دیدارنیوز - به تازگی خبری تائید نشده مبنی بر پیدا شدن جنازه‌ای مومیایی شده که احتمال دارد متعلق به رضا شاه باشد، در بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری به دنبال اجرای طرح گسترش و توسعه این بخش از آستان منتشر شده است.
برخی از مردم که شاهد این عملیات بودند، گفته‌اند که تیغ‌های بیل‌مکانیکی در محل مقبره تخریب شده رضا شاه، به طور اتفاقی به جنازه‌ای برخورد کرد که گویا مومیایی شده بود.
حتی در اخبار منتشر شده به نقل از یکی از اعضای روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، اعلام شده است که از روز گذشته –یک شنبه دوم اردیبهشت- حفاری‌ها متوقف شده و ما نمی‌دانیم دقیقا از کدام بخش مثلا شورای تامین، امنیت ملی، اطلاعات یا بسیج ولی از افرادی در آن محل حاضر شده‌اند و عملیات را متوقف کرده‌اند.
مصطفی آجرلو، مدیر کل روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در این زمینه می‌گوید: این منطقه در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم، قبلا قبرستان بوده است، بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه‌ی آستانه یک چیز طبیعی است.
او در ادامه با بیان اینکه در طرحِ در دست انجام، هیچ حفاری انجام نشده است، تاکید می‌کند: فقط با توجه به اجرائی شدن طرح توسعه، بخش‌هایی از زمین کنده شده‌اند، بنابراین در این شرایط و در چنین پروژه‌هایی معمولا پیش می‌آید که با بقایای اجساد مواجه شویم.
وی بیان می‌کند: جسد کشف شده نیز باقی مانده از یک جسد طبیعی است، هیچ جسد مومیایی در این منطقه به دست نیامده است، حتی چهره آن قابل تشخیص نبوده و شایعه پخش شده در خصوص بقایای این جسد صرفا ساخته شده فضای مجازی است.
به نظر می‌رسد این اظهارات بیشتر در راستای حذف این شایعه است تا تائید یا نقض این خبر.
محمدرضا نعمتی، مدیر اداره باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران با اظهار بی‌اطلاعی از کشف جسد مومیایی کشفی، می‌گوید: اگر چنین اتفاقی بیفتد، قطعا باید نخست میراث فرهنگی استان تهران را در جریان بگذارند تا از این طریق تیم کاوش و مطالعه برای بررسی محوطه وارد عمل شود.
امیر مصیب رحیم‌زاده، مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرری نیز در این زمینه می‌گوید: این خبر را هنوز از منبع موثقی نشنیده است و هنوز از سوی متولیان استان حضرت عبدالعظیم (ع) به این اداره اطلاعاتی داده نشده است.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که متولیان آستان حضرت عبدالعظیم (ع) برای اجرائی کردن طرح توسعه از میراث فرهنگی استعلام گرفته‌اند، یا خیر؟ می گوید: چیزی به دست اداره میراث فرهنگی شهرری نرسیده است، اما شاید استعلام از مقاطع بالاتر انجام شده است که ما اطلاعی از آن نداریم.
جسد مومیایی رضا شاه هنگام انتقال به ایران
این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شوند که خلیل‌آبادی، رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران در مورد این اتفاق نه تنها از کشف مومیایی در حرم حضرت عبدالعظیم خبر داده، همچنین گفت: «این جنازه مومیایی شده در پی حفاری در قسمت غربی صحن شاه‌عبدالعظیم حسنی پیدا شده است.» و احتمال داده است که این جسد متعلق به رضا شاه باشد.
وی با بیان اینکه حفاری به دلیل پیدا شدن این جنازه مومیایی متوقف شده تا مسولان مرتبط بتوانند بررسی دقیق‌تری داشته باشند، توضیح داد: برخی احتمال می‌دهند که جنازه متعلق به پهلوی اول باشد که به صورت مومیایی شده به تهران آورده شده و در حرم عبد العظیم حسنی دفن شده است.
