کارگردان فیلم سینمایی «کار کثیف»، گفت: نباید عملکرد شورای پروانه ساخت سلیقه‌ای و فیلمنامه‌های بی‌بو و بی‌خاصیت از نگاه آنان هیچ ایرادی نداشته باشد.
دیدارنیوز ـ بررسی موضوع سینمای ایران در دهه ۹۰ با موضوع نظام تولید با حضور خسرو معصومی کارگردان سینما، خسرو نقیبی و کیوان کثیریان ۲ منتقد سینما برگزار شد.
معصومی در این نشست که به صورت مجازی برگزار شد در پاسخ به این که چقدر در برابر شروط سرمایه‌گذاران مبنی بر استفاده از بازیگران چهره مقاومت می‌کند، بیان کرد: در فیلم رسم عاشق کشی که الناز شاکردوست بازی کرد انتخاب اول من بازیگر دیگری بود. از همکاری با او به خاطر نقش روستایی که با چهره‌اش همخوانی زیادی نداشت، نگران بودم، اما بعد از همکاری از نتیجه کار راضی بودم و، چون او برای ایفای نقشش زحمات زیادی کشید. بعد‌ها نیز مسیر بازی‌اش را تغییر داد و برای بازی خوبی که داشت جایزه سیمرغ را نیز دریافت کرد.
وی در ادامه درباره عبارت سود در تولید در سینمای ایران و رها کردن فیلم بعد از اکران توسط برخی از تهیه‌کنندگان عنوان کرد: وقتی تهیه‌کننده خودش برای فیلم سرمایه‌گذار پیدا می‌کند، رقمی را به او پیشنهاد می‌دهد و ممکن است سرمایه‌گذار سهمی از این پیشنهاد یا همه آن را تقبل کند. تهیه‌کننده با مبلغ سرمایه‌گذار فیلم را می‌سازد و از آن به بعد هر اتفاقی برای فیلم بیافتد، سود به دنبال دارد.
این کارگردان سینما درباره متوسط هزینه تولید یک فیلم در شرایط فعلی توضیح داد: این هزینه بستگی زیادی به فیلمنامه و زمان مورد نیاز برای تولید آن دارد. مثلا من «رسم عاشق کشی» را در شرایط فعلی می‌توانم با دو میلیارد تومان بسازم.
معصومی درباره معیار‌های اعطای پروانه ساخت به موضوع یک فیلمنامه بیان کرد: فیلمنامه‌های بی‌بو و بی‌خاصیت هیچ ایرادی ندارند و معمولا پروانه ساخت می‌گیرند. حتی اگر کارگردان‌شان اینستاگرامی باشد. اما برخورداری از نگاه تیزبینانه در نگارش و موضوعاتی که فیلمنامه مطرح می‌کند، گرفتن پروانه ساخت را دچار مشکل می‌کند. مخالفان معمولا دلایل خاص خود را هم برای ندادن پروانه ساخت دارند. هیچ وقت نمی‌گویند برای مثال اصول درام در یک فیلمنامه رعایت نشده است بلکه صرفا این که با شرایط کلی جامعه جور درنمی‌آید، مدنظرشان است. برای مثال نمایش فیلم «خرس» در شرایط فعلی هیچ ایرادی ندارد. فیلمی که من در حوزه علمیه قم هم نشان داده‌ام و هیچ کس با آن مخالف نبود، اما کج فهمی باعث توقیف آن شد.
کارگردان فیلم کار کثیف در مخالفت با اصطلاح «سیاه نمایی» گفت: سیاه نمایی انگی است که برای مخالفت با موضوع فیلم زده می‌شود، در حالی که یک واقعیت دارد نمایش داده می‌شود.
وی درباره مهم‌ترین چالش و مانع نظام تولید در سینمای ایران عنوان کرد: زمانی این مشکلات حل می‌شود که کمپانی فیلمسازی در ایران به معنای واقعی شکل بگیرد. همچنین برداشته شدن پروانه ساخت یک پیشنهاد دیگر است، زیرا ممیزی پروانه ساخت کاملا سلیقه‌ای است.
