تکثر کاندیداها، انعکاس ضعف عملکردی

دیدارنیوز _ مصطفی آب روشن*: حضور گسترده و نمایشی کاندیدا‌های ریاست جمهوری در این دوره را می‌توان از سه منظر روانی، اجتماعی و سیاسی تحلیل و واکاوی کرد، اما فصل مشترک مولفه‌های یاد شده، نبود احزاب کارامد، فقدان جامعه مدنی قوی و از سوی دیگر نارضایتی مردم از وضعیت معیشتی و اقتصادی است که به اشکال مختلف به آنان تحمیل می‌گردد.

در جوامع نظام‌مند امروزی احزاب سیاسی نقش اساسی را در تجمیع افکار، برنامه ریزی و هدف گذاری ایفا می‌کنند و اولین شرط یک نظام دموکراتیک وجود احزاب کارآمد است، زیرا حوزه‌ی عملکردی احزاب می‌تواند آموزش، جامعه پذیری سیاسی و بطور کلی شکل دهی به یک جامعه مدنی باشد تا شهروندان به حقوق و مسئولیت‌های خود آگاه شوند. در هیچ جای دنیا ده‌ها نفر از یک حزب به طور مستقل کاندیدای ریاست جمهوری نمی‌شوند که همین نکته ناشی از نداشتن انسجام و فرهنگ حزبی درجامعه‌ی ماست. عده‌ای دانسته و یا نا آگاهانه حضور شهروندان عادی برای کاندیداتوری را بعنوان طنز و کمیک تلقی کرده و در شبکه‌های اجتماعی به نمایش می‌گذارند در حالیکه از منظر جامعه شناسی سیاسی تکثر غیر متعارف کاندیدا‌ها بعنوان یک تراژدی تلخ تلقی خواهد شد. خدمتتان عرض کنم که حضور افراد به ظاهر بی ربط و با اهداف پوپولیستی در این دوره که احساس تکلیف می‌کنند و خود را بعنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی می‌کنند کد‌هایی است که انعکاس نا امیدی و سر خوردگی‌های سیاسی بخش بزرگی از آحاد جامعه بوده که بار اعتراضی به وضعیت موجود را با تخطئه عملکرد شخصیت‌های سیاسی به نمایش می‌گذارند.

این پدیده کم نظیر و خود جوش سیاسی که اکثر تحلیلگران آن را به اختلال شخصیتی و خود نمایی برخی کاندیدا‌ها مرتبط می‌دانند نوعی فریاد اعتراضی به عملکرد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده و به این واقعیت تلخ اشاره می‌کند که نیاز‌های واقعی جامعه در اولویت برنامه‌های حاکمیت قرار نگرفته و یا نادیده انگاشته شده است. برخی از سیاسیون بر این باورند که با تغییر شرایط قانونی برای احراز پست ریاست جمهوری مشکل تعدد کاندیدا‌ها بر طرف خواهد شد درحالیکه این تحلیل؛ همه‌ی واقعیت را تبیین نمی‌کند، زیرا این کنشگری سیاسی و هوشمندانه از سوی شهروندان عادی و یا سیاسیونی که هیچ شانسی برای تایید صلاحیت شان نیست باری اعتراضی به عملکرد ساختار حاکمیت دارد. بعبارتی این رفتار غیر متعارف انعکاس سال‌ها درد و رنجی است که در لایه‌های آشکار و پنهان زندگی افراد جامعه وجود داشته که در حوزه سیاسی دیده نشده بطوریکه، به شکل کنایه آمیزی، اینگونه خود را به نمایش می‌گذارد. خانم‌هایی که بخوبی می‌دانند شرط رجل سیاسی را دارا نیستند، اما برای ثبت نام حضور پیدا می‌کنند نه برای خودنمایی بلکه تلاش دارند با بیان شایستگی هایشان، تفسیری از قانون را که توانایی زنان در مدیریت کشور را کم رنگ جلوه داده و منجر به طرد سیاسی شان شده را به چالش کشیده و افکار عمومی را به تفکری متقاعد کننده وا دارند.

مطلب مرتبط:

نقدی بر صحبت‌های وزیر کشور درباره اخراج اساتید

دکتر آب‌روشن: حکومت باید همراه مردم باشد نه روبروی آنها/بیداری قشر خاموش

یاد آور می‌گردد که حضور کاندیدا‌هایی از طبقات فرو دست و یا قومیت‌های مختلف که آگاهانه احساس تکلیف می‌کنند و بخشی از مشکلات جامعه را بازنمایی و به زعم خودشان راهکار ارائه می‌دهند ما را بایستی به تفکر در حوزه عملکردی وا دارد، زیرا برآیند چارچوب‌های نظری و عملکرد سیاسی دولتمردان، نظر آحاد جامعه را که این اشخاص نماینده واقعی‌شان است، را تامین نکرده. خدمتتان عرض کنم که با تحلیل محتوای صحبت‌ها و زمینه اجتماعی این افراد به این واقعیت تلخ پی می‌بریم که این گروه‌ها نماینده بخشی از آسیب دیده گان و طرد شده گان اجتماعی‌اند که با دقت در متن پدیده‌های به ظاهرطنز آلود خود را نمایان می‌کنند لذا با نگاهی جامعه شناسانه، وظیفه اصلی دولت آینده بخوبی مشخص خواهد شد که چگونه و چه نیاز‌هایی را در اولویت برنامه هایش قرار دهد. تراژدی طنز آلود تکثر کاندیدا‌ها و احساس تکلیف آنان ناشی از خلاء‌های قانونی برای احراز پست ریاست جمهوری نیست بلکه انعکاس نابسامانی‌های اقتصادی و سیاسی در جامعه بوده بطوریکه بی‌اعتمادی اجتماعی نسبت به عملکرد ساختار حاکمیت را بطور مشخص، باز نمایی می‌کند.

*عضو انجمن جامعه شناسی ایران