مستند به ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی چنانچه پس از عقد نکاح، بین زوجین رابطه زناشویی برقرار نشده باشد و مهریه زوجه عندالمطالبه باشد، زوجه حق دارد تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده از مرد تمکین نکند.
دیدارنیوز ـ در صف نوبت دفتر خدمات قضایی بودم که نگاه سنگین بانوی جوانی توجهم را جلب کرد، همین که سر بلند کردم، آمد سراغم وگفت: ببخشید وقت دارید چند تا سوال بپرسم؟ پیش از آنکه پاسخی دهم، برگه اظهارنامه‌ای که دستش بود را نشان داد.
اظهارنامه از طرف شوهرش با این مضمون ارسال شده بود؛ چون شما دوشیزه نیستید، نمی‌توانید برای تمکین نکردن حق حبس اعمال کنید!
مرور اظهارنامه که تمام شد از نگاهم متوجه شد که باید توضیحات بیشتری دهد که گفت: من و همسرم یکی دو سال قبل از اینکه با هم ازدواج کنیم با هم دوست بودیم و سال گذشته ازدواج کردیم. در فاصله زمانی خواستگاری تا مراسم عقد کنان چند باری با هم رابطه برقرار کردیم، اما مراسم عقد کنان که تمام شد برای تشکیل زندگی و رفتن زیر یک سقف، شوهرم شروع کرد به بهانه گرفتن و اذیت و آزار وکتک زدن، می‌گفت تا زمانی که مهریه ات را نبخشی، وضع همین است و هیچ خبری از زندگی مشترک و گرفتن خانه نیست! اذیت و آزار هایش ادامه داشت تا اینکه هفته گذشته مرا به خانه‌ی پدرش دعوت کرد وگفت بیا راجع به شرایطت با پدر و مادرم حرف بزن، وارد خانه که شدم متوجه شدم کسی خانه نیست و نقشه‌ای دارد، بلافاصله از خانه زدم بیرون، چند بار تماس گرفت و در نهایت وقتی جواب دادم گفت اگر تا فردا مهریه ات را نبخشی به پدر و مادرت می‌گم که تو دوشیزه نبودی و قبل از ازدواج با من، با کسی رابطه داشته ای؟! و بعد هم بابت تدلیس* در نکاح شاکی می‌شوم، آنوقت نه برات آبرو می‌مونه، نه حق حبس و نه مهریه ای، چون بعدش ادعای فسخ نکاح می‌کنم؟!
فارغ از اینکه راجع به رابطه قبل از عقد این بانو و همسرش قضاوتی کنم، گفتم شرایط قانون برای اعمال حق حبس هیچ ارتباطی به دوشیزه بودن یا نبودن زوجه ندارد کافیست از زمان عقد نکاح زوجه با زوج رابطه زناشویی نداشته باشد و مهریه اش حال باشد (همان عندالمطالبه)
با وجود این دو شرط زن می‌تواند تا زمانی که مهریه اش پرداخت نشده از رابطه زناشویی با شوهرش امتناع کند و حتی نفقه هم بگیرد، اما چالش و مشکل شما ادعای شوهرتان هست؟! لذا می‌بایست راهی پیدا کنید برای اثبات اینکه شما پیش از عقد با وی رابطه داشته و با شخص دیگری در ارتباط نبوده اید.
با هر عبارت وکلمه‌ای که راجع به رابطه‌ی وی از دهانم خارج می‌شد، قطرات اشک از حدقه‌ی چشم زن روی گونه هایش می‌نشست و آهی از نهادش بلند می‌شد با همان بغض و آه گفت: چطور ممکن است زمانی که من و او تنها در خانه بودیم شاهدی داشته باشم که او با من...
کلامش و قطع کردم و گفتم شاهد به این معنا نه، کافی است، مدرک و نشانه‌ای داشته باشی که با وی در ارتباط بودی! یک دفعه لابلای قطرات اشک، چشمانش برقی زد و گفت: پیامک یا صدای ضبط شده شوهر می‌تواند دلیل باشد؟ گفتم چطور؟ گفت:دو سه روز قبل از اینکه اولین بار با هم رابطه داشته باشیم چند تا پیام داد و از من تقاضا کرد که ... و روزی هم که این اتفاق افتاد، من آنقدر استرس داشتم که حالم بد شد و با هم رفتیم درمانگاه، آنجا هم خودش را شوهر من معرفی کرد، شب هم چند تا پیام داد و بابت اتفاقی که افتاده بود از من عذرخواهی کرد.
روی برگه‌ی سفیدی نکات قابل توجه در فرض طرح شکایت تدلیس و... برایش نوشتم:
اولا: ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی در باب حق حبس قابل استناد است:زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایف در مقابل شوهر امتناع کند وحتی نفقه هم بگیرد بنابراین در حال حاضر شما دارای حق حبس هستی
ثانیا: ماده ۱۱۲۸ راجع به تدلیس مقرر می‌کند:چنانچه صفت خاصی نزد یکی از طرفین شرط شده و پس از عقد معلوم شود طرف فاقد آن صفت است ... شما اگر بتونید ثابت کنید قبل از عقد با وی رابطه داشته اید، صفت دوشیزگی شرط عقد نبوده و لذا تدلیس رخ نداده، ضمنا ماده۶۴۷قانون مجازات اسلامی در باب شرایط تدلیس مقرر کرده: در صورتی که یکی از زوجین، قبل از عقد، طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن موقعیت تحصیلی، اجتماعی، شغل و سمت خاص یا مجرد بودن فریب دهد طوری که نزد طرف مقابل رغبت و میل ازدواج ایجاد شود (فریب در ازدواج) که شما مرتکب چنین رفتاری نشده‌ای
ثالثا: برای استناد به پیامک و صدای ضبط شده می‌توان از قانون تجارت الکترونیک ومقررات دادرسی الکترونیکی استفاده کرد، علاوه اینکه در چنین فرضی که دختر با دوست یا نامزدش به درمانگاه رفته و آنجا سمت و عنوان همراهِ بیمار، شوهر وی ثبت شده با استعلام از درمانگاه می‌توان ثابت کرد که زایل کننده دوشیزگیِ شما همین جناب شوهر است البته در برخی موارد، پزشکی قانونی هم می‌تواند تاریخ اولین رابطه‌ی زناشویی را احراز کند که این نکته هم ممکن است به شما کمک کند.
* محمدهادی جعفرپور وکیل دادگستری - شیراز