رضا شاه چگونه مرد و معمای مومیایی او چگونه شکل گرفت؟
عبدالخالق عبداللهی روایتی در این زمینه نوشته است که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم:
رضا شاه پیر و از تخت افتاده که بعد از تبعید از ایران ، هزارجور درد و مرض به جانش افتاده بود درگرمای طاقت فرسای جزیره موریس روی صندلی چوبی دسته عاجی نشسته، با بادبزن حصیری خودش را باد می زد و طبق عادت بر مسببین تبعید و آوارگیش دشنام می داد و به گذشته ها می اندیشید. بعد از اینکه وی به قول سرریدربولارد سفیر مغرور و کینه توز دولت انگلستان در تهران، مانند زنان نانجیبی که هر شب را با یکی سر می کنند با یک چشمک فاشیستهای آلمان نازی به دولت بریتانیا پشت کرد و مشغول پالوده خوردن با یک بیماری روانی خطرناک بنام آدلف هیتلر گردید. همگان پیش بینی می کردند که ماه عسل این شاه دیکتاتور و یکدنده، با انگلیسیها به پایان خود نزدیک شده و از نظر آنگلو ساکسونها ، دیگر ماندن وی بر تخت سلطنت ایران بدور از حزم و احتیاط خواهد بود.
همانطور که همه می دانیم روباه پیراستعمار، با یک نقشه حساب شده و با همدستی ارتش شوروی و آمریکا که بعدها متفقان عزیز ما در جنگ جهانی دوم شدند زیر پای رضا شاه را خالی کرد و او را که دیگر بال و پرش ریخته و هیچ پایگاه و نقطه اتکایی در میان مردم نداشت به راحتی از مسند سلطنت به زیر کشیده و به یکی از مستعمرات خود یعنی جزیره موریس در آفریقای جنوبی تبعید کردند. هر چند اینک دیکتاتور پیر و بیمار، با کمک دو عامل یعنی دوستان انگلوفیل و سیاست کم و بیش موافق دولت بریتانیا، توانسته بود از دست سربازان روس و مردم خشمگین ایران، جان بدر برده و در کنج عافیت بخزد و فرزند ارشدش محمدرضا پهلوی یا به گفته او “مملی دست و پا چلفتی”را به جای خود به تخت بنشاند اما شرایط جوی نامساعد، مارمولکهای سمج موریس که جزیره ای در منتهی الیه خط استوا با آب و هوایی گرم و طاقت فرسا بود، بیماری های متعدد از جمله حملات قلبی مکرر و نهایتا افسوس از گذشته، طاقت رضا شاه را طاق کرده بود. هرچند انگلیسیان در تبعیدگاه ژوهانسبورگ احترام زیادی به رضا شاه گذاشته و هنوز هم او را “اعلیحضرت رضا شاه پهلوی ” خطاب کرده و شاه را میهمان دولت و “علیحضرت ملکه بریتانیای کبیر” می دانستند نه یک زندانی، اما رضا شاه که بسیار زیرک و هنوز یک قزاق هفت خط بود، به خوبی می دانست که این جملات همه تعارف و حرفهای “صد من، یک غاز” است که برای دلخوشی او گفته می شود. به گفته فریدون جم شوهر شمس پهلوی و داماد رضا شاه که وی نیز به همراه شاه مخلوع به تبعید خود خواسته به موریس و ژوهانسبورگ آمده بود، هر وقت انگلیسیان شاه پیر را ” اعلیحضرت” خطاب می کردند او که فکر می کرد مسخره اش می کنند با شنیدن این جمله، چشم غره می رفت و دندان قروجه می کرد. یکی از بیماری های جدی و خطرناکی که رضا شاه به آن مبتلا بود و عاقبت هم جانش را بر سر آن گذاشت بیماری قلب بود.
