اظهارات حسین علیزاده درباره فعالیت زنان در موسیقی

دیدارنیوز - حمیدرضا اردلان نماینده بخش موسیقی نواحی دوازدهمین جشنواره موسیقی جوان بیان کرد: یکی از ویژگی‌های جشنواره موسیقی جوان ملی بودن آن است که همه آن را پذیرفته‌اند. از نوازنده‌ها گرفته تا والدین آنها و رسانه‌ها این ملی بودن را باور کرده‌اند. اگر هر بخش از این جشنواره جدا شود اتفاق دیگری می‌افتد و وجاهتش را از دست می‌دهد. موسیقی مقامی نیز بخش ریشه‌ای است و در هیچ جشنواره دیگری نمی‌بینیم که موسیقی اقوام در کنار موسیقی کلاسیک و مغرب وجود داشته باشد. به همین دلیل صفت ملی جشنواره را می‌سازد اما من شنیده‌ام که می‌خواهند این بخش را از جشنواره قیچی کنند. این کار را نکنید.

او ادامه داد: باید ۴۰ سال طول بکشد که آبها را از چاه‌ها دربیاورند تا خشک شوند و بگویند زمین نشست می‌کند. این موضوع در حوزه فرهنگی بیش از اینها زمان می‌برد تا فرهنگ ما تهی شود. به عقیده من یکی از مشکلات این جشنواره این است که دبیرخانه دائمی ندارد و تنها دبیر آن آقای اسعدی دائمی است. اینکه سیستمی باشد تا رابطه جشنواره با موسیقیدان حفظ شود، وجود ندارد. اگر ارگانی باشد که به این موضوع تداوم دهد به معنای فرهنگی عمل کرده است.

اردلان در بخش دیگری از صحبت‌هایش اعلام کرد:‌ بعضی سازها مثل دف شرکت‌کننده بسیاری دارد؛ مثلا در همین حوزه ۲۵ شرکت‌کننده و در حوزه تنبور نیز ۲۵ شرکت‌کننده وجود دارد اما ساز شمشاد که باستانی نیز هست و از اهمیت زیادی برخوردار است، تنها یک نفر شرکت‌کننده دارد. اساسا این ساز سه تا پنج شرکت‌کننده داشته که از بین آنها یک نفر توانسته است حضور پیدا کند. در این جشنواره در برخی از سازها شرکت‌کننده بسیار و در برخی دیگر اصلا شرکت‌کننده نداریم. برای مثال سال گذشته ساز دوزله تنها یک شرکت‌کننده داشت اما حالا تعداد این شرکت‌کننده‌ها افزایش پیدا کرده است و این موضوع نشان‌دهنده تداومی است که این جشنواره به وجود آورده است.

این هنرمند در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: فکر می‌کنم خطای اصلی ما در تلویزیون اتفاق افتاده است. در واقع تلویزیون درهای خود را به سه جنس از موسیقی بست و تنها جنسی از موسیقی مبتذل را تکرار کرد. در حال حاضر دوران مرگ معرفت شنیداری کشور است. ما نمی‌بینیم که تلویزیون موسیقی محض پخش کند اما به محض اینکه جشنی به پا می‌شود و نوری نمایان می‌شود، نواری از حاج قربان پخش می‌کنند و این همان حاج قربانی نیست که ما آن را می‌شنیدیم.
او در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر اینکه برخی داوران موسیقی اقوام در سال گذشته معتقد بودند چون مردان و زنان در کنار هم داوری می‌شوند و به علت آنکه مردان در نواختن برخی سازها مثل دو تار قوی هستند این امر موجب می‌شود حق زنان ضایع شود. آیا برای رفع این مشکل برنامه‌ای در این دوره از جشنواره دارید؟ توضیح داد: در بسیاری از رشته‌ها خانم‌ها رتبه اول و دوم را می‌آورند. موسیقی ما زبان‌مدار است و آن طور که جواب آواز داریم، جواب ساز نداریم؛ آواز بنیاد مهمی است.

اردلان در پاسخ به پرسش دیگر درباره اینکه چرا در سال‌های گذشته شاهد حضور برخی از استان‌ها به صورت ثابت در این جشنواره بوده‌ایم، گفت: اگر گروهی از سیستان و بلوچستان بخواهند برای حضور در جشنواره به تهران بیایند هزینه اقامت و رفت و آمد آنها رقم قابل توجهی می‌شود. این هزینه را چه کسی باید پرداخت کند؟ این جشنواره دارای چنین ثروتی نیست. سال گذشته نیز بارها با منطقه آزاد قشم تماس گرفته شد تا قبول کردند هزینه حمل و نقل هنرمندان شرکت‌کننده را بپردازند. کمبود امکانات دلیل اولی است که هنرمندان نمی‌توانند خودشان را به ما برسانند.

