مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، که گفته می‌شد در مدت‌زمان کوتاهی به نتیجه قطعی می‌رسد، اکنون در پیچ‌و‌خم ابهامات گرفتار شده است.
دیدارنیوز: در حالی که ایران تلاش می‌کند مذاکرات را به سمت توافقی پایدار پیش ببرد، تغییرات مکرر مواضع آمریکا و عدم تمرکز کافی بر مسائل اصلی، همچنان سایه سنگینی بر این مذاکرات می‌اندازد. سید‌عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، دیروز در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس در حالی که از تداوم مذاکرات خبر می‌داد، به نمایندگان توضیح داد: «جمهوری اسلامی ایران تحت فشار مذاکره نکرده و مذاکره نمی‌کند. تدبیر هوشمندانه نظام، مذاکره غیرمستقیم، آن‌هم صرفا در موضوع هسته‌ای است. سیاست جمهوری اسلامی ایران روشن است و تحت فشار و تهدید و تطمیع قرار نمی‌گیرد و هیچ مذاکره‌ای تحت فشار نمی‌کنیم».
به هر حال در این پنج دوری که از مذاکرات غیرمستقیم تهران - واشنگتن گذشته، ایران نشان داده هوشمندانه فقط در موضوع هسته‌ای مذاکره می‌کند و همچنان سیاست‌های روشن خود را دنبال می‌کند و هر‌گونه تصمیم‌گیری برای ادامه این روند باید بر اساس منافع مردم ایران انجام شود. همان‌گونه که عراقچی بار‌ها گفته: «ایران همچنان از مذاکره با آمریکا و کشور‌های دیگر در راستای تأمین حقوق خود استقبال می‌کند، اما به‌هیچ‌وجه از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی نخواهد کرد». اما در این بین عدم تمرکز و تغییرات مواضع آمریکا سبب شده واشنگتن همچنان در مواضع خود دچار تردید باشد و این مسئله به‌شدت روند مذاکرات را پیچیده کرده است. آمریکایی‌ها به‌جای تمرکز بر مذاکرات و رفع چالش‌های میان دو کشور و یافتن راهکاری برای رسیدن به توافق همچنان درگیر سیاست‌های داخلی و فشار‌های داخلی خود و تحت تأثیر لابی صهیونی هستند که این مسئله باعث طولانی‌شدن مذاکرات و کاهش اعتماد طرف ایرانی هم شده است.
ایران از راه‌اندازی مراکز غنی‌سازی منطقه‌ای استقبال می‌کند
یکی از موضوعات اصلی که عراقچی در نشست دیروز به آن اشاره کرد، بحث غنی‌سازی اورانیوم است. عراقچی تأکید کرد غنی‌سازی در ایران یک دستاورد علمی و ملی است که به‌هیچ‌عنوان قابل مذاکره یا صرف‌نظر‌کردن نیست. او به نمایندگان توضیح داد ایران در این حوزه به حدی پیشرفت کرده که هیچ‌گونه فشاری نمی‌تواند این مسیر را تغییر دهد. عراقچی همچنین تصریح کرد که ایران از راه‌اندازی مراکز غنی‌سازی منطقه‌ای استقبال می‌کند، اما غنی‌سازی در داخل کشور باید ادامه پیدا کند.
تهدید به استفاده از مکانیسم ماشه؛ یک بازی خطرناک
وزیر امور خارجه ایران همچنین در پاسخ به تهدیدات کشور‌های اروپایی و آمریکا درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، در گفت‌وگویی با خانه ملت، هشدار داد که ایران در صورت فعال‌شدن این مکانیسم، واکنشی سخت خواهد داشت. عراقچی این تهدید را «غیرمنطقی و غیرحقوقی» دانست و افزود هر‌گونه تلاش برای فعال‌کردن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران تبعات سنگینی برای کشور‌های اروپایی خواهد داشت. پیش از این هم عراقچی، به روزنامه لوپوئن گفته بود: «ایران در این زمینه با کشور‌های اروپایی مذاکراتی داشته و هشدار داده است که این اقدام می‌تواند به پایان نقش اروپا در برجام منجر شود». او همچنین تأکید کرده بود: «کشور‌های اروپایی در مورد مکانیسم ماشه دچار انفعال و «فقدان سیاست استراتژیک» شده‌اند».