شاه پیر از دوران جوانی و خصوصا از زمان رسیدن به سلطنت، رژیم غذایی جالبی داشت و در طول شبانه روز چندین بار غذا می خورد. شاه صبح زود، خیلی زود یعنی در حدود ۵ صبح از رختخواب برمی خواست و در تاریک روشن صبحگاهی، یک استکان چای سرپایی می نوشید ، بست صبحگاهی را می چسباند و پس از اینکه پکی به وافور می زد، شنگول و سرحال ، رهسپار بازدیدهای سحرگاهی از سربازخانه و پادگانها که همیشه دلبستگی خاصی به آن داشت می شد. شاه تا آخرین روزهای عمرش از تبعیدگاه موریس تا ژوهانسبورگ ، هیچوقت عادت استعمال مواد مخدر از نوع تریاک را ترک نکرد وبه دستور وی ، “تریاک گل سرخ سمیرم ” که از بهترین و مرغوبترین انواع تریاک دنیا محسوب می گردید و در یکی از لابراتوارهای لندن به صورت اختصاصی تجزیه و اعلام شده بود که بیش ازشش درصد مرفین خالص دارد به وفور در اختیارش قرار داشت. حتی هنگامی که به تبعید می رفت سرتیپ سیاهپوش فرمانده لشکر کرمان که به دلیل رونشان ندان به شاه ، مورد غضب و حتی تنبیه بدنی قرار گرفته بود برای بدست آوردن دل شاه پیر و مخلوعی که در آستانه دربدری و آوراه شدن بود در بندرعباس، دویست لول تریاک اعلای ماهان را که از اداره انحصار تریاک کرمان گرفته بود به رضا شاه پیشکش نمود و شاه نیز این مرحمتی را با خود به جزیره موریس برد. وی در دوران سلطنتش، ناهار را در حدود ساعت یازده صرف می کرد که عبارت بود از جوجه کباب و برنج ، آنهم برنجی که چرب و چیلی باشد و به گفته خودش “روغن از آن بچکد”. رضا شاه به رسم زمان سربازی و خدمت در قراقخانه ، عادت داشت شام را بسیار زود صرف نماید یعنی حدود غروب که هنوز آفتاب کاملا در افق محو نشده بود شامش را که عبارت بود از پلو – خورش و باز هم جوجه کباب به قول خودش “مغزپخت شده ” را به همراه دو لیوان کوچک شراب سفید و کونیاک قرمز و در حالی که به دستور او، همه افراد خانواده پرجمعیتش می بایست بر سر میز شام حاضر باشند سر می کشید و ساعت هشت یا نه شب به خوابگاه می رفت.
رضا شاه علاوه بر عادت کشیدن تریاک آنهم در صبح زود و ناشتا ، در همه عمرش به صرف مشروبات الکلی علاقه وافری نشان می داد . وی در دوران قزاقی که هنوز دست وبالش باز نشده و پول و پله ای چندانی در بساط نداشت اجبارا به ودکای روسی که نوعی مشروب بسیار تند و آتشین بود روی آورد اما با شروع سلطنت، کم کم شراب سفید و قرمز را جایگزین کرد و گهگاهی که یکی از درباریان یا ملازمان نزدیک شاه از سفر اروپا برمی گشت سوغات مخصوص شاهانه یعنی ” شراب بوردوی فرانسه ” را فراموش نمی کرد. گویا یکی از پزشکان اروپایی زمانی به رضاشاه گفته بود که کونیاک قرمز برای سوی چشم افرادی در سن و سال وی خاصیت دارد و پس از این توصیه، شاه هر شب قبل از خواب، یکی دو جام کونیاک قرمز نیز می خورد و به رختخواب می رفت. به گفته یکی از مستخدمان دربار، رضا شاه که بسیار شکمو و خوش خوراک بود همیشه با آشپز مخصوص دربار بر سر خوب نپختن جوجه کباب درگیری و دعوا و مرافعه داشت آشپزها نیز که نمی خواستند وقت و بی وقت مورد مرحمت شاهانه قرار گرفته و فحش و ناسزاهای چاروداری نوش جان کنند، برای اینکه جوجه ها طرد و لذیذ شوند آنها را قبل از پختن زیر خاک کرده و بعد از یکی دو روز آن را در آورده و می پختند . آنزمان چون هنوز یخچال یا به گفته رضا شاه “فریژیدر” به ایران نیامده بود آشپزها دور از چشم شاه هر روز این ابتکار را تکرار کرده و با خوراندن این غذای غیر بهداشتی و مسموم به شاه، باعث دل درد دائمی وی می شدند . به این شکمبارگی و خوش خوراکی ها، باده نوشی ها وقت و بی وقت، استعمال صبحگاهی و روزانه تریاک، عادت کشیدن روزانه یک تا دو پاکت سیگار مشتوک دار که اداره دخانیات به طور اختصاصی از مزارع توتون شمال برای شاه تهیه می کرد، همچنین حرص و جوش خوردنهای پایان ناپذیر وی را نیز که اضافه کنید متوجه خواهید شد که رضا شاه پیر و بیمار شانس آورده که همان شصت – هفتاد سال را هم عمر کرده است. با شروع سال ۱۳۲۳ و در حالی که سومین سال تبعید شاه آغاز شده بود و دو سکته قلبی را گذرانده بود اندکی از درد معده اظهار شکایت می کرد.
