خانه شهر در قلب تهران جان می‌گیرد

دیدارنیوز ـ نمای ساختمان خانه شهر (بلدیه سابق) خردادماه به پایان می‌رسد. ساختمان بلدیه که نزدیک به یک قرن پیش در میدان توپخانه احداث شد، پیش از انقلاب در سال‌های ۴۵ تا ۴۷ به دستور شهردار وقت تخریب شد.در دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی، اما طرح بازسازی و احیای این عمارت ارزشمند مطرح و از سال ۹۴ عملیات احداث پروژه با نام خانه شهر شروع شد. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، قرار شد ساختمان بلدیه مانند ساختمان اولیه آن باشد.

دراین میان، کار تکمیل این پروژه به کندی پیش رفت تا اینکه در دوره مدیریت جدید شهری و باتوجه به نگاه متفاوت مدیران شهری به بازآفرینی هویت تاریخی تهران از ابتدای سال ۹۸ در راستای توسعه فضا‌های همگانی، عملیات اجرایی خانه شهر دوباره سرعت گرفت.

بر همین اساس میدان امام خمینی (ره) هم در راستای بازآفرینی هویت تاریخی شهر به جمع پروژه‌های احداث میدانگاه‌های عمومی شهرداری اضافه شد؛ میدانگاه‌هایی که چند نمونه از آن مثل میدانگاه امیرکبیر به بهره‌برداری رسیده و در اختیار مردم قرار گرفته و کار ساخت تعدادی دیگری مانند میدانگاه خورشیدی در آینده‌ای نزدیک به اتمام می‌رسد. حال میدانگاه امام خمینی (ره) با یک وجه تمایز نسبت به سایرین، صاحب یک پلازای تمام عیار با نام خانه شهر یا بلدیه می‌شود.

معماری ساختمان اولیه به‌دست نیکلای مارکوف، معمار برجسته روس که خیلی از بنا‌های ارزشمند شهر تهران را معماری کرده است، انجام شد. اکنون بیشتر از یک‌ماه تا پایان نمای ساختمان خانه شهر باقی مانده است. سیدمجید غمخوار، مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران با اعلام این خبر به همشهری گفت: «برنامه ما این است که نمای ساختمان خانه شهر (بلدیه سابق) پایان خردادماه به پایان برسد.»

با رونمایی از نمای ساختمان خانه شهر، همچنان عملیات پروژه داخل ساختمان ادامه خواهد داشت. نمای ساختمان زودتر از فعالیت‌های دیگر ساختمان به اتمام می‌رسد تا میدان امام خمینی (ره) ظاهر آراسته‌تری پیدا کند. بدین‌ترتیب، فعالیت‌های دیگری برای عملیات احداث خانه شهر وجود دارد. غمخوار عنوان کرد: «فعالیت‌هایی در مورد گالری اصلی ساختمان و بحث پلازای داخل ساختمان که به بیرون ساختمان مرتبط است، وجود دارد. البته تاسیسات ساختمان خانه شهر نیز هنوز تکمیل نشده است. با این حال، موضوعی که اهمیت دارد این است که فعالیت‌ها همزمان صورت می‌گیرد.»

بلدیه در سال ۱۳۰۲ احداث شد تا از منافع شهر محافظت کرده و مدیریت شهری را بر شهر تهران به‌عنوان پایتخت حاکم کند. بنای بلدیه در آن دوران و نوع فعالیتی که در آنجا انجام می‌شد، تازه و نوپا بود.

پیش از آن، موضوع خدمات‌رسانی به شهر‌ها مفهوم امروزی را نداشت و بافت شهری آنچنان که باید و شاید شکل نگرفته بود؛ برای همین، ازجمله فعالیت‌های آن دوران بلدیه، ساخت کوچه، میدان، پیاده‌رو و پاک نگه‌داشتن آن بود. حالا رفته‌رفته با احداث خانه شهر، این ساختمان به‌عنوان نماد شهرداری تهران جایگاه سابق خود را پیدا خواهد کرد.

محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران در این رابطه گفت: «از آغاز شکل‌گیری بلدیه دوره‌های مختلفی طی شده است؛ همانطور که ساختار اداری و بوروکراسی کشور طی شاید ۱۱۰ سال یا از دوران مشروطه به این طرف تحولات بسیاری دیده است. شاید بشود گفت که بلدیه و شهرداری معمولا جزو مراتب کانونی این تحولات بوده است.

به هر حال، از دوران مشروطه به این طرف در اتفاقاتی که در سطح دنیا و منطقه رخ داده، تهران یکی از آن مراکزی بوده که خدمات به مردم و دولت داده است.» مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران نیز تأکید کرد: «این پروژه با هدف بازآفرینی ساختمان میراثی بلدیه در قلب تاریخی تهران و ایجاد فضای فرهنگی در ۲ فاز احداث خانه شهر و ارتقای کیفی میدان امام خمینی تعریف شده است.» «کوچه پشتِ شهرداری» به اندازه یک میدان یا یک معبر بزرگ در شهر تهران شناخته شده است.

