سفر نخستوزیر ژاپن به عنوان اولین سفر پس از وقوع انقلاب اسلامی در بافت موقعیتی کنونی که بحران بین ایران و آمریکا به وجود آمده، بسیار مهم به نظر میرسد و در این چارچوب باید گفت در واقع نه تنها نخستوزیر ژاپن در حال سفر به ایران است بلکه نماینده و فرستاده دولت ایالات متحده امریکا برای انتقال دیدگاههای امریکا به نظام جمهوری اسلامی ایران به ایران خواهد آمد، بنابراین این سفر در ابعاد گوناگون از اهمیت رسانهای، سیاسی، امنیتی و نظامی برخوردار میشود و تمام نگاه دنیا به آن دوخته شده است.
دیدارنیوزـ یک هفته پس از سفر محمد جواد ظریف به توکیو، احتمال سفر نخست وزیر ژاپن به ایران در رسانهها مطرح شد و سپس تلویزیون ملی ژاپن از قصد انجام سفر شینزو آبه به ایران خبر داد.
براساس این گزارش خبری، مقامات ژاپنی در حال فراهم کردن تشریقات نهایی برای ملاقاتهای شینزو آبه با رهبر معظم انقلاب و رئیسجمهور ایران در روزهای آتی هستند. این اولین سفر یک نخستوزیر ژاپن به ایران پس از از پیروزی انقلاب اسلامی محسوب میشود که بسیار مهم شمرده شده است.
آن طور که در گزارش رویترز آمده، شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن، پس از دیدار با رئیس جمهور آمریکا سفر خود به تهران را قطعی کرده است و این نکته گمانههایی را مبنی بر احتمال میانجیگری ژاپن در دعوای ایران و آمریکا مطرح میکند. ژاپن متحد نزدیک آمریکا، روابط دیرینه و سنتی هم با ایران دارد و در این سفر، شینزو آبه میخواهد ایران را تشویق کند تا به تعهداتش پایبند باقی بماند.
دونالد ترامپ در سفر اخیر خود به ژاپن، تلویحاً از اقدامات نخستوزیر آن کشور و برقراری ارتباط با مقامهای ارشد ایران حمایت کرده و گفته بود: «معتقد هستم ایران میخواهد گفتگو کند و اگر آنها خواستار گفتگو باشند، ما هم خواستار آن هستیم.»
او افزوده بود: «میدانم که نخستوزیر [شینزو آبه]در واقع روابط خیلی نزدیکی با دستگاه رهبری ایران دارد… هیچ کسی، بهخصوص خود من، نمیخواهد شاهد وقوع اتفاقهای ناگوار باشد.»
ترامپ همچنین گفته بود: «ایران شانس این را دارد که کشوری بزرگ باشد. با همین حاکمیت. ما به دنبال تغییر رژیم نیستیم و این را صریح میگوئیم.»
پیش از ژاپن، عمان نیز آمادگی خود را برای کاهش تنشها بین تهران و واشنگتن اعلام کرده بود.
مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بینالملل در گفتوگو با دیدارنیوز و در رابطه با اهمیت سفر نخستوزیر ژاپن به ایران گفت: سفر نخستوزیر ژاپن در روزهای آتی به ایران پس از حضور مهم رئیسجمهور ایالات متحده امریکا در ژاپن که به دلیل نمایش اقتدار این کشور و نزدیکی بسیار زیاد دو رئیسجمهور انجام شد، صورت خواهد گرفت.
وی در ادامه اضافه کرد: برنامهریزیهایی که در ارتباط با سفر خانوادگی ترامپ در ژاپن انجام شد و نحوه پوشش خبری آن، نشان از این دارد که ژاپن برای ایالات متحده امریکا از اهمیت کلیدی در آسیای جنوب شرقی برخوردار است و ژاپنیها هم رئیسجمهور ایالات متحده امریکا را دوست استراتژیک خود میدانند، به همین دلیل با تمام توان تشریفاتی خود از او و خانوادهاش پذیرایی کردند و در کنار آن در باب موضوعات مهم جهانی و در مرکزیت آن یعنی بحران ایران سخن گفتند.
