آقای پزشکیان، اشتباه ۴۶ سال گذشته را تکرار نکنید

دیدارنیوز _ صادق زیباکلام*: نخست ابعاد شگفت‌انگیز پیروزی ایشان بود. فراموش نکرده‌ایم که در تمام دوران انتخابات، حتی تا روز‌ها و ساعت‌های آخر، همۀ تحلیلگران، رسانه‌ها و نظرسنجی‌ها متفق‌القول بودند که رقابت میان هریس و ترامپ شانه به شانه و تنگاتنگ است و اختلاف میان آنان، حدود یک یا دو درصد بیشتر نیست. اما سیل آرا به‌نفع ترامپ نشان داد که نظرسنجی‌ها چقدر با حقیقت فاصله داشتند. اگر این اتفاق در ایران افتاده بود، نوادگان دایی‌جان ناپلئون می‌رفتند به‌دنبال تئوری‌های توطئه و اینکه این‌ها همه برنامه برای گرم کردن تنور انتخابات و کشاندن مردم به‌پای صندوق‌های رأی بود.

دوم، مهم‌تر از بررسی اینکه چرا اینقدر نظرسنجی‌ها با واقعیت فاصله داشتند، شوک اصلی‌تر و پرسش مهم‌تر آن است که آن‌همه رأی برای ترامپ نژادپرست و محافظه‌کار دشمن دمکراسی، در کجای جامعۀ آمریکا نهفته شده بود که همه را غافلگیر کرد؟ یقیناً تحلیلگران پیرامون محبوبیت ترامپ و اسباب و علل اقبال جامعۀ آمریکا به آنچه که آن را در علوم سیاسی می‌بایستی «کاریزمای ترامپیسم» تعریف کرد، به تحقیق و بررسی خواهند پرداخت.

سوم، یک دلیل البته سقوط هولناک محبوبیت بایدن و دمکرات‌ها در سال‌های اخیر بود. جایگزینی خانم هریس هم خیلی نتوانست چیزی را به‌نفع دمکرات‌ها تغییر دهد و در بهترین حالت، جلوی سقوط بیشتر آن‌ها را گرفت.

چهارم، درک استقبال بسیاری از ایرانی‌ها از پیروزی ترامپ، خیلی پیچیده نیست. انسان فقط تأسف می‌خورد که ملتی آنقدر از شرایط سیاسی و اجتماعی‌شان سرخورده و ناامید شده باشند که پیروزی شخصیتی که کمترین نمادی از دمکراسی‌خواهی در وی نباشد، آنقدر آن‌ها را به‌وجد آورد.

پنجم، می‌رسیم به واکنش سخنگوی دولت جناب پزشکیان، سرکار بانو دکتر مهاجرانی، که فرمودند: «برای ما هیچ فرقی نمی‌کند دموکرات در کاخ سفید باشد، یا جمهوری‌خواه». البته حرف ایشان از یک منظر درست است. برای ما که ۴۶ سال است «دشمنی با آمریکا» همۀ فکر و ذکرمان شده و همۀ انقلابمان تقلیل پیدا کرده به استکبارستیزی و مرگ بر آمریکا، خیلی هم البته فرقی نمی‌کند که هریس انتخاب می‌شد، یا بایدن. اما خانم مهاجرانی عزیز، این سخن را اگر یک دهۀ هشتادی سرخورده از گذشته و ناامید از آینده می‌گفت، قابل فهم بود. اما بانوی بزرگوار، به‌نظر شما، ایران دوران سیدمحمد خاتمی با مرحوم سیدابراهیم رئیسی و خالص‌سازی، هیچ فرقی با هم نداشتند؟

*استاد علوم سیاسی