حرف آخر درباره قیمت «بنزین»

دیدارنیوز: طبق اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، اخبار مربوط به بنزین در کشور همواره با حساسیتی بسیار بالاتر از دیگر مسائل از سوی جامعه و افکار عمومی دنبال می‌شود. تا آن‌جا که حتی هر شایعه‌ای که در فضای مجازی منتشر می‌شود تا چند روز واکنش‌های بسیاری را ایجاد می‌کند، از همین رو هر تصمیمی که در این زمینه گرفته می‌شود، چه مربوط به کارت سوخت باشد یا استاندارد بنزین، به شایعه گرانی این سوخت در فضای مجازی می‌انجامد.

شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی اعلام کرد؛ برخی رسانه‌ها برای جا نماندن از بازار داغ شایعات بنزینی، هر روز بر طبل این شایعات به بهانه تایید و تکذیب می‌کوبند و این در حالی است که دولت همواره تاکید کرده که قیمت بنزین در سال ۱۴۰۲ افزایش نخواهد داشت.

البته شایعات بنزینی تنها مربوط به قیمت نیست و هر بار که افزایش قیمت بنزین تکذیب شده بلافاصله سر و کله اخبار مربوط به کیفیت بنزین پیدا می‌شود.

موضوع کیفیت بنزین البته آنچنان داغ است که تا دریای کاراییب نیز جا باز کرده و رسانه‌های خارجی دلیل آتش گرفتن برخی از خودرو‌ها در ونزوئلا را کیفیت پایین بنزین صادراتی ایران می‌دانند و بر آن تاکید دارند. این در شرایطی است که در ماه‌های اخیر به دلیل هم ترازی مصرف و تولید بنزین در کشور، صادرات بنزین عملا متوقف بوده و هیچ محموله بنزین صادراتی از ایران نه به ونزوئلا و نه به هیچ کشور دیگری صادر نشده است.

آن گونه که علی‌اکبر نژادعلی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز بر آن تاکید کرده و می‌گوید، تامین نیاز سوخت کشور اولویت اصلی است و با توجه به میانگین مصرف بالای ۱۱۰ میلیون بشکه در روز در کشور، امکان صادرات این سوخت وجود ندارد. پیش از این نیز اعلام شده بود که مدت‌هاست که ایران صادرات بنزین را نه‌تن‌ها به ونزوئلا بلکه به هیچ‌کجا ندارد، زیرا در روز‌هایی مصرف بنزین بسیار بالاتر از تولید بوده و حتی در این روز‌ها برای تامین بنزین از ذخایر کشور استفاده کرده‌ایم.

البته ایران برای توسعه پالایشگاه‌های فراسرزمینی، بازسازی پالایشگاه‌های ونزوئلا را در دستور کار داشته و حتی با بازسازی این پالایشگاه‌ها، صادرات نفت و میعانات گازی به این کشور از سوی ایران در جریان است که در این پالایشگاه‌ها، سوخت موردنیاز این کشور تولید می‌شود؛ بنابراین اگر مشکلی در سوخت ونزوئلا وجود دارد، ربطی به بنزین ایرانی ندارد، زیرا ایران اکنون، بنزینی به این کشور صادر نمی‌کند.

درباره اتهام پایین بودن کیفیت بنزین صادراتی موضوعات دیگری نیز مطرح می‌شود که از آن جمله می‌توان به بازگشت یک محموله صادراتی بنزین به افغانستان، به بهانه کیفیت پایین اشاره کرد که سال گذشته مطرح شد. موضوعی که بعدا مشخص شد این محموله اصلا ایرانی نبوده و تنها از مسیر ایران به افغانستان ترانزیت شده است.

بنزین مصرف داخلی هم به طور عمومی کیفیت یورو ۴ دارد و مناسب است. اما با توجه به مصرف بالای بنزین در کشور، مقداری از آن هم بنزین با اکتان پایین‌تری است که مشکلی از لحاظ کارکرد خودرو ایجاد نمی‌کند و با استاندارد ملی انطباق دارد؛ با این حال پالایشگاه‌های ایران روزانه توان تولید ۷۵ میلیون لیتر بنزین با کیفیت یورو ۴ و ۵ را دارند که نشان می‌دهد ظرفیت تولید بنزین با این استاندارد در کشور حدود ۷۰ درصد از کل ظرفیت است؛ بنابراین برخی ادعا‌ها مبنی بر اینکه تنها ۳۸ درصد از بنزین تولیدی در کشور استاندارد است، درست نیست. آمار‌های تولید در ۱۰ پالایشگاه کشور در کنار نمونه‌گیری‌هایی که از بنزین تولیدی و توزیعی در کشور از سوی سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست می‌شود، نیز این ادعا را تکذیب می‌کند.

