مقصری که دنبال مقصر می‌گردد (سازمان محیط‌زیست، ردیف اول متهمان کم‌آبی شهر‌های جنوبی کشور)

دیدارنیوز ـ  برای مهار گرد و غبار خوزستان ۳۵۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که با این مبلغ تنها بخش کمی از گرد و غبار این منطقه مهار خواهد شد.عیسی کلانتری با اشاره به اینکه باید خسارات ناشی از محیط‌زیست را در زمینه تولید و توسعه در نظر بگیریم، گفت:«کل درآمد کشاورزی استان خوزستان ۱.۵ میلیارد تومان است؛ این در حالی است که خسارات زیست محیطی در این منطقه ده‌ها میلیارد دلار می‌شود». واقعیت این است که اگرچه کلانتری در یک سالی که به پردیسان آمده همواره از آب و بحران آن به عنوان اصلی‌ترین مساله محیط زیستی کشور که به آن توجه دارد، نام برده اما هرگز تا امروز راهکار جدی و درستي را که بتواند شيوه موثري برای حل بحران آب باشد به کار نبسته است. حالا در یک موضعگیری جدید اما تکراری، باز هم با تاکید بر حل مشکل آب، به جای ارائه راه حل های درازمدت وکوتاه مدت، تنها به کلی گویی پرداخته و با زیرکی خاص خودش، مطالب مهمی را در این میان نادیده می گیرد.

سخنان کلانتری از این بعد جای بحث دارد که او باز هم در موضع گیری درباره تالاب‌های کشور، نه سخنی از مزارع نیشکر که بزرگ‌ترین آبخوارهای جنوب هستند به میان آورد و نه از حقابه تالاب‌ها. رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست مانند قبل تنها در یک اظهارنظر کلی، درباره بحرانی بودن وضعیت آب سخن گفت و اهمیت بحران آب و محیط‌زیست را به مسئولان گوشزد کرد. عیسی کلانتری در حالی خود را به نشنیدن و ندیدن علت «بحران آب خوزستان» زده است که دانشگاهیان و پژوهشگران حوزه کشاورزی و آب، بارها در مورد مهم‌ترین دلایل خشکسالی در خوزستان اظهارنظر کرده‌اند. به خصوص درچند ماه اخیر که اين استان در پی بروز خشکسالی و کاهش شدید آب کارون و کرخه، هورالعظیم دچار خشكي و آتش سوزی نیز شده است. با این همه کلانتری که خود از بنیان‌گذاران صنعت نیشکر در خوزستان است(كه در دهه 70 و به ضرب زور و تهدید و با درگیری‌های فیزیکی و حتی کشته شدن چند تن از بومیان مخالف کشت این محصول، نیشکر را در خوزستان گسترش داد)، نه پاسخی به این منتقدان داشته و نه هیچ واکنشی در باره حجم بالای مصرف آب نیشکر داشته است. طرح نیشکر خوزستان، سالانه 6 میلیارد مترمکعب مصرف آب  دارد که در گرم ترین و خشک ترین ماه‌های سال یعنی از اردیبهشت تا شهریور است. جالب اینجاست، فردی که بیشترین شعارها و ابراز نگرانی‌ها را درباره بحران آب و «ورشکستگی آب» داشته، هیچ توجهی به حجم و میزان واقعی واژه 6 میلیارد مترمکعب آب، آن‌هم در تابستان‌های خشک و سوزان و حجم تبخیر آن در این  روزهای جنوب ایران نداشته و تنها در سخنرانی‌ها، شعار بحران آب سر می‌دهد. سکوت کلانتری درباره آبخواری و بحران‌زا بودن طرح توسعه نیشکر تا آنجا ادامه داشت که چندی پیش، مسعود قدک‌پور، رییس بازنشسته مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه شیراز او را به داشتن «روزه نیشکر» متهم کرد. او گفت که به نظر می‌رسد عیسی کلانتری حالا فراموشکار شده؛ به گونه‌ای که یادش رفته در 28سال گذشته چه کارهایی انجام داده است». قدک پور خطاب به عیسی کلانتری گفت:« آقای کلانتری اعتراف کنید در چه مناطقی از جهان نیشکر کشت می‌شود؛ بعد می‌فهمید حذف نیشکر با ۶ میلیارد مترمکعب آب، اولین اقدام برای مقابله با بحران آب است که شما از طرح شدن آن، واهمه دارید». او در ادامه یادآور شد:« شرکت مهندسین مشاور آمریکایی از ۱۳۳۷ اجرای طرح 100 هزار هکتار کشت نیشکر را در دستور کار داشتند که دو کشت وصنعت نیشکر هفت تپه و کارون را تاسیس کردند كه با  ظهور و پیدایش انقلاب اسلامی واجرایی شدن ادامه پروژه های مخرب، عقیم ‌ماند و متوقف شد تا اینکه در سال64 سروکله صندوق مطالعات توسعه نیشکر در  وزارت ‌کشاورزی پدیدار شد و اجرای ۱۰۰ هزار هکتار نیشکر را در دستور کار  قرار دادند. صندوق مطالعات توسعه نیشکر دروغي بزرگ و تاریخی بود. این صندوق ‌هیچ‌‌ مطالعاتی انجام  نداد جز اينكه شرکت‌های آمریکایی خواسته خود را به برنامه‌های توسعه تحمیل کردند و مشوق پیاده کردن همان طرح ها شدند؛ بعد هم آن را اجرایی کردند».