معصومی درباره ثبت تجربه‌های تلخی از سانسور‌های شورای پروانه ساخت عنوان کرد: نقطه نظرات مسئولان درباره پروانه ساخت همیشه من را آزار داده است. تجربه نشان داده برخی فیلم‌ها با سختی پروانه ساخت و در نهایت سیمرغ می‌گیرند و در خارج از ایران نیز از جشنواره‌های معتبر خارجی جایزه می‌گیرند؛ نظیر بیشتر فیلم‌های من کار کثیف، رسم عاشق کشی و فیلمنامه آخرم شلیک به اسب لنگ که قول داده‌اند پروانه ساختش را به من بدهند. در این میان سوال پیش می‌آید در این شرایط چه کسی مقصر است؟
این کارگردان سینما درباره مشکلات و موانع جذب سرمایه برای ساخت یک فیلم، گفت: برخی از نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی با توجه به موضوع فیلمنامه از کار حمایت می‌کنند، اما معتقدم اگر فیلمنامه جذاب باشد، سرمایه‌گذار مشتاق به سرمایه‌گذاری خواهد بود. برای مثال فیلمنامه‌های مارمولک کمال تبریزی یا پر پرواز که ساخته خودم بود، سرمایه‌گذاران را به خودی خود ترغیب می‌کنند. موضوعات اجتماعی نیز مخاطبان جشنواره‌ای دارند و بخشی از این انتخاب‌ها به دغدغه و سلیقه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و اینکه چقدر دغدغه سینما را دارند، برمی‌گردد.
وی ادامه داد: برخی از سرمایه‌گذاران نیز شروطی را برای حضور و حمایت از تولید فیلم مطرح می‌کنند. برای مثال چند سال پیش برای یکی از فیلمنامه‌هایم یک سرمایه‌گذار حاضر به پرداخت ۴ میلیارد تومان بود به شرط آن که رضا عطاران پای قرارداد را برای بازی‌اش امضا کند. سرمایه‌گذاران برای حضور بازیگران چهره نیاز به اطمینان دارند، اما شاید به بازیگران تئاتری اقبال نکنند.
این کارگردان سینما ادامه داد: کیانوش عیاری هنگام ساخت پر پرواز به من پیشنهاد داد از شادمهر عقیلی که آن روز‌ها یک کاست پرفروش داشت به عنوان بازیگر استفاده کنم و نتیجه آن یک فیلم پرفروش شد.
معصومی درباره چگونگی تامین کسری فیلم‌های با بودجه پایین پرسید، گفت: سه گانه من رسم عاشق کشی، جایی در دوردست و باد در علفزار می‌پیچد با بودجه‌های کمی ساخته شدند. اشراف کارگردان به شرایط تولید در اینجا اهمیت زیادی دارد. باید هزینه‌ها را مدیریت کرد. می‌توان در شهرستان‌ها امکاناتی را در اختیار گرفت و لوکیشن‌ها شاید در شهر‌هایی غیر از تهران ارزان‌تر باشد. برخی نهاد‌ها و سازمان‌ها نیز ممکن است پای کار بیایند و کمک کنند. از سویی دیگر گروه همکار ممکن است همراهی مالی بیشتری با اثر داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: البته من ابتدا از خودم شروع می‌کنم. برای مثال در رسم عاشق کشی برای کارگردانی و نویسندگی ۵ میلیون تومان از مرحوم فلاح دستمزد خواستم؛ حال آن که آن دوران رقم مرسوم دستمزد ۳۰ میلیون تومان بود. اما بابت این فیلم ۱۰۰ سکه جایزه بردم و هنوز این فیلم طرفداران زیادی دارد. در دوران خود فروش خوبی داشت و در جشنواره‌های خارجی نیز مورد اقبال قرار گرفت و کتابی نیز شامل مجموعه آثارم در دست چاپ دارم که شامل فیلمنامه‌های ۶ اثرم و شرح جایزه‌هایی می‌شود که دریافت کرده‌اند.
