اکونومیست در گزارش خود درباره پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری نوشت: انتخاب پزشکیان مطمئنا منادی تغییر است. پس از چهار دهه ریاست پنج روحانی و یک حزب اللهی، بالاخره مردم عادی ایران رئیسجمهوری دارند که شبیه آنها به نظر میرسد و حرف میزند. او نگرانیهای طبقه متوسط رو به رشد فقیر را بیان میکند.
دیدارنیوز: اکونومیست در گزارشی درباره انتخاب پزشکیان به عنوان رئیسجمهور جدید ایران نوشته گفته میشود که او از پایتخت، تهران متنفر است. آیا او میتواند بر سیاست آن سلطه پیدا کند؟ شاید پزشکیان جراحی باشد که بیماری را به درستی تشخیص بدهد، اما درمانی برای آن نداشته باشد.
اکونومیست سرمقالهای درباره انتخاب پزشکیان نوشته و گفته: انتخاب مسعود پزشکیان، متخصص قلب و عروق اصلاحطلب، به عنوان رئیسجمهور ایران باعث شادی شد. در ساعات پس از رای گیری، زنان و مردان در خیابانها به رقصیدن پرداختند گویی دیگر قوانین سختگیرانه حجاب در کشور وجود ندارد. برخی گمان میکردند که اکنون از شر تحریمهای آمریکا در امان خواهند ماند. حسین درخشان، زندانی سیاسی سابق که به پزشکیان نزدیک است، میگوید این «عصر آزادی از قفس» است.
میگویند پزشکیان از پایتخت متنفر است و اثاثیه آپارتمانش در تهران هم عجیب و غریب است
در ادامه این سرمقاله آمده: انتخاب پزشکیان مطمئناً منادی تغییر است. پس از چهار دهه ریاست پنج روحانی و یک حزب اللهی، بالاخره مردم عادی ایران رئیسجمهوری دارند که شبیه آنها به نظر میرسد و حرف میزند. او نگرانیهای طبقه متوسط رو به رشد فقیر را بیان میکند. او از منطقه شمال غرب حاشیهنشین میآید. او مدیریت بیمارستان دانشگاهی تبریز بر عهده داشته و به مدت ۱۶ سال نماینده این شهر در مجلس بوده است. گفته میشود که او از پایتخت، تهران متنفر است. حتی اثاثیه آپارتمانی که او در تهران دارد عجیب و غریب است.
نشریه اکونومیست نوشته: محمد خاتمی، رئیس جمهور اصلاحطلب محبوب، از یک غیبت طولانی بیرون آمد تا از پزشکیان حمایت کند. دیگر پیشکسوتان دولت حسن روحانی، به تیم او پیوستند. علی طیبنیا، وزیر دارایی سابق که یک دهه پیش برای اولین بار از سال ۱۹۹۰ تورم ایران را تکرقمی کرد از این دسته است. بسیاری از ایرانیان امیدوارند که او این ترفند را تکرار کند. قیمت مرغ و گوجه فرنگی از آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱، هفت برابر شده است. یکی دیگر از متحدان پزشکیان، جواد ظریف است که به عنوان وزیر امور خارجه روحانی معمار توافق هستهای ایران با آمریکا و غرب بود، اما اخیراً به آمریکا ممنوعالورود شده است.
نهادهای بالادستی ایران از رئیس جمهور غیر روحانی بیشتر خوششان میآیند
این نشریه میگوید: ریاستجمهوری یکی از ضعیفترین نهادهاست. نهادهای غیرانتخابی در ایران از قدرت بیشتری برخوردارند. با این فرض اکونومیست مدعی شده پیروزی اصلی برای رهبری ایران است. تقابل انتخاباتی بین پزشکیان و سعید جلیلی، از اصولگرایان تندروها، توانست تحریم تحقیرآمیز دور اول انتخابات و رسیدن مشارکت به ۳۹ درصد و کمترین رقم ثبت شده در تاریخ را احیا کند. مشارکت در دور دوم به ۴۹ درصد افزایش یافت. یک دیپلمات سابق غربی در تهران میگوید: «آنها احساس میکنند مشارکت بالاتر میتواند مشروعیتزا باشد.»
این رسانه نتیجه انتخابات را منجر به کاهش قدرت رو به رشد راست افراطی و جبهه پایداری خواهد شد. جبههای متشکل از متعصبان شیعه مخالف سازش با هر کسی در داخل یا خارج از ایران. برای اکثر ایرانیان، حکومت این جریان به معنای سوءمدیریت اقتصادی و طالبانیشدن بود. برای سران ایران، رسیدن آنها به قدرت به معنای تهدیدی برای قدرت نهادهای بالادستی بود. پایداریها ریاست جمهوری و مجلس را در دست گرفته بودند (ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری که در اردیبهشت ماه در سانحه سقوط هلیکوپتر جان باخت، به آنها نزدیک بود). همین دیپلمات غربی به اکونومیست میگوید نهادهای بالادستی با ریاستجمهوری فردی که از جامعه روحانیت نباشد احساس خوشحالی بیشتری میکنند.