عدم پرداخت حقابه تالاب ها در خوزستان، آن سوی دیگر سکه بحران آب است. اگرچه نوزدهم اردیبهشت 96 مسعود باقرزاده کریمی، معاون امور تالاب ها و پارک های ملی دفتر زیستگاه‌ها و مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تخصیص حقابه زیست محیطی به خصوص حقابه تالاب ها، فقط در دولت یازدهم اتفاق افتاده است، خبر به رسمیت شناخته شدن حقابه تالاب‌ها را برای نخستین بار در دولت یازدهم داد. او از تخصیص آب به محیط زیست خبر داد و گفت که در این راستا دولت یازدهم در تخصیص منابع آبی ذخیره شده در پشت سدها در سال 95 حدود 10.8 میلیارد متر مکعب را به حفاظت از اکوسیستم ها اختصاص داده است. با این همه اما این اتفاق نیز مانند بسیاری از دیگر طرح ها، تنها روی کاغذ رخ داد و حقابه تالاب‌ها محقق نشد. مدیر طرح حفاظت از تالاب‌های ایران در خرداد 97 به صراحت گفت که وزارت نیرو حقابه تالاب ها را نمی‌دهد و این حقابه، در صنایع آب‌بر هزینه می‌شود.

با تمام این تلاش ها و رفت وآمدها ومطالعه ها، دی‌96 و با گذشت بیش از دو سال از مصوبه هیات دولت برای تامین 11 میلیارد مترمکعب حقابه تالاب‌ها توسط وزارت نیرو هدایت‌ا... فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب وآبفای وزارت نیرو اعلام کرد که به دلیل کاهش بارندگی، پرداخت حقابه‌های محیط زیستی که در گذشته محاسبه و اعلام شده در شرایط کنونی ممکن نیست. هدایت‌ا...فهمی، با بیان اینکه در دوره ای ۱۰ ساله با ۱۰ درصد کاهش بارش و ۲۵ درصد کاهش روان آب در کشور روبه رو شده‌ایم، آب پاکی را بر دستان همه ریخت.این درحالی بود که دو هفته پیش از این اظهارنظر، عیسی کلانتری از امتناع وزیر نیرو برای تامین حقابه تالاب‌های خشک شده کشور خبر داده و گفته بود:« از وزیر نیرو درخواست حقابه تالاب‌های خوزستان را کردیم ولی ایشان می‌گویند آبی برای تامین حقابه نداریم».

سخنان این مقام مسئول وزارت نیرو در حالی مطرح شد که این وزارتخانه یک ماه پیش از آن و به دستور دولت، موظف به تامین حقابه طرح توسعه 550 هزارهکتاری نیشکر خوزستان(که طرحی مخرب و فاقد گزارش ارزیابی زیست محیطی است) شده بود. این یعنی کشت وصنعت نیشکر که یک صنعت آب بر است، برای مسئولان وزارت نیرو بیشتر از تالاب ها و رودخانه ها و حل مساله ریزگرد و خشکسالی خوزستان اهمیت دارد.حالا عیسی کلانتری باز هم با تاکید بر بحران آب، مساله اصلی آب، ورشکستگی آب و بیان دوباره این مساله، در سالگرد ورودش به پردیسان، بازهم از بحران آب سخن گفته است اما این سخنان تا امروز به جز بیان درد و اعلام آمارهای دهشتناک وضعیت آب که امروز تا حدودي همگان از آن آگاهی دارند، چیز ديگري نبوده و راهکار مناسبی برای حل این معضل ارائه نشده است. اما رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست باید بداند تا هنگامی که مسئولان و حاکمان در حوزه مدیریت منابع آب، از جمله خود ایشان، چشمان خود را در برابر عوامل اصلی خشکسالی در خوزستان، یعنی اجرا و توسعه کشت وصنعت نیشکر و عدم پرداخت حقابه تالاب ها بسته اند، هیچ روش و راهکاری نمی تواند به طور پایدار مشکل آب خوزستان را حل کند، هورالعظیم را نجات داده و مشکل ریزگرد را نیز سر وسامان بدهند. ایشان باید به این سوال پاسخ بدهد که از زمان رفتن به پردیسان تا امروز برای گرفتن حقابه تالاب ها به خصوص هورالعظیم چه تلاشی کرده است. همچنین توضیح دهد که چرا در برابر کشت گیاه آب بری همچون نیشکر(که از قضا خودش بنیان گذار آن بوده) در این روزهای سیاه بی‌آبی ایران، همچنان سکوت پیشه کرده و کشاورزی را متهم ردیف نخست کم آبی معرفی می‌کند؟ آیا برای عیسی کلانتری، نیشکر جایگاه ویژه ای دارد که از تمام قوانین و اهداف و شعارهای ایشان مستثناست؟ لطفا به افکار عمومی جواب دهند!