انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده ابراهیم رئیسی شده است. اصولگرای سفت و سختی که از خانوادهای رنگارنگ میآید و در سمتی پرچالش قرار گرفته است.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: سید ابراهیم رئیسی طی حکمی خانم انسیه خزعلی را به سمت معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده منصوب کرد. معاونت ریاست جمهوری در امور زنان از جمله معاونتهایی است که در دورههای ریاست جمهوری پیشین مورد توجه جامعه و افکار عمومی بوده است. معمولا انتخاب معاون زنان از سوی رئیس جمهور نگاه و رویکرد او را نسبت زنان نشان میداد. زنانهایی، چون زهرا شجاعی، معصومه ابتکار، شهیندخت ملاوردی و لعیا جنیدی در دولتهای خاتمی و روحانی تجربه معاونت و ریاست را داشته اند.
این معاونت چندبار تغییر نام داده است. شورای فرهنگی اجتماعی زنان و مرکز امور مشارکت زنان تا پیش از دولت محمود احمدی نژاد عناوینی بودند که در دولتهای هاشم و خاتمی به این معاونت اطلاق میشد. اما به دستور محمود احمدینژاد، به «مرکز امور زنان و خانواده» تغییر نام داد و تا امروز به فعالیت خود ادامه داده است. در دولت خاتمی که معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری تحت عنوان «مرکز امور امور مشار کت زنان» فعالیت میکرد، رئیس مرکز در عالیترین شوراهای برنامهریزی و سیاستگذاری عضو بود. عضو شورای عالی محیط زیست، شورای عالی اشتغال، سلامت، ایرانیان خارج از کشور، جوانان، عضو دو کمیسیون مهم هیئت دولت یعنی فرهنگی و اجتماعی و عضو خود کابینه هم بود. پس از روی کار آمدن دولت اصولگرایان ایران یعنی بعد از پایان دولت اصلاحات، کلمه «خانواده» به آن اضافه شد و کلمه «مشارکت» حذف شد و به «مرکز امور زنان و خانواده» تغییر نام داد.
بر اساس ماده ۲۳۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه، دولت با همکاری سازمانها و دستگاههای ذیربط از جمله مرکز امور زنان و خانواده، با تدوین و تصویب «برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده» مشتمل بر محورهای تحکیم بنیان خانواده، بازنگری قوانین و مقررات مربوطه، پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، توسعه و ساماندهی امور اقتصادی - معیشتی با اولویت ساماندهی مشاغل خانگی برای زنان سرپرست خانوار و زنان بدسرپرست، تأمین اجتماعی، اوقات فراغت، پژوهش، گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، ارتقاء سلامت، توسعة تواناییهای سازمانهای مردم نهاد، ارتقاء توانمندیهای زنان مدیر و نخبه، توسعه تعاملات بینالمللی، تعمیق باورهای دینی و اصلاح ساختار اداری تشکیلاتی زنان و خانواده، میبایست اقدامات مقتضی را انجام دهد.
«مرکز امور مشارکت زنان» در سال ۷۶ ردیف بودجه نداشت و بودجهاش وابسته به بودجه نهاد ریاست جمهوری بود. در آغاز دولت محمد خاتمی بودجه اختصاص داده شده به این مرکز ۴۰ میلیون تومان بود و در پایان این دولت ۲۲ میلیارد تومان بودجه داشت.
در آخرین مورد، در یکی از تبصرههای لایحه بودجه سال ۱۳۹۲ ارائه شده توسط دولت دهم ایران، پیشنهاد شد ۱ درصد از بودجه وزارتخانههای دولت به این مرکز اختصاص داده شود. اما این پیشنهاد با مخالفت نمایندگان کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی روبرو شد و مانع از تصویب آن شدهاند. موضوعی که با موضعگیری اعضای فراکسیون مجلس روبرو شد و آنها اعلام کردند در کنار مسئولان مرکز امورزنان بر آن پافشاری میکنند. پس از ۳ روز، کمیسیون تلفیق موافقت کرد دستگاههای اجرایی مجازند تا سقف ۱ درصد از اعتبارات هزینهای خود را در اختیار این مرکز قرار دهند.