همچنین در پالایشگاه‌های کشور، طرح‌های بهینه‌سازی و کیفی‌سازی فرآورده‌های نفتی در حال اجراست که در تازه‌ترین مورد، در آخرین روز سال ۱۴۰۱، طرح توسعه پالایشگاه آبادان از سوی رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید که افزون بر ارتقا کیفیت تولید بنزین، حجم تولید را نیز افزایش داده است و کمک کرد تا در ایام نوروز که رکورد مصرف بنزین چند بار شکسته شد، مشکلی در تامین این سوخت در هیچ نقطه‌ای از کشور ایجاد نشود.

در حالی که موضوع کیفیت بنزین یکی از مواردی که شایعات فراوانی حول و حوش آن مطرح می‌شود، اما اصلی‌ترین شایعه در حوزه بنزین مربوط به شایعه گرانی آن است. تا آن جا که در برخی از روزها، چند روزنامه به طور همزمان تیتر یک خود را به گرانی بنزین و شایعات مربوط به آن اختصاص می‌دهند.

این شایعات یک بار همزمان با تصوب قانون بودجه مطرح می‌شود، بار دیگر به بهانه ورود به سال جدید بر سر زبان‌ها می‌افتد. گاهی صحبت درباره مصرف بالای بنزین و لزوم توجه به بهینه‌سازی مصرف بهانه‌ای برای داغ شدن تنور شایعه گرانی بنزین می‌شود و در آخرین مورد نیز ساماندهی کارت سوخت جایگاهداران گرانی بنزین را به سرخط خبر‌ها باز می‌گرداند.

این در شرایطی است که دولت سیزدهم همواره اعلام کرده است که افزایش قیمت بنزین در دستور کار نیست و حتی تاکید شده که بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲، قیمت بنزین تغییر نخواهد کرد، البته در قانون بودجه امسال تاکید شده که باید تا پایان ۶ ماهه نخست امسال، استفاده از کارت سوخت شخصی به ۹۰ درصد برسد و در همین باره دولت پس از پایان تعطیلات نوروز، ساماندهی کارت سوخت جایگاهداران را با هدف نظارت بر مصرف و کاهش قاچاق سوخت در کنار اجرای طرح کدینگ در استان‌های مرزی مانند استان سیستان و بلوچستان به اجرا درآورد.

البته همزمان با اجرای این طرح تاکید شد که کارت جایگاه‌ها به طور کامل جمع نمی‌شود و در هر جایگاه با توجه به نیاز تعدادی کارت باقی خواهد ماند.

بررسی‌های میدانی در چند هفته اخیر نیز نشان می‌دهد که مشکلی در توزیع سوخت با ساماندهی کارت جایگاهداران ایجاد نشده و تغییری در جریان سوخت‌گیری به وجود نیامده است؛ آمار‌ها همچنین نشان می‌دهند دریافت بنزین ۳ هزار تومانی با کارت شخصی که تا پیش از اجرای این طرح زیر یک درصد بود حالا به حدود ۳۵ درصد رسیده است بنابراین این طرح دولت در شرایطی که اصلاح سیاست‌های قیمتی در نظام سوخت کشور اجرا نمی‌شود، موفق بوده و توانسته رصد مصرف بنزین را تا حد زیادی امکان‌پذیر کند.

در واقع دولت تلاش کرده تا بدون آنکه فشار مضاعفی با افزایش قیمت سوخت بر معیشت مردم تحمیل کند، مصرف بنزین را کنترل کرده و افزون بر اجرای صریح قانون برای استفاده از کارت‌های سوخت شخصی، گام مهمی برای کنترل مصرف بنزین نیز بردارد. با توجه به این موارد، مشخص نیست که با وجود تاکید چند باره دولت مبنی بر افزایش نیافتن قیمت بنزین، چرا همچنان برخی از رسانه‌های رسمی و غیر رسمی شایعه گرانی بنزین را مطرح می‌کنند!