در ادامه این گزارش میزان رضایت مردم از ریاست جمهوری پزشکیان را منوط به باز گذاشتن دست او خوانده و نوشت: رایدهندگان میخواهند بدانند رئیسجمهور جدید چقدر به وعدهاش مبنی بر توقف گشت ارشاد و اجازه دادن به زنان برای پوشیدن لباسهای دلخواه پایبند خواهند ماند و آیا آنها شاهد تعامل مجدد با غرب خواهند بود.
شاید پزشکیان تابوی وزیر زن و اهل تسنن را بشکند
این رسانه به موضوع انتخاب کابینه به عنوان آزمون اولیه پزشکیان هم اشاره کرده و نوشت: پزشکیان قول داده است که کابینهاش فراگیر باشد. تیم او از حکومت وحدت ملی صحبت میکند. این ممکن است به معنای استخدام اصولگرایان عملگرا برای جلوگیری از قدرت گرفتن جبهه پایداری باشد. شاید یکی از این گزینهها تنها روحانی دور اول، مصطفی پورمحمدی برای وزیر اطلاعات باشد. نشانههایی از پایان دادن به تابوی جمهوری اسلامی در مورد وزارت زنان و اقلیتها هم وجود دارد. ایران در ۴۵ سالی که از انقلاب میگذرد، حتی یک وزیر سنی هم نداشته و تنها یک زن داشته است.
مشاوران پزشکیان پیشنهاد میکنند که او این موضوع را تغییر دهد. حمیده زرآبادی، سخنگوی وی میگوید: «دانش، تخصص، شایسته سالاری و مشارکت جمعی چهار اصل برای انتخاب وزرای کابینه خواهد بود.»
سرنوشت وعده تعامل با غرب پزشکیان چه خواهد شد؟/ اصلاحات آینده تعدیل تاکتیکی خواهد بود
تعامل مجدد با غرب نیز دشوار خواهد بود، به خصوص اگر دونالد ترامپ دوباره انتخاب شود. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید، ۸ جولای، در پاسخ به این سوال که آیا انتخاب پزشکیان به معنای بازگشت به میز مذاکره است، گفت: نه. اکونومیست نوشته: این در حالی است که گروههای نیابتی ایران در منطقه غوغا کردهاند و ایران تا آستانه اورانیوم با درجه تسلیحاتی پیش رفته است و زمان لازم برای تولید مواد شکافتپذیر برای یک بمب را به طرز چشمگیری کاهش داده است.
اریک بروئر، یک مقام سابق اطلاعاتی آمریکایی به اکونومیست گفته پزشکیان ممکن است برای کاهش تنشها چند گام فوری بردارد. این میتواند شامل افزایش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، و افزایش دسترسی آنها به سایتهای ایران که در سال گذشته محدود شده بود باشد، و همچنین کاهش انباشت اورانیوم غنیشده تا خلوص ۶۰ درصد، که نزدیک به درجه تسلیحات است.
برویر خاطرنشان میکند که چنین اقداماتی به جای یک تغییر چشمگیر، «تعدیل تاکتیکی» خواهد بود. ارزش واقعی پزشکیان به این است که با تلاشهای ناکام رئیسی برای احیای توافق هستهای در تابستان گذشته ارتباطی نداشته و لکه ننگ آن بر دامان او نیست. بروئر استدلال میکند: «او موقعیتی دارد که به تغییر مسیر گفتگوها در داخل و سازندهتر شدن آنها کمک کند.»
اینکه آیا او میتواند این کار را انجام دهد به فضای داخلی و تمایل او برای به چالش کشیدن جریانهای تندرو بستگی دارد. پزشکیان اسماً رئیس شورای عالی امنیت ملی، نهاد عالی امنیتی ایران است، اما او به صراحت اعلام کرده که در برابر هسته سخت قدرت سر تعظیم فرود خواهد آورد. او در طول مبارزات انتخاباتی خود متعهد شد از قانونی که ایران را متعهد به تسریع غنیسازی هستهای میکند، حمایت کند؛ و بلافاصله پس از انتخاب نامهای عمومی به حسن نصرالله، رئیس حزب الله، گروه شیعه لبنان که قدرتمندترین گروه نیابتی ایران است، نوشت و حمایت بیدریغ خود را از آنها اعلام کرد. کربی گفت: «ما خواهیم دید که این مرد میخواهد چه کاری انجام دهد. اما ما انتظار هیچ تغییری در رفتار ایران نداریم.»
بنابراین، دوره پزشکیان را میتوان تلاش او برای جلب رضایت هم حاکمیت و هم کسانی که به او رای دادند، تعریف کرد. ممکن است این جراح بتواند بیماریهای ایران را تشخیص دهد، اما دارویی برای درمان آنها نداشته باشد.
