هشدار برای مرگ های خاموش؛ ۷۲ درصد جان‌باختگان پارسال برای نیمه دوم سال بودند

دیدارنیوز ـ سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: با توجه به برودت هوا و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی در نیمه دوم سال، آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسید کربن در این دوره زمانی با رشد قابل توجهی نسبت به نیمه اول سال همراه است. در سال گذشته نیز از ۹۲۶ فوتی مسمومیت با گاز منوکسیدکربن ۶۷۲ نفر در نیمه دوم سال و ۲۵۴ نفر در نیمه اول جان باخته‌اند و بیشترین آمار قربانیان گازگرفتگی سال قبل با ۱۶۹ فوتی در دی به ثبت رسیده است.

کاهش تلفات در پنج ماه امسال

بر اساس این گزارش در پنج ماه نخست امسال آمار تلفات گازگرفتگی کاهش ۳۰.۲ درصدی داشت و از ۲۳۵ فوتی در مدت مشابه سال قبل به ۱۶۴ فوتی شامل ۱۱۸ نفر مرد و ۴۶ نفر زن در پنج ماه امسال رسید. همچنین در این مدت استان‌های تهران با ۳۳، آذربایجان شرقی با ۱۵ و خراسان رضوی با ۱۴ مورد فوتی بیشترین آمار تلفات گازگرفتگی را داشتند.

هشدار پزشکی قانونی

سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمار‌های موجود ضمن هشدار درباره افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به‌کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هم‌میهنان توصیه می‌کند در فصل پاییز و زمستان در استفاده از وسایل گرمازا که عمدتا به سیستم گاز شهری متصل است، نهایت دقت را داشته باشند. هم‌میهنان ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا، به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز از دودکش این وسایل توجه کنند.

گاز مونوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است. عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است، ولی اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصاً در محیط‌های دربسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ایجاد مسمومیت را تشکیل می‌دهند. از آنجا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون، ۲۵۰ برابر بیش از اکسیژن است لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می‌کند که به علت بی‌رنگ و بی‌بو بودن این گاز ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علائم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

علائم مسمومیت حاد با گاز مونوکسید کربن

علائم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما است. در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشداردهنده باشد.

از سایر علائم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک‌ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز می‌شود. مسمومیت شدید با این گاز می‌تواند کشنده باشد.

چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟

۱. آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، زغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.

۲. از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیراستاندارد استفاده نکنید.

۳. توجه داشته باشید، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز مونوکسید کربن جلوگیری نمی‌کند.

۴. هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و...) آتش روشن نکنید.

۵. هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.

۶. قبل از راه‌اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل کرده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید.

۷. تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.

۸. در محیط‌های شغلی و منازل که در آن‌ها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل کنید.

۹. هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به‌کارگیری آبگرمکن‌های دیواری در فضا‌های بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.

۱۰. شیب لوله‌های افقی در داخل واحد‌ها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

۱۱. توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گاز‌های سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید.

۱۲. ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جداً خودداری کنید.

۱۳. اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درزبندی و بستن منافذ در‌ها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است‏، اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می‌کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد کنید و از درزبندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

۱۴. در صورت احساس علائم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوراً آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

۱۵- در صورت تداوم علائم فوق برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

۱۶- رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک‌نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جدا خودداری کنند.
در برخورد با موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چه باید کرد؟

در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن‌ها را از محیط خارج کنید و فوراً با اورژانس تماس بگیرید. علائم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه‌های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.