این هنرمند اضافه کرد: بخش زیادی از هنرمندان موسیقی ما در روستاها زندگی می‌کنند و ما برای آنکه آنها را در جریان اخبار جشنواره بگذاریم سیستم رسانه‌ای قوی نداریم. از طرفی برخی از نوازندگان حرفه‌ای که در گروه ج حضور دارند با خودشان حساب کتاب می‌کنند که اگر در این جشنواره شرکت کنند ممکن است بخشی از کار خود در عروسی و جشن‌ها را از دست بدهند به همین دلیل انگیزه‌ای برای حضور در جشنواره ندارند.

حسین علیزاده ـ نماینده بخش موسیقی دستگاهی این جشنواره ـ نیز در پاسخ به این پرسش بیان کرد: زمانی که پایتان را از تهران بیرون می‌گذارید متوجه می‌شوید که اجحاف در حق خانم‌ها بیشتر است. با این وجود بانوان در کلیه بخش‌ها و سازها حضور خوبی دارند که نمی‌توانید بگویید کدام نوازندگان خوب‌تر هستند. این موضوع در بخش موسیقی اقوام مشکل‌تر می‌شود زیرا محدودیت‌ها برای بانوان در استان‌ها شدیدتر است. به همین دلیل طبیعی است که زنان در برخی از سازها نوپاتر باشند و این موضوع به جنسیت مربوط نمی‌شود.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره جشنواره ملی موسیقی جوان اظهار کرد: بهتر است که این جشنواره را به عنوان آینده فرهنگی و نه صرفا موسیقی ببینیم. موسیقی با همه مشکلاتی که داشته عنصر مهمی در جامعه است. گاهی اوقات جوانان انگیزه‌ای برای شرکت در جشنواره‌ها ندارند که ایرادی به این موضوع وارد نیست. زیرا خود من به شخصه در هیچ مسابقه‌ای شرکت نکردم و نخواهم کرد اما این تعدادی که در جشنواره‌ها شرکت می‌کنند همه افرادی نیستند که موسیقی می‌نوازند، بلکه چندین برابر بیشتر از این تعداد به صورت جدی در حوزه موسیقی کار می‌کنند.

این هنرمند بیان کرد: در چهار دهه گذشته انگیزه بیشتری برای والدین و مردم ایجاد شده که فرزندانشان را در کلاس موسیقی بگذارند. از طرفی اسم جوان حس امید و انرژی را منتقل می‌کند. انگیزه ما نیز برای حضور در این جشنواره ملی بودن آن است. بارها و بارها بعد از اجرای شرکت‌کنندگان در این جشنواره تحت تاثیر قرار گرفتیم و رقابت‌ها به هم نزدیک و تصمیم گیری برای انتخاب دشوار بوده است اما قبل از رقابت این حس امید بوده که همیشه وجود داشته است.

علیزاده افزود: همه ما زیر یک سقف زندگی می‌کنیم و تلخی‌ها و شیرینی‌ها را در کنار هم تجربه می‌کنیم به همین دلیل بهتر است جشنواره موسیقی جوان را بهانه قرار دهیم تا در هیچ لحظه از زندگی امیدمان را از دست ندهیم زیرا این مملکت باید به دست ما ساخته شود. فرهنگ و هنر سرمایه یک کشور و سرزمین هستند. شاید جشنواره موسیقی جوان یکی از نادرترین جشنواره‌های ایران است. به همین دلیل باید از اتفاقات مثبت حمایت کرد. حداقل این است که جشنواره جوان امید را به وجود آورده و مردم در نقاط مختلف توجه خاصی به آن دارند. ما نیز باید امید را در زندگی خودمان بیافرینیم در غیر این صورت کسی آن را به ما هدیه نمی‌دهد.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه چرا بعد از سال‌ها برگزاری این جشنواره، زنان در بخش آواز حضور کمرنگی دارند؟ اظهار کرد: در حال حاضر تعداد خواننده‌های زن که با کیفیتی خوبی موسیقی را اجرا می‌کنند بیشتر از آقایان است اما چون امکانات و اختیارات بیشتری به مردان تعلق می‌گیرد، تعداد بانوانی که روی صحنه می‌بینیم انگشت‌شمار هستند. اگر شما به جای خواننده‌های زن باشید با چه انگیزه‌ای برای حضور در جشنواره اقدام می‌کنید؟ حتی اگر صدای خانم‌ها در آلبوم‌های‌ ما کمی بالاتر باشد مجوز نمی‌دهند. به عقیده من باید این سوال از مراجع پرسیده شود. زیرا اگر زنان در بخش آوازی این جشنواره شرکت نمی‌کنند شاید به دلیل نداشتن احساس امنیت است.

