در کوران انتخابات همواره وعده‌های انتخاباتی فضای رقابتی بین کاندیدا‌های ریاست جمهوری ایجاد می‌کند وعده‌هایی که ظاهرا کاندیدا‌ها خود را متعهد به اجرای آن نمی‌دانند.
دیدارنیوز ـ مسلم تهوری: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ قرار داریم و کاندیدا‌های ساختمان پاستور به اشکال مختلف شروع به وعده و وعید دادن کرده‌اند. شعار‌ها و وعده‌هایی که در بسیاری از موارد رنگ و بویی عوامفریبانه و پوپولیستی به خود گرفته است؛ و صد البته که این داستان قدمتی طولانی دارد. اهل هر شهر و دیاری هستید حتما در طول سال‌های گذشته با موارد متعددی از این دست شعار‌ها و وعده‌های انتخاباتی روبرو شده‌اید. چنانچه از حافظه تاریخی مناسبی برخوردار باشید حتما به یاد دارید در گذشته چه وعده‌هایی داده شد که به یکی از آن هزار نیز عمل نشد و صرفا کاربرد انتخاباتی داشت و بس. به طور مثال سال‌ها پیش در شهر قم هر فردی که می‌خواست نماینده مجلس شورای اسلامی شود اولین و مهمترین وعده‌ای که می‌داد شیرین کردن آب شور قم بود. امری که امروز نیز پس از چهل و اندی سال از پیروزی انقلاب هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته و همچنان مردم قم با مشکل آب شرب مواجه هستند.
این داستان در انتخابات ریاست جمهوری مقیاسی به وسعت ایران پیدا می‌کند و نامزدهای ریاست جمهوری با شعار‌های فریبنده و پرطمطراق که گا‌ها فاقد مبنای درست و علمی است و صرفا کارکرد تهییج کنندگی دارد وارد کارزار انتخاباتی می‌شوند. هنوز گوش ملت از شعار رئیس جمهور مستقر پر است که مدعی بود چنان رونق اقتصادی ایجاد می‌کند که مردم محتاج یارانه نباشند و یا در ۱۰۰ روز اول دولت همگان متوجه تغییر و تحول در حوزه اقتصادی می‌شوند.
مشکلات عدیده اقتصادی که دیگر باورمان شده به معضلی لاینحل تبدیل گردیده موجب شده ۷ کاندیدای ریاست جمهوری عمده وعده‌هایشان اقتصادی باشد. اگر روزی مطالبات مردمی از جنس آزادی‌های سیاسی بود امروزه اولین و مهمترین خواسته و تمنای مردم از رئیس جمهور آینده درد نان است. کاندیدا‌های ریاست جمهوری نیز بر همین اساس هر کدام سعی می‌کنند از دیگری پیشی بگیرند و وعده‌های فریبنده‌تری بدهند. واقعا نمی‌دانم آیا می‌شود باور کرد هنوز مردم فریب شعار‌های بی پایه و اساس کاندیدا‌های ریاست جمهوری را می‌خورند و یا به آن میزان از بلوغ سیاسی رسیده‌اند که رأی خود را به نام کسی به صندوق بیندازند که عقلانیت بیشتری در گفته‌هایش وجود دارد. ظاهرا کاندیدا‌های محترم ریاست جمهوری کماکان معتقدند در بر همان پاشنه قدیمی می‌چرخد و از این رو فضای انتخابات صرفا رنگ و بوی شعارزدگی به خود گرفته و کاندیدا‌ها در وعده‌های پوپولیستی گوی سبقت را از دیگری می‌ربایند.
ذیلا مروری کوتاه بر وعده‌ها و شعار‌های کاندیدا‌های انتخابات ۱۴۰۰ می‌اندازیم و بیشتر با مواضع آن‌ها آشنا می‌شویم.
عبدالناصر همتی به عنوان کاندیدای اصلاح طلب که تا همین چند روز پیش رئیس بانک مرکزی بود در توئیتی از تعامل با جهان گفت و چنین نوشت: «تعامل از خانه تا جهان؛ شعار دولت من است. بدون توافق برای رفع تحریم و بهبود رابطه با جهان و منطقه و بدون توافق‌های مسأله محور در داخل میان نیرو‌های سیاسی و اجتماعی و میان حاکمیت و شهروندان نه می‌توان وضعیت معیشت مردم را بهتر کرد، نه حکمرانی را باکیفیت‌تر و نه ایران را قدرتمندتر.»