این کارشناس روابط بینالملل در این رابطه یادآور شد: دیدار ترامپ و نخستوزیر ژاپن پس از سفر وزیر امورخارجه ایران به این کشور و کشورهای دیگر و به موازات آن صورت پذیرفت، بنابراین براین نکته باید تاکید کرد که با توجه به لشکرکشی ایالات متحده امریکا به خلیج فارس و امکان بروز درگیری بین ایران و ایالات متحده امریکا و گرایش به وضعیت "اشتیاق به جنگ"، ایران خواهان کاهش سطح بحران و ایالات متحده امریکا نیز به همان نسبت در پی ایجاد فضایی برای مدیریت بحران موجود در جهت کاهش سطح اصطکاک است.
مطهرنیا در این خصوص اضافه کرد: از این منظر باید بر این نکته توجه داشته باشیم که بنا به ادعای ترامپ که بیان کرده ایران خواهان ایفای نقش میانجی توسط ژاپن در ارتباط با امریکا بوده، امریکا هم ژاپن را به عنوان میانجی در این زمینه پذیرا است و بدین ترتیب باید گفت که نخست وزیر ژاپن، اکنون حامل پیام ایالات متحده امریکا به ایران پس از دیدار با رئیسجمهورترامپ است.
وی در اینباره اظهارداشت: سفر نخستوزیر ژاپن به عنوان اولین سفر پس از وقوع انقلاب اسلامی در بافت موقعیتی کنونی که بحران بین ایران و آمریکا به وجود آمده، بسیار مهم به نظر میرسد و در این چارچوب باید گفت در واقع نه تنها نخستوزیر ژاپن در حال سفر به ایران است بلکه نماینده و فرستاده دولت ایالات متحده امریکا برای انتقال دیدگاههای امریکا به نظام جمهوری اسلامی ایران به ایران خواهد آمد، بنابراین این سفر در ابعاد گوناگون از اهمیت رسانهای، سیاسی، امنیتی و نظامی برخوردار میشود و تمام نگاه دنیا به آن دوخته شده است.
این کارشناس روابط بینالملل در ادامه بیان کرد: این امر، نشاندهنده آن است که امریکاییها درصدد انجام مذاکره آشکارا با ایران در روی صحنه سیاست هستند تا به جای مذاکرات پشت پرده محتمل به گونه مذاکرات دوران اوباما، مذاکراتی وسیع با ایران را در صحنه سیاست، شکل و محتوا بخشند.
مطهرنیا در این رابطه افزود: امریکاییها تلاش دارند با شدت بخشیدن به جریان احتمال مذاکره با ایران، ایران را به یک موضعگیری نهایی درباب بحران به وجود آمده، نزدیک سازند. ایران درصورتی که مذاکره را بپذیرد باید پای میز آن با ایالات متحده امریکا بنشیند که اساسا در چارچوب ایدئولوژی خود، آن را نهی و خارج از گزارههای ایدئولوژیک خود برساخته است و اگر بخواهد مذاکره را نپذیرد باید فشارهای بیشتر اقتصادی یا حتی احتمال درگیری نظامی را قبول کند، بنابراین امریکاییها درصددند سناریو "نشسته در سکوت" ایران را از بین ببرند و "ایستاده با مشت ایران" را نمایانتر سازند.
وی در ادامه تاکید کرد: باید به این نکته اشاره شود که اکنون ایالات متحده امریکا در پی تخریب ایران بر اساس استراتژی «دجیسوس» است که براساس آن تهدید کردن، جاخالی کردن و پرتاب کردن مدنظر است، بنابراین امریکاییها با گسیل داشتن نخستوزیر ژاپن به طرف ایران در پی تهییج ایرانی برای گرفتن یک تصمیم مهم در برابر ایالات متحده و بحران به وجود آمده هستند.
این کارشناس روابط بینالملل درباره تاکید مقام رهبری بر عدم انجام مذاکره با آمریکا توضیح داد: به هر تقدیر، مقام معظم رهبری در ایران به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی، تصمیمگیرنده نهایی هستند و اگر مذاکرهای از سوی دولت یا هر مقام دیگری صورت گیرد باید با مجوز ایشان انجام شود، بنابراین دریافت رسمی این پیام از سوی نخستوزیر ژاپن در ارتباط با عدم مذاکره با دولت آمریکا میتواند برای ایالات متحده در ساختن یک "رویداد گفتمانی" بر اساس افکار عمومی ایالات متحده امریکا و قدرتهای همسو با او علیه ایران به کارآید.