیا ریسک خواهد کرد و سودای ریاست جمهوری را پی می‌گیرد یا در هماهنگی و پوشش با سایر اصولگرایان سعی می‌کند در فردای پیروزی آن‌ها در انتخابات در عرصه سیاست تقویت شود.
در نهایت محسن مهرعلیزاده، اصلاح‌طلبی است که اصلاح‌طلبان هنوز او را نامزد خود نمی‌دانند. او هم مناظره کننده خوبی نیست.امروز او احتمالا به سبد رای اصلاح‌طلبان چشم دوخته و می‌کوشد آرا هویتی آن‌ها را جلب کند و البته بدنه تشکیلاتی اصلاح‌طلبان را به دفاع از خود راضی کند. این بوورکرات اصلاح‌طلب، تاکنون در مناظره‌ای دیده نشده است اما امروز چاره‌ای جز حمله ندارد و اگر جسارت نشان ندهد، به سرعت از صحنه انتخابات محو خواهد شد.
تا عصر امروز و شروع مناظره ساعات اندکی باقی مانده است. باید منتظر ماند و دید آیا همچنان که مرحله تایید صلاحیت‌ها شگفتی‌ساز بود، در این مرحله هم شگفتی درکار است یا کار به سادگی برای نامزد اصلی به نتیجه خواهد رسید.
* تحلیلگر مسائل سیاسی