حرفی به واقع صحیح؛ اما جناب همتی باید پاسخ دهد با چه اختیاری می‌خواهد مشکل رابطه با غرب و fatf را حل کند تا بتواند با دنیا به تعامل برسد. آیا این صرفا شعاری برای جلب رأی مردم است و پس از ناکامی احتمالی خواهد گفت اجازه کار کردن ندارم و با این میزان اختیار بیش از این کاری نمی‌شود کرد؟ یا برای عملی ساختن خواسته‌اش راه‌کاری معقول در نظر دارد که اگر چنین است در فرصت پیش‌رو بهتر است راهکار مد نظر خود را برای ملت تشریح کند.
همتی معتقد است: من حتما در چهار سال برنامه‌هایی را که گفتم اجرایی می‌کنم و معتقدم که چهار سال بیشتر رئیس جمهور نیستم و باید در این مدت برنامه‌ها را انجام دهم.
جناب همتی صرفا به کلی گویی بسنده کرده و از رائه راهکار‌ها فعلا خودداری کرده است. واقعا تصویر کردن مملکتی گل و بلبل از ذهن یک شاعر و داستانسرا بسیار بهتر از یک اقتصاددان بر می‌آید مشکل اصلی چگونگی آن است که امیدوارم در ادامه به آن نیز بپردازد.
مهرعلیزاده دیگر کاندیدای اصلاح طلب که پیشتر برای انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شده بود در کمال شگفتی صلاحیتش برای ریاست جمهوری تأیید شد. وی گفته است: ما باید راه را برای فعالیت‌های اقتصادی رقابتی باز کنیم که معنی مترادفش این است که بتوانیم این سهم بیش از ۶۰ درصد و شاید نزدیک به ۶۷ درصد اقتصاد در دست دولت را به رقم‌های پایین‌تر برسانیم.
وی همچنین ارز ۴۲۰۰ را رانت دانست و گفت: قرار بود با این ارز کالا‌های اساسی به دست مردم برسد؛ اما مردم کالا‌ها را با قیمت‌های آزاد تهیه کردند.
اقتصاد دولتی ایران از جمله معضلاتی است که پس از انقلاب بسیاری بدان خرده گرفته‌اند و بسیاری نیز مدعی برطرف ساختن آن و کوچکتر کردن دولت بودند. اما در عمل روز به روز دولت فربه‌تر از دیروز شد و گام عملی و اساسی در این باره برداشته نشد امروز مهرعلیزاده نیز صرفا بدان اشاره کرده و خواستار کوچکتر شدن دولت و رسیدگی بیشتر به بخش نظارتی دولت شده است. امری که احتمالا در دوره‌های بعدی نیز کاندیدا‌های ریاست جمهوری باز بدان خواهند پرداخت.
محسن مهرعلیزاده که مدعی دولت رفاه است سعی کرده از دیگر رقبا عقب نماند به همین خاطر قول ایجاد حداقل یک میلیون شغل در سال را داده است. وی همچنین وعده داده یارانه‌های نقدی افزایش ۳ تا ۵ برابری خواهد داشت. این در حالی است که بسیاری از اقتصاددان‌ها معتقدند یکی از عوامل تورم یارانه‌های نقدی است. مبلغ ناچیزی که حسن روحانی در ابتدای دولت یازدهم از پرداخت آن عاجز و شاکی بود امروز یکی از شعار‌های جذاب بسیاری از نامزدهای ریاست جمهوری است.