این هنرمند ادامه داد: چنین قاعده‌ای که زنان را از مردان را تفکیک کنیم در هیچ جای دنیا دیده نمی‌شود. به عقیده من موسیقی جزو مقدسات است و اینکه یک زن فقط برای عده‌ای بخواند روا نیست در حالی که ما می‌بینیم زنان در فعالیت‌های اجتماعی ایران نقش پررنگی دارند و این امر به دلیل تلاش خودشان بوده است. بسیاری از خواننده‌های زن هیچ وقت تمایل نداشتند که در کنسرت ویژه بانوان شرکت کنند و من این حرکت را ستایش می‌کنم.

علیزاده همچنین درباره اینکه چرا شرکت‌کنندگان گروه ج جرأت کمتری برای حضور در جشنواره موسیقی جوان دارند؟ نیز اظهار کرد: برخی از افرادی که سال‌ها پیش در گروه الف در این جشنواره شرکت کردند و امتیاز خوبی آورده‌اند دوره‌های بعد با من مشورت کردند که آیا دوباره شرکت کنند یا نه؟ من به آنها می‌گویم اگر می‌خواهی می‌توانی شرکت کنی اما این به این معنا نیست که هر بار که در این جشنواره شرکت کنی برنده می‌شوی. برخی از شرکت‌کنندگان بعد از آنکه یک بار در جشنواره رتبه می‌آورند متوقع می‌شوند. بسیاری از شرکت کنندگان گروه ج یا دانشجو هستند یا تدریس می‌کنند.

او بیان کرد: اینکه در یک جشنواره شرکت کنند و برنده نشوند چندان جالب نیست. به همین دلیل من به خانم موحد نماینده بخش موسیقی کلاسیک نیز اعلام کردم که بهتر است جشنواره دانشجویی دایر شود تا آنها بتوانند با همسن‌های خودشان رقابت کنند. زیرا در این گروه سنی به عرصه‌های حرفه‌ای پا گذاشته‌اند. ما در گروه الف بچه‌های ۱۲ ساله‌ای را می‌بینیم که به اندازه‌ای تکنیکی ساز می‌زنند که نوازنده‌های گروه ج نمی‌توانند. از طرفی جرأت گروه سنی الف بیشتر از گروه‌های سنی بالاتر است. به همین دلیل ما شاهد حضور کمتری از شرکت‌کننده‌های گروه ج هستیم.

این هنرمند در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اجرای کنسرت‌های خیابانی که این روزها توسط برخی خوانندگان مطرح می‌شود، گفت: به هر دلیلی که موسیقی در کوچه و بازار باشد، عالی است.

هومان اسعدی دبیر دوزادهمین جشنواره ملی موسیقی جوان نیز در نشست خبری این جشنواره که ۱۵ مرداد ماه در معاونت هنری برگزار شد، توضیح داد: در شش دوره‌ای که این جشنواره به صورت مستمر برگزار شد، سعی کردیم نقاط ضعف و قوت آن را ارزیابی کنیم و اگر لازم بود تغییراتی هم در آن ایجاد شد در این دوره نیز بخش ویژه دستگاهی و تک‌نوازی خلاقانه خواهیم داشت.

او ادامه داد: در مجموع تا جایی که دیدم ما در سطح بین‌الملل جشنواره‌ای با این ابعاد که حدود یک ماه ادامه داشته باشد نداریم. در این جشنواره بیش از ۹۰ استاد متخصص همکاری دارند و سعی کردیم تنوع سبک‌ها و مکاتب را رعایت کنیم و تلاش کردیم تا نقاط قوتمان را تقویت و نقاط ضعف‌مان را بررسی کنیم.

