علی نوبخت حقیقی
دیدارنیوز ـ رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در نامه‌ای به عباس جعفری دولت‌آبادی؛ دادستان استان تهران خواستار اقدام قانونی این مقام قضایی برای رسیدگی به فعالیت سایت اینترنتی KOLIEE. IR در زمینه خرید و فروش رحم اجاره‌ای و کلیه از اهدا‌کننده زنده شد. در نامه نوبخت که ٢٢ فروردین ١٣٩٧ نوشته شده و خبرگزاری فارس تصویر آن را منتشر کرده، ضمن ارجاع به نامه اسفند ٩٦ رییس انجمن نفرولوژی ایران، آثار زیانبار خرید و فروش کلیه در داخل کشور و احتمال ایجاد شبکه بین‌المللی قاچاق اعضای بدن مورد هشدار قرار گرفته است.
ماجرای استارت‌آپ خرید و فروش کلیه
سایت اینترنتی که رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نسبت به ادامه فعالیت آن هشدار داده، خود را به عنوان اولین سایت خرید و فروش کلیه در ایران معرفی می‌کند و در حالی که بنا بر اطلاعات مندرج در صفحه نخست سایت، ٢١ هزار و ٣٦٨ کاربر، صرفا در بخش خرید و فروش کلیه عضو شده‌اند، وبسایت‌هایی برای خرید و فروش رحم اجاره‌ای، ضامن، امتیاز وام، بازی‌های اینترنتی، آزمون‌های شخصیتی مربوط به کاریابی، طراحی کارت ویزیت اینترنتی و همچنین عرضه نرم افزار‌هایی برای استعلام چک، ثبت سفارش مشتری و پیدا کردن دوستان دوره مدرسه و دانشگاه را به عنوان زیر مجموعه دارد. بنا بر دیگر اطلاعات مندرج در بخش معرفی سایت، این سایت از سال ١٣٩٥ با ثبت مشخصات مدیر سایت در NIC.IR تاییدیه فعالیت مجازی دریافت کرده و «آرش آهمند»؛ مدیر سایت که صرفا در زمینه فعالیت‌های الکترونیک تخصص دارد، در پاسخ به «اعتماد» می‌گوید: «ما فقط یک انجمن اینترنتی هستیم و خریداران و فروشندگان کلیه یا رحم می‌توانند با ثبت‌نام در سایت، فهرستی از شماره تلفن موارد مشابه داشته باشند و به‌طور مستقیم و بی‌واسطه با یکدیگر ارتباط بگیرند. در این سایت، هیچ فعالیت نقدی در حوزه درمان انجام نمی‌شود و تمام بیماران باید برای پیگیری امور درمانی به انجمن‌های مرتبط در شهر‌های محل سکونت خود مراجعه کنند. اهدا‌کننده کلیه، فقط از طریق سایت ما شماره تلفن خریداران را به دست آورده ولی برای مراحل درمانی اهدا باید به انجمن حمایت از بیماران کلیوی مراجعه کند. این اتفاق در مورد رحم اجاره‌ای هم صادق است.»
با توجه به هزینه ٣٠ هزار تومانی که ثبت‌نام‌شوندگان باید برای عضویت در سایت و ایجاد صفحه کاربری پرداخت کنند، احتمال ورود دلالان و واسطه‌های مرتبط با شبکه قاچاق اعضای بدن انسان به این سایت بسیار بالاست. آهمند هم این احتمال را رد نمی‌کند، اما به‌شدت در مقابل اینکه این سایت تسهیلگر ارتباط افراد سودجو با اهداکنندگان کلیه یا رحم باشد، موضع می‌گیرد و برای اثبات مجاز بودن فعالیت سایت خود می‌گوید: «سال گذشته پلیس فتا با ما تماس گرفت و عین همین توضیحات را به آن‌ها گفتیم. NIC.IR هم بر فعالیت ما نظارت دارد و پرداخت‌های آنلاین برای حق عضویت هم تحت نظارت شرکت ناظر بر تجارت الکترونیک است و اگر تا امروز تخلفی صورت گرفته بود حتما سایت ما را فیلتر می‌کردند. ما فقط یک استارت‌آپ هستیم.»
مخالفت وزارت بهداشت و نگرانی از دلالی
با گذشت سه هفته از ارسال نامه رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به دادستان استان تهران، وزارت بهداشت هنوز درباره فعالیت این سایت اظهارنظری نکرده است و شاید یک دلیل سکوت مسئولان وزارت بهداشت، آن هم در حالی که تا امروز، انتشار علنی هرگونه تبلیغات رسمی درباره خرید و فروش کلیه، بی‌سابقه بوده و مسئولان حوزه پیوند اعضا، از مبالغ پرداختی به اهداکنندگان کلیه، با عنوان «هدیه اهدا» یاد می‌کردند، مشخص نبودن متولی پیوند اعضا در وزارت بهداشت باشد. یک منبع آگاه در معاونت درمان وزارت بهداشت به «اعتماد» خبر می‌دهد که روز‌های پایانی سال گذشته، پیوند اعضا از امور بیماران خاص و صعب العلاج منفک شد و برای این بخش مجزا هنوز مدیری انتخاب نشده است. اما همین منبع آگاه در واکنش به فعالیت این سایت که همزمان به خرید و فروش کلیه و رحم اجاره‌ای و وام و ضامن و طراحی کارت ویزیت و بازی‌های اینترنتی مشغول است، می‌گوید: «آسیب فعالیت علنی در زمینه خرید و فروش کلیه، صرفا قیمت‌گذاری و ایجاد شبکه دلالی نیست. بیمار نیازمند کلیه، به هیچ‌وجه نباید شخصا برای پیدا کردن اهدا‌کننده اقدام کند چرا که پیوند اعضا یک دانش تخصصی است. بررسی تناسب اهدا‌کننده و گیرنده کلیه، تابع پروتکل‌های مصوب وزارت بهداشت و شامل مراحل تخصصی و بسیار دقیق است که جزییات این پروتکل، قطعا در حوزه آگاهی بسیاری از بیماران کلیوی نیست. اینکه در یک سایت، شماره تلفن گیرندگان یا اهداکنندگان منتشر شده و افراد، به‌طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط باشند، می‌تواند برای بیماران خطر جانی داشته باشد چرا که بیمار، ممکن است برای پیدا کردن بهترین گزینه‌ها گرفتار فرصت‌سوزی و از دست رفتن زمان طلایی شود. اصلا جای سوال دارد که چطور فروش کلیه و رحم اجاره‌ای را با فروش وام و ضامن و بازی اینترنتی در یک سطح قرار داده‌ایم.»
بتول رشیدی؛ رییس گروه فناوری‌های نوین تولیدمثل و اهدای جنین معاونت درمان وزارت بهداشت هم در پاسخ به «اعتماد» و در واکنش به فعالیت این سایت برای خرید و فروش رحم اجاره‌ای به اختصار می‌گوید: «مخالفیم و حتما پای شبکه دلالی در این زمینه باز خواهد شد.»
منبع: روزنامه اعتماد/ ۱۱ اردیبهشت ۹۷
