دیدارنیوز - در ۲ مهر ۱۳۸۵ ماده واحده‌ی تعیین‌تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی در صحن مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. ماده واحده ای که به موجب آن فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی به شرط تولد در ایران، تا ۱۸ سالگی تابعیت ایرانی نداشتند و بعد از ۱۸ سالگی فقط ۱ سال وقت داشتند که درخواست تابعیت ایرانی داشته باشند. این فرزندان تا سن ۱۸ سالگی تنها حق اقامت در ایران را داشتند و ماده واحده در مورد حقوق شهروندی (همچون بهره مندی از حق تحصیل، حق بهداشت و درمان، بهره‌مندی از یارانه‌ها و...) سکوت کرده بود.
در مدت کمی بعد از تصویب این ماده واحده بسیاری از نمایندگان متوجه مشکل زا بودن آن شدند. حرکت های بسیاری برای اصلاح آن آغاز شد. در ۱۱ مرداد سال ۱۳۹۰ یک فوریت طرحی به تصویب رسید که به موجب آن فرزندان متولد از مادر ایرانی و پدر خارجی که مطابق ماده ۱۰۶۰ قانونی مدنی با اخذ مجوز ازدواج کرده‌اند ایرانی محسوب شوند. این طرح در شهریور ۱۳۹۰ به دلیل ملاحظاتی رد شد.
در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ مجلس طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن فرزندان مادر ایرانی پدر خارجی علاوه بر حق اقامت دائم در ایران از حق تحصیل و بهداشت و درمان، تامین اجتماعی و یارانه برخوردار باشند. اما این طرح از سوی شورای نگهبان در ۱۱ اسفند ۱۳۹۳ به دلیل مغایرت با اصل ۷۵ قانون اساسی رد شد.
رضا شیران خراسانی (عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی) از نمایندگانی بوده که در سال‌های اخیر اقدامات قابل توجهی برای اصلاح وضعیت فرزندان با مادرایرانی و پدر خارجی انجام داده است.
این نماینده شهر مشهد در مورد تابعیت فرزندان مادر ایرانی پدر خارجی گفت: قطعا این حق زن ایرانی است که بتواند از طریق خون تابعیت را به فرزندش منتقل کند. بحث کلی‌تر این است که چرا خون فقط از پدر به بچه می‌رسد؟! در حالی می‌تواند از مادر هم برسد.
شیران خراسانی در ادامه گفت: در سال ۱۳۹۵ یک فوریت طرح اصلاح برخی از قوانین مربوط به تابعیت در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. پس از مرگ مرحوم مریم میرزاخانی در سال گذشته و خواست ایشان برای اعطای تابعیت ایرانی به تنها بازمانده‌اش (دخترش آناهیتا) این طرح در مجلس مورد توجه قرار گرفت، اما دولت خودش تصمیم به ارائه یک لایحه گرفت. با توجه به این که اگر طرح از سوی دولت می آمد مشکل مغایرت با اصل ۷۵ قانونی اساسی را نداشت بررسی طرح ارائه شده در کمیسیون قضایی مجلس متوقف شد. سرانجام پس از یک سال دولت به ارائه لایحه‌ای پرداخت که به موجب آن فرزندان دارای مادر ایرانی و پدر غیرایرانی به درخواست مادر قبل از ۱۸ سالگی می‌توانند به تابعیت ایران دربیایند.
نماینده مردم مشهد و کلات در ادامه گفت: این طرح در کمیسیون قضایی مجلس هم بررسی شده و حال در انتظار هستیم تا در صحن مجلس شورای اسلامی نیز مطرح شود تا شاهد بهبودی در مشکلات فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی باشیم.