یک پزشک انگلیسی جهت ویزیت شاه به بالین وی آورده شد پزشک بعد از تجویزچند قلم دارو ، رو به رضا شاه کرد و گفت : معده و قلب دو عضو حساس و حیاتی بدن انسان هستند که با هم همسایه اند اگر مراعات یکی را نکنی برای دیگری مشکل و ناراحتی پیش خواهد آمد رضا شاه به جای اینکه به کنه توصیه های پزشک انگلیسی توجه کند جواب داد : بله می دانم چه می گویی ما یک عمر است که گرفتار همسایه هایمان هستیم و از دست آنها امانمان بریده است . بعد هم درباره همسایه شمالی ایران یعنی شوروی و همسایه جنوبی یعنی انگلستان داد سخن داد و از بدی هایی که این دو دولت همسایه به ایران روا داشته اند نزد دکتر “لی ” سخن گفت . دکتر لی در هنگام رفتن به شاه توصیه کرد که از رژیم غذایی چرب وچیلی اش دست بکشد ، سیگار نکشد و اینقدر هم مشروبات الکلی جورواجور ننوشد. اما رضا شاه بیماری بود که به خاطر لجاجت حتی حاضر به مصرف دارو هم نبود . پزشک قلب بارها به او گفته بود که نباید اینقدر از پله ها بالا و پائین برود . اما شاه کلافه و پیر به توصیه هیچکس از جمله دکتر مراقبش گوش نمی داد و همیشه می گفت : این سید محمودآشپز است که برنج را خوب نمی پزد و دچار دل درد می شوم . چند روز بعد در نتیجه آنچه شاه دل درد می گفت به دستشویی رفت و همانجا دچار سومین حمله قلبی گردید. یکی از همراهان می گوید: بعد از سکته پیشانی او به وان حمام برخورد می کند و می شکند اما هر طور بود سرانجام خودش را به اتاق خواب می رساند و به رختخواب می رود.