دبیر دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره حضور کمرنگ بانوان در بخش آواز نیز اظهار کرد: ما در فراخوان جشنواره منعی برای حضور بانوان در بخش آواز نداشتیم و اگر تعداد به حد نصاب برسد حاضریم هیات داوران بانوان را هم تشکیل دهیم کما اینکه امسال در بخش آواز در خدمت هنگامه اخوان هستیم تا به شکل سمبلیک نشان دهیم که چرا خانم‌ها در این بخش اثر ارسال نمی‌کنند؟  

اسعدی همچنین در پاسخ به پرسش ایسنا درباره اینکه چه برنامه‌ای در این دوره از جشنواره در نظر گرفته شده تا در حق نوازندگان زن در بخش موسیقی اقوام اجهاف نشود، نیز توضیح داد: برخی از سازها در سیطره بانوان هستند. ما در مرحله اول، کاری شروع کردیم که امیدواریم ادامه پیدا کند و سی دی‌های صوتی کدگذاری شده‌ای پخش می‌شود که داوران اصلا نمی‌دانند نوزانده زن است یا مرد و بر اساس صدا داوری را انجام می‌دهند. زیرا موسیقی صداست.

او همچنین درباره تمرکززدایی این جشنواره پاسخ داد: اگر شرایط آکوستیک سالن‌ها فراهم باشد می‌توان این کار را انجام داد اما مشکل این است که ما در تهران به جز سالن رودکی، کمتر سالنی داریم که استانداردهای کافی را داشته باشد چه برسد به استان‌های دیگر. متاسفانه بیشتر امکانات در پایتخت است و ما برای برگزاری جشنواره مستلزم بسترهای لازم هستیم. حتی امسال که برای برگزاری کل اجراها در سالن رودکی به مشکل زمانی برخوردیم بعد از کلی جست و جو سالن دیگری برای اجراها پیدا کردیم.

دبیر دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان همچنین گفت: دو سال پیش با محمدرضا درویشی صحبت‌هایی مطرح کردیم که مرحله اول داوری‌های بخش موسیقی اقوام را در هفت منطقه کشور برگزار کنیم و در نهایت برگزیدگان برای اجرای نهایی به تهران بیایند اما به دلیل عدم ثبات مدیریت نتوانستیم این طرح را پیاده کنیم. شاید در شرایط فعلی منطقی‌ترین کار برگزاری این جشنواره در تهران باشد.

آذین موحد نماینده بخش موسیقی کلاسیک نیز در بخشی از این نشست درباره این جشنواره گفت: علی‌رغم تلاشی که در بدنه جشنواره شده هنوز موفق نشدیم جایگاه موسیقی را در جامعه تبیین کنیم. باید به موسیقی به جایگاه بالاتر و نه تنها اوقات فراغت توجه شود. چرا تعداد شرکت‌کنندگان در گروه الف بیشتر از شرکت‌کنندگان در گروه ج است؟ چرا در برخی از سازها اصلا شرکت‌کننده نداریم؟ چه تعداد از شرکت‌کنندگانی که در این جشنواره شرکت می‌کنند به مبانی زیبایی شناختی در راستای یک جریان حرفه‌ای توجه می‌کنند؟ شرکت‌کنندگان گروه الف بنا بر استعدادشان حاضر می‌شوند اما تکلیف افرادی که فارغ التحصیل رشته موسیقی هستند و این جشنواره جای آنهاست، چه می‌شود و این افراد کجا هستند؟ این موضوع جای نگرانی دارد و باید در سیاست‌گذاری‌ها فکری به حال آن کرد.

علی ثابت نیا مدیرعامل انجمن موسیقی ایران نیز اعلام کرد: بعد از فراخوان جشنواره که اسفند ماه سال ۱۳۹۶ اعلام شد تا چهارم تیر ماه امسال ۱۶۳۳ متقاضی در بخش‌های سه گانه این جشنواره شرکت کرده‌اند که ۵۱ درصد یعنی ۸۳۹ نفر در بخش موسیقی دستگاهی، ۳۵ درصد یعنی ۵۷۱ نفر در بخش موسیقی نواحی و ۲۲۳ نفر در بخش موسیقی کلاسیک شرکت کرده‌اند که ۱۴ درصد را تشکیل می‌دهند.

از کل شرکت‌کنندگان ۴۷۹ نفر پسران و ۱۱۵ نفر دختران هستند. این جشنواره در سه بخش اصلی و سه گروه الف (۱۵-۱۸)، ب (۱۹- ۲۳) و ج (۲۴-۲۹) برگزار می‌شود و با توجه به گستردگی جشنواره و شورای سیاست‌گذاری دو برنامه اختتامیه در دوم و ۱۸ شهریور ماه در تالار وحدت برای آن برگزار می‌شود.