"دیدارنیوز" نگاهی به رفت و آمد‌های اخیر مدیران عامل در «ایران خودرو» دارد؛
دیدارنیوز ـ عسل داداشلو*: هفته پیش بود که علی ربیعی، سخنگوی دولت به صورت غافلگیرکننده‌ای از برکناری هاشم یکه‌زارع، مدیرعامل ایران خودرو خبر داد و علی آبادی، مدیرعامل مپنا را به عنوان گزینه جایگزین معرفی کرد. خبری که بخشی از آن صحت داشت و بخش دیگری هیچ گاه اتفاق نیافتاد.
اینکه خبر برکناری مدیرعامل ایران خودرو از زبان سخنگوی دولت اعلام شد بسی جای سوال دارد، چرا که در بهترین حالت اگر هیات مدیره ایران خودرو را نادیده بگیریم و بپذیریم که اثر سهم ۱۵ درصدی سازمان گسترش و نوسازی صنایع (ایدرو) در ایران خودرو بسیار بیشتر از اثر سهام مابقی سهامداران است، چنین خبری باید از زبان رضا رحمانی، وزیر صنعت اعلام می‌شد. از سوی دیگر غافلگیری‌های دوشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۸ به همین جا ختم نشد. در حالیکه همه منتظر بودند تا عصر دوشنبه در ایدرو مراسم تودیع و معارفه صورت گیرد، خبر بازداشت هاشم یکه‌زارع در دفتر کارش و پس از آن قبول نکردن این سمت از سوی علی آبادی موجبات تاریخی شدن مجدد ۲۸ مرداد؛ این بار در صنعت خودروی ایران را فراهم کرد.
گرچه اعلام شد که یکه‌زارع به دلیل افزایش غیرقانونی قیمت خودرو بازداشت شده ـ بهانه ای که به دلیل فرآیند پیچیده شورای رقابت و نظارت‌ها بعید به نظر می‌رسد ـ عده دیگری معتقد بودند او به دلیل پافشاری بر خصوصی سازی ایران خودرو بازداشت شده است، تحلیلی که حداقل رویه رفتاری یکه‌زارع با بخش خصوصی در طول دو سال گذشته آن را به شدت رد می‌کند. در هر صورت به زودی دلیل بازداشت واقعی او که به نظر نمی‌رسد هیچ کدام از این گزینه‌ها باشد، مشخص خواهد شد و شاید حتی او از تمامی این اتهامات تبرئه شده و آزاد شود.
اما همه این اتفاقات دست به دست هم داد تا بزرگترین شرکت خودروسازی ایران به مدت یک هفته بدون مدیرعامل سر کند و گزینه‌های مختلفی برای مدیرعاملی این شرکت مطرح شوند. گزینه‌هایی که همگی از بدنه صنعت خودروی ایران بودند، اما وزارت صنعت آقای رحمانی، رسم وزارت صنعت آقای شریعتمداری را ادامه داد و به یکباره نام گزینه‌ای جدید را از جیب کت جادویی‌اش خارج کرد. گزینه‌ای دور از ذهن که این خبر را در صبح دوشنبه چهارم شهریور رقم زد: «فرشاد مقیمی، معاون امور صنایع وزارت صنعت، مدیرعامل ایران خودرو شد».
مقیمی با ۴۳ سال سن و بدون هیچ تجربه‌ای در صنعت خودروسازی به مدیرعاملی بزرگترین خودروسازی ایران منصوب شد تا برای همه خاطره انتصاب مهرداد بذرپاش در سایپا را یادآوری کند. او در زمان وزارت رحمانی در جایگاه محسن صالحی‌نیا نشست که با وجود همه انتقادات، دست کم صنعت خودرو و به طور کلی صنعت را به خوبی می‌شناخت. از اولین اقدامات مقیمی در وزارت صنعت، برکناری امیرحسین قناتی، مدیرکل دفتر خودروسازی و نیرومحرکه وزارت صنعت بود، مدیری کاربلد که یک شبه تغییر کرد.
اگر از اهالی خودروسازی و قطعه سازی درباره مقیمی بپرسید قطعا همگی می‌گویند در طول این مدت، اقدام موثری از او ندیده‌اند و حالا او جایگزین یکه‌زارعی شده که با وجود همه انتقاد‌ها یکی از کاربلدترین مدیران صنعت خودرو ایران بود و ارثیه خوبی نظیر پارس خودرو را از خود به جای گذاشته است. البته شاید این مدیر جوان بتواند در ایران خودرو متفاوت و تحول آفرین باشد، اما از همین ابتدای امر مشخص است که دولت هیچ تمایلی به خصوصی سازی واقعی در صنعت خودرو ندارد و خصوصی سازی شعاری بیش نیست، چرا که اگر چنین باوری در بدنه دولت وجود داشت قطعا نه برکناری و نه انتصاب مدیرعامل ایران خودرو را در دایره وظایف خود می‌دانست و از سوی دیگر مدیری کم تجربه را از بدنه خود جدا نکرده و روانه ایران خودرو نمی‌کرد. گویا میل دولت اکنون بیش از داشتن صندلی در هیأت مدیره ایران خودرو بوده و قصد دارد مدیرعاملی این شرکت را نیز در دست داشته باشد.
خاطرمان باشد که اگر صنعت خودروی ایران ۱۰ سال پیش به طور واقعی خصوصی سازی می‌شد و دولت صرفا نقش نظارتی خود را در این صنعت حفظ می‌کرد امروز شاهد این حجم از فساد و دستگیری سه مدیرعامل خودروسازی نبودیم. امروز شاهد این نبودیم که ایران خودرو با ۲۲ هزار میلیارد ضرر و ۸ هزار نفر نیروی مازاد انسانی به مدیرعاملی دیگر به ارث می‌رسد.
اگر سران سه قوه دو ماه پیش به این نتیجه رسیدند که باید خصوصی سازی واقعی در صنعت خودرو ایران رخ دهد و اراده‌ای برای رفتن این مسیر به درستی وجود دارد، همگی باید بدانند که خصوصی سازی با مدیران دولتی و مداخله دولتی‌ها و از سوی دیگر، درخواست رانت‌های کذایی نظیر درخواست‌های نمایندگان مجلس امکان پذیر نیست؛ بنابراین رویه باید از اساس اصلاح شده تا شاهد این نباشیم که دو خودروساز بزرگ ایران به دلیل وجود همین ناکارآمدی‌ها و فضای رانتی موجود و فساد سیستماتیک امروز، علنا روی کاغذ ورشکسته باشند.
در هر صورت به رسم ادب باید به مدیرعامل جوان ایران خودرو خوش آمد گفت و امیدوار بود که شاید برحسب معجزه‌ای، مدیری از سرزمین دولتی‌ها، هموار کننده راه خصوصی‌ها باشد.
*روزنامه نگار حوزه خودرو