قاضی‌زاده هاشمی که شانس بسیار کمی برای رسیدن به پاستور دارد دست روی یکی از معضلات همیشگی مردم گذاشته تا شاید از این نمد کلاهی بدوزد. وی به درستی مشکل تأمین مسکن را از معضلات جدی کشور دانسته و برای حل این مسئله وعده داده که سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تحویل مردم دهد. بعید می‌دانم با شعار‌هایی از این دست دیگر دل کسی برای آن غنج بزند تا بتوان از آن نردبانی ساخت برای رسیدن به ریاست جمهوری؛ قاضی‌زاده هاشمی که اینک این شانس را پیدا کرده تا در مبارزات انتخاباتی خود را به رأی مردم بگذارد بهتر بود برنامه‌ای مدون از اهدافش را به ملت ارائه می‌کرد و صرفا به شعار روی نمی‌آورد. این روز‌ها چه کسی است که نداند مسکن، شغل، تورم افسارگسیخته و فقر روز افزون ملت ایران از جمله معضلات اصلی کشور هست. بهتر است بجای اینکه گفته شود این مقدار مسکن ساخته می‌شود و یا این تعداد شغل ایجاد می‌شود و از تورم جلوگیری می‌شود به چگونگی انجام آن پرداخته شود.
سردار جنگ که اکنون رکورددار نامزدی ریاست جمهوری است و امروز خود را در قامت یک اقتصاددان معرفی کرده در دوره‌های پیشین نیز وعده‌های اقتصادی فراوانی داد هر چند هیچگاه نتوانست اعتماد رأی دهندگان را جلب کند. وی در این دوره نیز با توپی پر آمده و وعده‌هایی بعضا تعجب برانگیز داده است. او که دولت خود را «دولت اقدام و تحول» نامیده از یارانه ۴۵۰ هزار تومانی گفته و اینکه خانه‌داری را یک شغل محسوب کرده و به آن حقوق خواهد داد و از خانم‌های خانه‌دار خواسته دو وظیفه را به دوش بگیرند اول تربیت فرزند و دیگر مسئله بهداشت و سلامت خانواده تا با شیوع یک بیماری از وزارت بهداشت تا خانواده‌ها دست و پای خود را گم نکنند.
از اواسط تابستان سال گذشته تا کنون بسیاری از مردم سرمایه‌هایشان را در بورس از دست دادند. رضایی به بورس اشاره کرده و مدعی شده اصلاح رابطه بورس، بیمه و بانک‌ها جزو برنامه‌های اصلی او است.
رضایی به نظر می‌رسد برگ اصلی خود را از هم اکنون رو کرده و مدعی شده است افزایش و تثبیت ارزش پول ملی جزو برنامه‌ها و سیاست اصلی او است و گفته باید پول ملی ایران تقویت شود تا پس از دلار و یورو قویترین پول منطقه شود. ادعایی که کمتر کسی بدان باور دارد حال سوال این است آیا واقعا محسن رضایی به حرفی که خودش زده ایمان دارد و یا این ادعا نیز همچون عملیات کربلای ۴ عملیات فریب است.
علیرضا زاکانی نماینده اصولگرای مردم قم در مجلس شورای اسلامی به معضلات زیادی اشاره کرده است. معضلاتی که همگان بدان واقفند. او از تورم دو رقمی، تشدید خط فقر، نرخ بیکاری بالا، نقدینگی افسار گسیخته، وضعیت اسفبار بورس، بیگانه پرستی، کاهش ارزش پول ملی و فساد اقتصادی گفته است. وی اشاره کرده تحول اقتصادی کشور با تصمیمات بیست دقیقه‌ای میسر نخواهد شد؛ و احتمالا تعریضی به حرف روحانی زده که قرار نیست در ۱۰۰ روز ابتدایی دولت وضعیت مالی مردم تغییر چندانی کند. زاکانی راه حل رفع و رجوع مشکلات را توجه به پتانسیل‌های داخلی دانسته و معتقد است مبارزه بی امان با فقر، فساد و تبعیض می‌تواند شرایط اسف بار اقتصادی را دگرگون کند.
بررسی گذشته افراد شاید بتواند تحلیل مناسبی به مردم و رأی دهندگان بدهد که آیا کاندیدای مورد نظر صلاحیت تکیه زدن بر پست ریاست جمهوری را دارد و یا خیر؛ فراموش نکرده‌ایم تا چند سال پیش مجله‌ای به نام پنجره منتشر می‌شد با مدیرمسئولی علیرضا زاکانی؛ پس از آنکه زاکانی در انتخابات مجلس دهم نتوانست مجددا به مجلس شورای اسلامی راه یابد، انتشار هفته نامه پنجره نیز متوقف شد. هفته نامه‌ای که هیچگاه نتوانست از طریق فروش مجله روی پای خود بایستد و به صرف اینکه مدیر مسئولش نتوانست به مجلس راه یابد از انتشار بازماند. به هر حال کسی که نمی‌تواند یک مجله را اداره کند چطور با کلی گویی می‌خواهد یک کشور را اداره کند.