توافق هسته‌ای؛ همچنان در ابهام
با وجود تمام تلاش‌های ایران برای پیشبرد مذاکرات، هنوز هیچ توافق قطعی‌ای در کار نیست و بسیاری از جزئیات مذاکرات در ابهام باقی مانده است. عراقچی روز گذشته
در این باره گفت: «ما هیچ عجله‌ای نداریم، اما نه به قیمت از دست رفتن حقوق مردم ایران، لذا با صبر و آرامش مذاکره می‌کنیم و از حقوق مردم کوتاه نمی‌آییم که از جمله آن بحث غنی‌سازی است». او تأکید کرد ایران همچنان به دنبال رفع تحریم‌هاست، اما این مسئله نباید به بهای از دست دادن دستاورد‌های هسته‌ای و علمی کشور باشد. عراقچی همچنین به مخالفت رژیم صهیونیستی با ادامه فرایند غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور اشاره کرد و با هشدار نسبت به پیامد‌های جنگ در منطقه گفت: در صورت بروز جنگ، تمام کشور‌های منطقه آسیب‌پذیر خواهند بود.
چالش‌های داخلی و انتقادات نمایندگان مجلس
در جلسه دیروز کمیسیون امنیت ملی، تعدادی از نمایندگان مجلس نیز نسبت به روند مذاکرات و نتایج آن ابراز ناامیدی کردند. برخی از آنان معتقدند مذاکرات با آمریکا بی‌ثمر بوده و هیچ نتیجه ملموسی برای مردم ایران نخواهد داشت. همچنین، انتقاداتی از تحریم‌های جدیدی که هم‌زمان با مذاکرات علیه ایران وضع شده است، مطرح شد. این نمایندگان بر این باورند که وزارت خارجه باید به وظایف دیگر خود نیز توجه کند و تمرکز خود را فقط روی مذاکرات با آمریکا نگذارد. درحالی که ایران تلاش می‌کند مذاکرات را در مسیر منافع ملی پیش ببرد، هنوز مشکلات زیادی بر سر راه دستیابی به توافق وجود دارد.
تغییرات مداوم مواضع آمریکا، ادامه فشار‌های تحریمی و ابهام درباره توافقات هسته‌ای، روند مذاکرات را پیچیده و رسیدن به توافق را دور از دسترس کرده است. اگرچه ایران در تلاش است تا با حفظ حقوق مردم و دستاورد‌های هسته‌ای خود، مذاکرات را به نتیجه برساند، اما در حال حاضر به نظر می‌رسد وضعیت مذاکرات همچنان در ابهام است و تا رسیدن به یک توافق پایدار، زمان زیادی نیاز است و همین امر احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها را تقویت کرده است. هرچند پاسخ ایران روشن است و همان‌گونه که وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در کمیسیون امنیت ملی گفته: «جمهوری اسلامی ایران هیچ‌وقت میز مذاکره را ترک نکرده و دیپلماسی را ادامه می‌دهیم. اما اگر اسنپ‌بک فعال شود، واکنش ما سخت خواهد بود».
همچنین عراقچی در پایان این جلسه با تأکید بر اینکه «مذاکرات، نبرد اراده‌ها‌ست که جریان دارد و در این راستا دلمان به قاطبه مردم ایران خصوصا نمایندگان گرم است»، افزود: «عاقبت این مذاکرات وقتی معلوم می‌شود که حقوق مردم ایران تأمین شود». او درباره ادعای برخی رسانه‌ها نسبت به تداوم مذاکرات تا تابستان سال جاری هم گفت: «همه این موارد گمانه‌زنی است. ما عجله‌ای نداریم و البته تأخیر نیز ایجاد نمی‌کنیم. به عبارتی هر یک ساعتی که تحریم‌ها زودتر برداشته شود، ما دریغ نمی‌کنیم و تلاشمان را خواهیم کرد».