در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۳۹۲ با ابلاغ حکمی توسط سخنگوی دولت و معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیسجمهور، این مرکز به معاونت امور زنان و خانواده ارتقا یافت و سمت رئیس آن نیز در ۵ مرداد ۱۳۹۲ از مشاور رئیسجمهور در امور بانوان، به معاون رئیسجمهور در امور بانوان ارتقا یافت و از بودجهای مستقل برخوردار شد.
حال ریاست این معاونت که تاریخی کوتاه، ولی پر فراز و نشیب دارد و در دوران بلوغ اجرایی خود قرار دارد، به انسیه خزعلی رسیده است. دختر مرحوم آیت الله خزعلی که از تدوین کنندگان قانون اساسی جمهوری اسلامی (نماینده سمنان در مجلس خبرگان قانون اساسی)، جز هیئت بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عضو سابق شورای نگهبان برای ۲۰ سال، عضو مجلس خبرگان رهبری از ابتدا تا زمان درگذشت و مسئول بنیاد بینالمللی غدیر بود.
در کارنامه علمی و اجرایی خانم خزعلی از حوزه تا دانشگاه عناوین زیادی به چشم میخورد. او متولد ۱۳۴۲ قم و دانش آموخته دکترای زبان و ادبیات عرب است و تحصیلات حوزوی را تا سطح ۳ در حوزه علمیه خواهران قم پشت سر گذاشته است. ریاست دانشگاه الزهرا (س)، ریاست پردیس دانشگاه رضوی، عضو هیات علمی دانشگاه، دانشجو و استاد نمونه کشوری از جمله سوابق علمی و مدیریتی وی است.
انسیه خزعلی در ۱۶ سالگی ازدواج کرد و چهار فرزند دارد. او حق طلاق را ضمن عقد شرط کرد. خزعلی سیاست کاهش فرزندآوری را نفوذ دشمنان به جوامع اسلامی خواندهاست. او از منتقدین سند ۲۰۳۰ یونسکو است و حادثه آزار جنسی دانش آموزان مدرسهای در غرب تهران را از دلایل رد این سند در آموزش و پرورش ایران دانستهاست. پر واضح است با توجه به اینکه خانم خزعلی در ازدواج خود از گزینه حق طلاق برای خودش دفاع و استفاده کرده است، متوجه حقوق خود و زنان است، ولی با توجه به خاستگاه سیاسی، تحصیلی و خانوادگی نمیتوان از او انتظار داشت که بتواند تمامی زنان جامعه و مطالبات آنها را نمایندگی کند و این موضوع را میتوان از نوع نگاه او نسبت به فرزندآوری، سند ۲۰۳۰ و نفوذ خارجی دریافت.
از میان فرزندان آیت الله خزعلی گفته میشود پسری بنام حسین در جریان ناآرامیهای اول انقلاب در قم مورد اصابت گلوله قرار گرفت و کشته شد. علیرضا که داماد شهید محلاتی است مدتی مدیر شبکه تلویزیونی ایرانیان بود و بیشتر به امور خبری اشتغال داشت.
مهدی خزعلی چشم پزشک و فعال سیاسی منتقد است که پدرش در دوره حیات او را به دلیل مواضع خاص و متفاوتی که داشت طرد کرد. یک پسر دیگر آیت الله خزعلی خواننده است؛ که نام هنری "سمیر زند" را برای خود برگزیده است. دو دختر معروف مرحوم خزعلی یعنی کبری (مریم) و انسیه خزعلی نسبت به دوبرادر یعنی مهدی و محمدحسین (سمیر زند)، مواضعی کاملا متفاوت و تند اصولگرایانه دارند که البته کبری خزعلی از انسیه خزعلی تندتر به نظر میرسد. هر دو نسبت به رویکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برادرشان مهدی موضع دارند. تا جایی که کبری خزعلی در مقطعی برادر را مرتد و مستحق اعدام دانست. انسیه هم منتقد رویکردهای برادر در مقاطعی، چون حوادث سال ۸۸ و حمایت مهدی از میرحسین موسوی بوده و هست.