وجود فروشگاه‌های برقی و الکتریکی از گذشته این کوچه را سرزبان‌ها انداخته است، اما با حضور در این محدوده، پیداست که کوچه‌ای وجود ندارد. پیش از تخریب ساختمان بلدیه کوچه پشت شهرداری وجود داشت، اما بعد از اینکه ساختمان ویران شد، کوچه پشت شهرداری از بین رفت. در سال‌های گذشته که عملیات احداث ساختمان خانه شهر شروع شد، ابتدا پروژه در کمیسیون ماده ۵ مورد بررسی قرار گرفت. بدین‌ترتیب، تصمیم گرفته شد ارتفاع، ابعاد و نمای ساختمان خانه شهر مانند سابق طراحی و اجرا شود؛ به همین دلیل، با عملیات احداث پروژه خانه شهر و میدانگاه امام خمینی «کوچه پشت شهرداری» بار دیگر هویت خود را باز خواهد یافت.

پروژه احداث ساختمان بلدیه که به‌عنوان طرح برتر بتنی در بیست و سومین همایش ملی بتن و زلزله انتخاب شده، با هدف بازآفرینی ساختمان میراثی بلدیه در قلب تاریخی تهران و ایجاد فضای فرهنگی در ۲ فاز احداث خانه شهر و ارتقای کیفی و ساماندهی میدان امام خمینی تعریف شده است. ساختمان خانه شهر و ساماندهی میدان امام‌خمینی البته در هر دو فاز فعال است و این پروژه به‌عنوان یکی از پروژه‌های بزرگ شهر تهران به‌احتمال فراوان پایان سال به بهره‌برداری خواهد رسید. ساختمان خانه شهر در زمینی به مساحت ۴۹۰۰ مترمربع و زیربنای ۱۸۰۰۰ مترمربع در ۴ طبقه در حال احداث است.

اگر بلدیه نزدیک به ۱۰۰ سال پیش ساختمانی متعلق به شهرداری تهران بود، اکنون در کنار احداث ساختمان خانه شهر، پلازای امام خمینی نیز به‌عنوان یک فضای عمومی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. به همین خاطر سال گذشته عملیات سنگفرش پیاده‌روی میدان شروع شد و اکنون به پایان رسیده است. در عین حال، یک یادمان شهدا نیز در این پلازا در حال احداث است.

مجید غمخوار، مدیرعامل سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران درباره اینکه احداث یادمان شهدا چه زمانی به پایان می‌رسد، گفت: «عملیات پروژه ساختمان و پلازای میدان امام خمینی به‌طور مداوم در حال پیشروی است. کار‌های بسیاری صورت گرفته، ولی به‌دلیل اینکه پروژه بزرگی در حال اجراست، زمان‌بَر نیز هست. برای میدانگاه فعالیت‌های سنگفرش انجام شده است. همچنین یک یادمان شهدا نیز در میدان امام خمینی احداث می‌کنیم و امیدوارم هستیم که سوم خردادماه بخشی از یادمان شهدا افتتاح شود. بخش دیگر نیز در ماه‌های بعد به بهره‌برداری خواهد رسید.»

او افزود: «طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، امیدوار هستیم این پروژه تا پایان سال به اتمام برسد. با تمام جدیت پیگیر پروژه میدان امام خمینی هستیم تا به پایان برسد.» در شهر تهران ایجاد میدانگاه‌ها برای استفاده شهروندان در دوره مدیریت فعلی رنگ جدی‌تری به‌خود گرفته. تاکنون پلازای هفت‌تیر و امیرکبیر مورد بهره‌برداری قرار گرفته و پلازای امام خمینی نیز پیشرفت بیشتر از ۵۰ درصدی داشته است. اگرچه پلازای امام خمینی به وسعت پلازای هفت‌تیر نیست، اما به لحاظ تاریخی میدان امام خمینی موقعیت ویژه‌ای برای ایجاد میدانگاه دارد؛ چنانکه مجید غمخوار گفت: «بهسازی و احداث پلازای خانه شهر (ساختمان بلدیه) در راستای توسعه میدانگاه‌های عمومی در حال انجام است.»

بام سبز پلازای امام خمینی

در پلازای امام خمینی، فضای زیادی برای پیاده‌روی شهروندان وجود خواهد داشت و حدود ۷۵۰۰ مترمربع پیاده‌راه ارتباطی طراحی شده است. در عین حال، بام سبز در این میدانگاه از ویژگی‌های این میدان خواهد بود.

صفا صبوری‌دیلمی، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران در این رابطه گفت: «این یک حرکت اجتماعی و فرهنگی است که ما شروع کردیم و فکر می‌کنم شهروندان خیلی از آن استقبال کنند. ما در خیابان ۳۰تیر و میدان امام خمینی این استقبال را دیدیم و مردم دوست دارند که این حرکت‌ها ادامه داشته باشد.»

ارتقای کیفی میدان، ساختمان خانه شهر، پلازا و یادمان شهدا مهم‌ترین ویژگی‌های پروژه بزرگ میدان امام خمینی محسوب می‌شود. در آخرین بازدیدی که معاون فنی و عمرانی و مدیرعامل سازمان عمرانی شهرداری تهران ۱۰ روز پیش از پروژه ساختمان خانه شهر و ساماندهی میدان امام خمینی داشتند، تسریع در اقدامات مربوط به اتمام و بهره‌برداری از پروژه‌های مزبور مورد تأکید قرار گرفت.

مکث

مشخصات فنی ساختمان خانه شهر

تعداد طبقات: ۴
طبقات زیرزمین: ۲
طبقات روی زمین: ۲
زیربنا: ۱۸۰۰۰ مترمربع
ارتفاع قالب بام از کف خیابان: ۷۰/۱۰ متر

گزارش از محمود مولایی