علی ایزدی پیشکار رضا شاه در تبعید که از افراد نزدیک به شاه و فرزندان وی بود و بعدها به مقامات مهمی نیز رسید درباره نحوه مرگ رضا شاه چنین می گوید: به من خبر دادند که شاه از خواب بیدار نمی شوند به آهستگی به سوی اتاقشان رفتم در زدم جوابی نیامد کمی منتظر ماندم بعد وارد اتاق شدم پرسیدم: حال مبارک خوب است؟ پاسخی نشنیدم وسکوتی ممتد ادامه یافت . بلافاصله پزشکان وی را معاینه کردند و معلوم شد که چند ساعت است که رضا شاه در آغوش مرگ خفته است آن روز پنجم مرداد سال ۱۳۲۳ بود ( درست ۳۶ سال پس از این تاریخ ، محمدرضا نیز در بیمارستانی در قاهره به دنبال پدر رفت و عجیب اینکه محمدرضا شاه نیز روز ۵ مرداد درگذشت یعنی دقیقا همان روزی که رضا شاه مرده بود) . سید محمود پیشخدمت مخصوص رضا شاه که کارهای خصوصی وی را انجام می داد در باره مرگ شاه چنین می گوید: طبق معمول صبح زود به اتاق شاه رفتم تا او را برای تفریح صبحگاهی بیدار کنم . ابتدا او را صدا زدم : اعلیحضرت – اعلیحضرت . اما پاسخی نشنیدم با عجله آقای ایزدی را از خواب بیدار کردم و موضوع بیدار نشدن شاه را به وی گفتم ایزدی با عجله در اتاق شاه را باز کرد و هرچه او را صدا کرد جوابی نیامد به دستور ایزدی آینه آوردیم و جلوی دهان مبارک گرفتیم اما بخار دهان آینه را مات نکرد . بلافاصله پزشکان انگلیسی را خبر کردیم و آنها بعد از معاینه جسد تشخیص دادند که وی بین ساعت ۳ تا ۴ صبح بر اثر سومین سکته قلبی درگذشته است . دربار پهلوی بعد از مرگ رضا شاه ، اعلامیه ای صادر نمود و گفت : تعیین محل دفن بر اساس وصیت شاه متوفی خواهد بود. اما وصیتنامه ای در کار نبود . مرگ رضا شاه در ایران و در میان مردم با بی اعتنایی تلقی گردید بسیاری از مردم ، علیرغم رضا شاه، شاه ایران بودٍه، زخم خورده و رنجور از ظلم و ستمهای بیست ساله وی بودند و با شنیدن خبر مرگش حتی احساس شادی و رضایت خاطرنیز نمودند. فرزندان شاه گفتند که میل دارند پدرشان را در آرامگاهی در جوار کاخ سعدآباد دفن نمایند اما تعدادی از درباریان و خصوصا سفارت انگلستان به شاه جوان که هنوز درست و حسابی در جای خود تثبیت نشده و گرفتار زدودن خاطرات سیاه دوران سلطنت پدرش بود توصیه کردند که درهیچ صورتی جسد را به تهران نیاوردند بنابراین جسد را به مصر برده و با توجه به روابط نزدیکی که ازدواج محمدرضا شاه و فوزیه با دربار مصر و شخص ملک فاروق ایجاد نموده بود بر خلاف همه موازین شرع اسلام و سنت ایرانیان همانجا مومیایی کرده و به امانت گذاشتند.
شش سال بعد درسال ۱۳۲۹ ودر زمان نخست وزیری سپهبد رزم آرا ، جسد مومیایی شده رضا شاه با مراسم و تشریفات مفصل با قطار به اهواز و از آنجا به تهران آورده شد و در جوار شاه عبدالعظیم در شهرری در آرامگاهی که کپیه ای از آرامگاه ناپلئون بناپارت بود به خاک سپرده شد. جالب اینکه ملک فاروق که یکی از فاسدترین پادشاهان تاریخ مصر محسوب می شود شمشیر مرصع و نشانهای گرانقیمت را از روی جسد رضاشاه برداشت و علیرغم اصرار و پافشاری دربار ایران آنها را هیچ وقت مسترد نکرد. با اصرار محمدرضا شاه ، نمایندگان دوره پانزدهم مجلس شورای ملی ، اعطای لقب کبیر به رضا شاه را تصویب و پس از این تاریخ همه جا پهلوی اول “رضا شاه کبیر” نامیده شد. آرامگاه رضا شاه در شاه عبدالعظیم ، تا پایان سلطه پهلوی محل برگزاری مراسمات ملی و جشنها بود و هرگاه که یکی از روسای جمهور یا پادشاه کشوری به ایران سفر می کرد می بایست به ارامگاه رضا شاه رفته و با تقدیم دسته گل به دیکتاتور ایران ادای احترام نماید.
مقبره رضاشاه قبل از تخریب به وسیله خلخالی
عاقبت با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ما ۵۷ ، آیت الله خلخالی به همراه تعدادی از مردم ، آرامگاه رضا شاه را ویران کرده اما هرچه گشتند اثری از جسد یا تابوت مومیایی شده را در این آرامگاه ندیدند.