سعید جلیلی «جهاد بزرگ برای جهش ایران» را به عنوان شعار انتخاباتی خود اعلام کرده است. وی که جدیدا تلویزیون اینترنتی خود را افتتاح کرده همانند سایر کاندیدا‌های ریاست جمهوری هدف اصلی خود از حضور در انتخابات را مبارزه با فساد، فقر و تبعیض عنوان کرده است. البته بسیاری از مطالبی که سعید جلیلی مطرح کرده به نوعی با ابراهیم رئیسی مشترک است و جماعتی معتقدند در نهایت سعید جلیلی به نفع ابراهیم رئیسی از کاندیداتوری انصراف خواهد داد. وی برای اینکه بتواند آرای قشر جوان را در سبد خود داشته باشد در متن توییتری درباره فیلترینگ توییتر گفت: «فیلترینگ توییتر توجیه ندارد». یکی دیگر از رویکرد‌های سعید جلیلی حمله به دولت گذشته و کاندیدا‌های دیگر است به نظر می‌رسد تقسیم کاری بین سعید جلیلی و ابراهیم رئیسی شکل گرفته و حمله به دولت و کاندیدا‌های دیگر برعهده جلیلی گذاشته شده است. وی خطاب به لاریجانی گفته است: می‌گویند از ما سوالات سخت بپرسید؛ همین سوالات آسان را پاسخ بدهید؛ سوالات سخت هم می‌پرسیم؛ کسی که ۱۲ سال رئیس مجلس بوده کارنامه خود را در زمینه مبارزه با فساد تشریح کند و یا در مورد دولت روحانی گفته شش برابر شدن قیمت مسکن در سه سال نتیجه سیاست‌های اشتباه دولت است.
همگان باور دارند گزینه اصلی انتخابات ۱۴۰۰ ابراهیم رئیسی است. از آنجا که شانس اصلی انتخابات ریاست جمهوری رئیس فعلی قوه قضاییه است انتظار می‌رود وی کمتر به شعار‌های پوپولیستی روی بیاورد. وی که دولت خود را دولت تحول و دولت مردمی نامیده است، تأکید کرده کاهش تورم با افزایش تولید و برنامه ریزی امکان پذیر است و یکی از موضوعات مورد نظرش تیم اقتصادی هماهنگ است. رئیسی وعده داده با فعال شدن ظرفیت‌های اقتصاد، سالی یک میلیون شغل ایجاد می‌شود و به مردم نویده داده در دولت آینده پرداخت هزینه درمان از جیب مردم را به نصف کاهش خواهد داد. وی بیان کرده در اولین روز روی کار آمدن یک اقدام سلبی و یک اقدام ایجابی خواهیم داشت. در اقدام سلبی، هر بستر فسادزا و رانت خواری خاتمه خواهد یافت و به دستگاه‌ها ابلاغ خواهد شد. در بحث ایجابی، مشکل مسکن را حل خواهیم کرد که انشاءالله در طول چهار سال ریاست جمهوری مردم بتوانند چهار میلیون مسکن داشته باشند.
از مجموع سخنان سید ابراهیم رئیسی وعده‌هایی، چون ایجاد سالی یک میلیون شغل و یک میلیون مسکن به دست می‌آید. وعده‌هایی که به نوعی همه کاندیدا‌ها برای جلب افکار عمومی بدان متوسل شده‌اند و این داستان هر ۴ سال یک بار تکرار می‌شود؛ اما دریغ از نیم مثقال عمل، ظاهرا هم کاندیدا‌ها و هم مردم پذیرفته‌اند این وعده‌ها صرفا کاربرد انتخاباتی دارد و قرار نیست نه کاندیدا‌ها به وعده‌هایشان وفادار باشند و نه مردم دیگر حوصله‌ای برای مطالبه‌گری دارند.
کاریکاتوریست: سجاد جعفری
منبع: فارس
