نگاه به سربازی باید از نگاه پادگانی خارج شود/ امریه های سربازی باید هدفمند باشند

 

دیدارنیوز - سرهنگ محمدرضا اکبر حلوایی در نشست اینستاگرامی پرسش و پاسخ مشترک موسسه افق روشن سرباز با سازمان دانشجویان ایران جهاد دانشگاهی، در سخنانی گفت: موضوع سربازی یک موضوع عمومی و مهم برای سربازان و بسیاری از خانواده هاست و طبیعی است که اکثر آنها به دنبال بهبود سربازی هستند.

وی با اشاره به پیشینه خدمت سربازی گفت: اولین قانون سربازی سال ۱۳۰۴ تصویب شد و الان ۹۵ سال از تصویب آن می گذرد، ما این قانون را در دو مقطع زمانی قبل و بعد از انقلاب تقسیم می‌کنیم و صرف‌نظر از شکل حاکمیتی به آن می پردازیم.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۰۴ و در  دوره رضا شاه که مقارن با انتقال حکومت از قاجار به پهلوی بود،  موضوع سربازی مطرح شد. فلسفه مکتوبی از چرایی قانون سربازی وجود ندارد اما در نهایت می‌دانیم که این قانون در ۵۶ ماده و در خرداد ۱۳۰۴ تصویب شد. این قانون در طول ۵۳ سال اول یعنی تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی به یک بلوغ می‌رسد.

وی یکی از ویژگیهایی خدمت سربازی در آن دوره را عدم تغییر مقررات خواند و گفت: یعنی اگر گفته‌اند طول مدت سربازی دو سال است، همان دو سال انجام می‌شود و زمان آن تغییر نمی‌کند. حتی وقتی در مقطعی نیروی مشمول مازاد داشتند، مدت خدمت سربازی کم نشد البته به جای آن نیروی مازاد را به قید قرعه معاف کردند و یا انکه در سال ۱۳۲۱ تصویب کردند که دارندگان مدرک دیپلم از خدمت معاف هستند که البته دیپلم آن زمان از نظر تعداد دارندگان مدرک بسیار متفاوت از حالا بود.

به گفته حلوایی، مجری سربازگیری از سال ۵۰ تا ۱۳۷۰ ژاندارمری و بعد  از آن هم نیروی انتظامی بود که نشان داد این موضوع تثبیت شده است، مجری دوم هم ستادکل نیروهای مسلح به عنوان ستاد سیاستگذار بود و هدایت کننده بود که ما در این مجموعه هم سال ها ثبات مدیریتی را داشتیم. در این مجموعه برادر عزیرم آقای سردار کمالی حدود ۳۲ سال تمام مدیر امور مشمولان بودند که یکی از طولانی ترین دوره های مدیریتی هم محسوب می شود.

معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برخی تغییرات در قوانین سربازی طی سالهای اخیر همچون معافیت ها، تغییر طول خدمت سربازی و ...  بر لزوم تعریف استراتژی در حوزه سربازی تاکید کرد.

وی به ذکر مثالی در این باره پرداخت و گفت: اوایل دهه ۸۰ بود که طبق مصوبه‌ای که فکر کنم یک یا دوسال اجرا شد، اعلام کردند که نفرات برتر رشته های کنکور از سربازی معافند. اینطور هم برآورد کردند که تعداد آنها در بهترین حالت و با توجه به گروه های آموزشی ۱۵ نفر می شود، اما بعد از یک مدت دیدیم عددی که در این دوره معاف شدند بالاست و بررسی کردیم و متوجه شدیم که دانشگاه آزاد بصورت مداوم افراد را بر مبنای رشته شهر برای بهره مندی از این معافیت معرفی میکند و مثلا یک رشته کاردانی دانشگاه آزاد که کل شرکت کننده های آن ۲۷۰ نفر بودند هم جزو این مصوبه بود. انبوهی آدم به خاطر اشتباهی معاف شدند. اما سال بعد به جای اصلاح مصوبه آن را لغو کردند.

وی با اشاره به دو نگاه کمی و کیفی به سربازی گفت: ستادکل بعنوان سیاستگذار باید بگوید ما چند سرباز پی اچ دی و ارشد و... احتیاج داریم. نباید به صورت انبوه سرباز جذب کرد زیرا اگر در مورد سربازی به کمیت اهمیت دهیم نتیجه این می‌شود که یک سرباز پنجم ابتدایی با یک سرباز دکتری هردو باید ۲۴ ماه خدمت کنند، در حالی که کیفیت خدمت این افراد متفاوت است.

حلوایی در مورد تخصصی شدن سربازی نیز گفت: در کشور یک مشکلی داریم که فارغ التحصیلان دانشگاهی ما متناسب با نیاز کشور نیستند، چرا که برآورد دقیقی از نیاز کشور نداریم. اگر در دهه ۶۰ حدود ۳۰ درصد تحصیلات دانشگاهی داشتند؛ حالا این تعداد برابرند. حالا این افراد وارد سربازی می شوند. برای وظیفه عمومی خیلی قابل تشخیص نیست که لیسانس فلان دانشگاه با دانشگاه شهر دیگر چقدر تفاوت دارد. در این شرایط معتقدم  اگر بپذیریم که محیط پادگان یک محیط کوچک شده از کشور است، همانطور که در کشور برخی از فارغ التحصیلان ما بیکار هستند، آنجا هم نمی توان تمام آنها را در همان رشته و تخصصی که دارند به کار بگیریم.

معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی ناجا با بیان اینکه نگاه به سربازی را باید از نگاه پادگانی خارج کنیم، گفت: امریه های ما باید هدفمند باشند. متاسفانه  بخشی از سهمیه امریه ناشی از ارتباطات است نه تجربه و تخصص. ما باید بگوییم در نیروهای مسلح چه تعداد سرباز با چه تخصصی می خواهیم و مابقی این افراد را خارج از پادگان در حوزه های پژوهشی و مطالعاتی استفاده کنیم.

وی با اشاره به طرح های مجلس در دوره های مختلف برای سربازی، به طرح مالیات مشمولان سربازی نرفته بین ۲۸ سال تا ۵۰ سال اشاره کرد و گفت: من این طرح را کامل خوانده‌ام و براساس آن ستاد کل سالانه به سربازان مازاد معافیت بدهد و در مقابل این افراد تا ۵۰ سالگی برای استفاده از خدمات اجتماعی، درصدی از عوارض را بیشتر بدهند. مثلا اگر قرار است، خانه بخرد یک مقدار بیشتر عوارض بدهد و ... . ستادکل که می گوید من نیرو کم دارم، پس این طرح اجرا نمی‌شود. نیروهم زیاد باشد نیازی به این طرح نیست چرا که ما در قانون داریم که اگر تشخیص داد نیروی مازاد وجود دارد، افراد معاف از رزم و ... معاف کند. بنابراین اساس طرح درست نیست البته این طرح هم رفت تا سال آخر مجلس یازدهم و بعد دوباره تا انتخابات.

در پایان این نشست، نماینده سازمان دانشجویان کشور از مسئولان فعلی در حوزه سربازی نیز دعوت کرد که نظرات خود را در این خصوص بیان کنند.