البته مهدی خزعلی هم کوتاه نیامد و خواهران خود و برادرانش علیرضا و محسن را به عنوان کسانی معرفی کرد که از سفره انقلاب به املاک و ثروت فراوانی دست یافته اند و املاک زیادی از خانواده پهلوی را مصادره کرده اند. کلا خزعلیها در این سالها جنجالی بودهاند. خانواده ۱۱ نفره آیتالله ابوالقاسم خزعلی یک خانواده رنگارنگ با ۹ فرزند است که چهار نفرشان معروفتر از باقیاند. مهدی خزعلی، صاحب انتشارات حیان که بابت اظهارنظرهایش مدام در بازداشت بوده. کبری خزعلی که رئیس شورای فرهنگی - اجتماعی زنان در شورایعالی انقلاب فرهنگی است. انسیه خزعلی که مدتی رئیس دانشگاه الزهرا بود و محمدحسین معروف به سمیر زند، خواننده پاپ.
مهدی خزعلی، اما بهرغم بازداشتهای مکرر، در ردیفهای نخست صف مراسم نماز بر پیکر سردار سلیمانی دیده شد. محمدحسین خزعلی با نام هنری سمیر زند، متولد ۱۳۶۱ (آخرین فرزند ابوالقاسم خزعلی) خواننده پاپ ایرانی است. او موزیکویدئویی به همراه حبیب محبیان منتشر کرده بود که عناصری متفاوت داشت. او در گفتوگویی ویدئویی از فشارها برای اعلام برائت از برادرش مهدی خزعلی خبر داد و گفت که متن منتشرشده در بعضی سایتها درباره برائت او از مهدی خزعلی، ساختگی است. او مدیرعامل و رئیس هیئتمدیره مؤسسه فرهنگی-هنری اریکه سمر است.
یک پسر دیگر آیت الله خزعلی محسن است. روزنامه جوان از محسن خزعلی هم درباره سکونت پدرش در خانهای متعلق به یکی از فرزندان شاه در حوالی دانشگاه تهران سؤال کرده بود، اما محسن خزعلی گفته بود که برادرش مهدی نه فقه میداند و نه حقوق! او گفته بود که خاندان پهلوی اموال ایران را چپاول کردند و بردند! سهام عمده چند مؤسسه مالی بزرگ در اروپا و آمریکا، متعلق به فرح دیبا است، اینها که ارث پدری اینها نیست! پس این اموال متعلق به خاندان پهلوی نبوده و در زمره اموال عمومی است. پس از انقلاب، بستگان ما به قیمت آزاد این ملک را خریدند، در این فرایند نه سوءاستفادهای بوده و نه اعمال نفوذی.
انسیه خزعلی از درون چنین خانواده پر حاشیه و حرف و حدیث میآید. خانوادهای که از خواننده پاپ، تا فعال سیاسی رادیکال منتقد در آن حضور دارند. این سوال به ذهن میرسد که او میتواند نماینده واقعی و نسبی برای همه طیفهای زنان کشور باشد؟
مسئله حقوق زنان همواره یکی از مسائل مهم و مورد مناقشه در جامعه ایران بوده است. مناقشه و منازعه اجتماعی و سیاسیای که در سالهای اخیر مدام بالا گرفته است و بیشتر شده است.
مجادله در حوزه مسائلی مانند حجاب و حق پوشش زنان، مسائل حقوق زنان در خانواده و از جمله حقوقی مانند اشتغال و سفر به خارج از کشور از جمله مسائل مهم مورد مناقشه در جامعه ایران هستند. حتی مسئله سادهای مانند ورود زنان به ورزشگاهها برای تماشای فوتبال به یک مسئله بحرانی در سطح بین المللی مبدل شد و اگر ماجرای کرونا از راه نمیرسید، روشن نبود که این ماجرا به چه عواقبی منتهی خواهد شد.
با به قدرت رسیدن دولت ابراهیم رئیسی، طبیعی بود که زنی از میان اصولگرایان این سمت را بر عهده بگیرد. انسیه خزعلی راهی دشوار در پیش دارد چرا که بخش اثرگذاری از جامعه زنان با دیدگاههای سیاسی او همراه نیستند و باید دید که او چه راهبردی اتخاذ خواهد کرد. سمت او از قدرت و اثرگذاری ساختاری چندانی برخودار نیست و در این شرایط معمولا توانمندی و جایگاه شخص صاحب سمت است که تعیین کننده خواهد بود.