گزارش‌های میلیاردی شورای نظارت

دیدارنیوز - در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای شورای نظارت بر صداوسیما با شش عضو، هشت‌میلیاردو ۳۳۴ میلیون تومان بودجه در نظر گرفته شده که ۴۳ درصد بیشتر از بودجه سال ۱۳۹۹ است. این شورا که دو نفر به انتخاب رئیس‌جمهور ایران، دو نفر به انتخاب رئیس قوه قضائیه و دو نفر به انتخاب مجلس، عضو دارد؛ قرار است فقط برای تهیه ۲۵ گزارش در سال ۱۴۰۰، سه‌میلیاردو ۲۱۸ میلیون تومان بودجه بگیرد. یعنی برای تهیه هر گزارش رقمی معادل ۱۲۸ میلیون تومان بودجه خواهند داشت.

در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای شورای نظارت بر صداوسیما بودجه هشت‌میلیارد‌و ۳۴۴ میلیون‌تومانی در نظر گرفته شده که هشت‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان از این رقم بودجه هزینه‌ای است با ۴۴ درصد رشد نسبت به سال قبل و ۱۴۴ میلیون تومان از آن بودجه تملک دارایی سرمایه‌ای است با ۲۰ درصد رشد نسبت به سال قبل؛ بنابراین در مجموع بودجه این شورا نسبت به سال ۱۳۹۹ حدود ۴۳ درصد افزایش یافته است. این بیشترین میزان افزایش بودجه در میان دستگاه‌هایی است که اعتبار خود را از فصل رسانه دریافت می‌کنند.
یکی از معیار‌های سنجش کارایی و رفتار بهینه سازمانی مقایسه هزینه تمام‌شده کالا و خدمات با کارایی و استاندارد خروجی کار است. دولت را اگر به‌عنوان یک سازمان بزرگ در نظر بگیریم، باید درباره عملکرد آن بتوان با استاندارد‌های یک سازمان بزرگ نظر داد. این قاعده در مورد همه اجزای ساختار کشور که بودجه دریافت می‌کنند نیز صادق است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کالا و خدماتی که به‌عنوان محصول ارائه می‌شوند، قیمت تمام‌شده‌ای نامتناسب با خروجی کار دارند.

وقتی کارنامه دستگاه‌ها را بررسی می‌کنیم، صرف‌نظر از طرز عمل و کیفیتی که ارائه می‌شود، مواردی از، اما و اگر درخصوص بودجه‌های تخصیص‌یافته و اجزای آن وجود دارد. به گفته استاد اقتصاد دانشکده علامه طباطبایی در سند لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ با استاندارد سطح خرد در ذیل منابعی که به شورای نظارت بر صداوسیما اختصاص داده شده، تهیه ۲۵ گزارش زیر نظر این شورا برای سال آینده تکلیف شده است که برای این ۲۵ گزارش سه‌میلیاردو ۲۱۸ میلیون تومان بودجه اختصاص یافته است. یعنی به ازای هر گزارش چند صد میلیون تومان هزینه خواهد شد. این در حالی است که در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی هر سال ده‌ها گزارش و پژوهش آماده می‌شود که به لحاظ علمی نیز در سطح بسیار بالایی قرار دارند، اما هیچ بودجه‌ای از منابع کشور مستقیم و غیرمستقیم دریافت نمی‌کنند.

او درخصوص تهیه گزارش از سوی سازمان نظارت بر صداوسیما توضیح داد: این نکته قابل ذکر است که صلاحیت تخصصی صداوسیما درباره مسائل پژوهشی تخصصی هنوز در معرکه هیچ نوع آزمونی قرار نگرفته است. از منظر استاندارد‌های سطح خرد باید این بررسی صورت بگیرد و بعد هم ما ببینیم آیا در این کشور جا‌های دیگری وجود دارند که با کیفیت بهتر و هزینه کمتر گزارش‌ها را تهیه کنند؟ از این قبیل مسائل در همه دستگاه وجود دارد و واقعا ماجرا‌هایی دارد تا بدانیم از نظر نابهنجاری و بی‌منطقی هزینه‌هایی که صورت می‌گیرد، از منظر کارایی هزینه‌ها چه خبر است. در دهه ۹۰ برایند رشد اقتصادی ما صفر هست، در‌حالی‌که بیش از هزار میلیارد دلار در این ۱۰ سال فقط تخصیص ارزی داشتیم؛ چگونه امکان دارد هزار میلیارد دلار تخصیص ارزی می‌دهید، در‌حالی‌که عایدی از نظر رشد تولیدی صفر است. تمام این بحث‌ها در چارچوب رفتار‌های چرتکه‌ای به حیطه فراموشی گذاشته شده است. از منظر سطح توسعه، ماجرا دریایی از مباحث می‌شود به اعتبار اینکه در نگاه به بودجه از سطح توسعه، سند برنامه یک‌ساله می‌شود و با متر و معیار اینکه در هر یک سال چه میزان از اهداف برنامه میان‌مدت و چه میزان از اهداف اسناد بالاتر برنامه میان‌مدت را محقق می‌کند؛ مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دولت توان یا اجازه کاهش بودجه صداوسیما را ندارد
یکی از رسوم جدید و نوآوری‌های شگفتانه در بودجه استفاده از منابع صندوق ذخیره ارزی برای امورات جاری است. یکی از هزینه‌هایی که دولت برای تأمین آن به سراغ صندوق توسعه می‌رود، بودجه صداوسیماست. در لایحه بودجه ۱۴۰۰ دولت پیش‌بینی کرده که ۱۵۰ میلیون یورو از منابع این صندوق برای اجرای ماده ۹۳ قانون برنامه ششم یعنی توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی، پویانمایی، مستند، فیلم و سریال برداشته شود.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی درا‌ین‌باره به اجبار دولت اشاره کرد و گفت: زمانی که قوه مجریه یا سازمان برنامه نمی‌تواند بودجه صداوسیما را قطع کند، چندان نمی‌توان انتظار اصلاح یا عدم دست‌اندازی به منابع استراتژیک کشور داشت. البته این به معنای آن نیست که ایرادی به سازمان برنامه وارد نیست و نقدی متوجه آن‌ها نمی‌شود.

مقایسه منابع پیش‌بینی‌شده از صندوق توسعه برای صداوسیما با سال‌های قبل نشان می‌دهد که این منابع طی سه سال بدون تغییر مانده و در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز عدد ۱۵۰ میلیون یورو برای صداوسیما در نظر گرفته شده بود. اما این عدد در سال ۹۷، ۲۵۰ میلیون یورو و در سال ۹۶، ۱۰۰ میلیون یورو در نظر گرفته شده بود. اما با توجه به دستور اخیر رهبر انقلاب مبنی بر حذف بند «ه» تبصره ۴ و تأمین این میزان از منابع عمومی بودجه کشور، باید دید در پیشنهاد نهایی دولت چه اتفاقی برای جبران این مبلغ خواهد افتاد. البته بودجه صداوسیما تنها محدود به عدد برداشت‌شده از صندوق توسعه نمی‌شود. طبق لایحه بودجه ۱۴۰۰، بودجه صداوسیما دوهزارو ۶۱۹ میلیارد تومان برآورد شده است که نسبت به سال گذشته حدود ۳۸ درصد افزایش داشته است. بر اساس گزارش مقایسه‌ای برخی رسانه‌ها این عدد معادل با بودجه ۱۰ استان کشور یعنی استان‌های همدان، اردبیل، زنجان، یزد، مرکزی، چهارمحال‌و‌بختیاری، البرز، قزوین، قم و سمنان است.

ازسوی دیگر منابع پیش‌بینی‌شده تا سقف ۱۵۰ میلیون یورو جهت تولید مستند، پویا‌نمایی، فیلم وسریال از صندوق توسعه ملی معادل چهارهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می‌شود که معادل بودجه ۱۰ استان دیگر از جمله آذربایجان شرقی، کردستان، مازندران، لرستان، گیلان، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، ایلام، گلستان و خراسان‌های جنوبی و شمالی است.

در‌واقع اعتبارات هزینه‌ای این سازمان در لایحه سال ۱۴۰۰ نسبت به قانون سال ۱۳۹۹، حدود ۳۷ درصد افزایش پیدا کرده و اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای نیز حدود ۵۹ درصد افزایش یافته است. به‌طور‌کلی بودجه این سازمان حدود ۳۸ درصد افزایش یافته است.

عدم رعایت مفاد قانونی
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، حدود سه‌هزارو ۳۸۱ میلیارد تومان اعتبار برای فصل رسانه در نظر گرفته شده است. این مبلغ حدود ۲۵ درصد از اعتبارات امور فرهنگی، تربیت بدنی و گردشگری است. کل اعتبارات برنامه‌های فصل رسانه (جاری و عمرانی) نسبت به مصوب سال ۱۳۹۹، ۳۸ درصد و اعتبارات هزینه‌ای و عمرانی برنامه‌های حوزه رسانه در این لایحه نیز نسبت به مصوب سال ۱۳۹۹ به ترتیب ۳۷ و ۵۹ درصد افزایش داشته است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بررسی دو حکم پیش‌بینی‌شده در تبصره‌های لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بیانگر آن است که دولت در اجرای تکلیف مندرج در ماده (۹۳) قانون برنامه ششم توسعه مفاد قانون را رعایت نکرده است.