فیلم هندیِ کشمیر پایان خوشی دارد؟!

دیدارنیوز – رسول شکوهی: ترکیبی است از رقص و آواز و سلحشوری. عاشقانه‌های حماسی. آن مردی که می‌تواند به لشگر آدم بد‌ها حمله کند و سیاهی‌ها را تمام کند و سپیدی را برتری بخشد. ساده سازی، ویژگی اصلی فیلم‌های هندی است. اما ماجرای پاکستان و هند مانند فیلم‌های هندی، آنقدر ساده نیست و پیچیدگی‌های عجیب تاریخی دارد که تا امروز نیز ادامه داشته و دارد. شاید ماجراهای پیش آمده با آن چیزی که در بالیوود رخ می‌دهد نسبت داشته باشد اما پیچیدگی دعوای هند و پاکستان، فراتر از یک فیلم هندی است.

پاکستان نیز دو جت جنگی ارتش هندوستان را سرنگون کرد و یکی از خلبان‌های هندی را دستگیر کرد و فیلمی نیز از آن منتشر نمود. هر چند که هند مدعی شد که یک جت مورد حمله قرار گرفته است اما پاکستان همچنان بر حمله به دو جت تاکید داشت.

 

 

 

 

 

 

در پی این اتفاق، اکثر کشورهای دنیا نظیر چین و آمریکا و اتحادیه اروپا و همچنین ایران در قالب بیانیه یا اظهارنظر مقامات شان، هر دو کشور را دعوت به آرامش و خویشتنداری کرده و آمادگی خود را برای حل این مساله اعلام کردند.

این بحران، تاثیرات خود را روی بسیاری از مسائل گذاشت که یکی از آنها آسمان این کشورها بود. در پی افزایش تنش میان دو کشور پاکستان و هند، مقام‌های فرودگاهی پاکستان، آسمان این کشور را بر روی پروازهای تجاری و مسافری بستند، اقدامی که موجب بروز اختلال در روند روزانه ۸۰۰ پرواز بین‌المللی شد.

پس از چند روز پاکستان به نشانه حسن نیت اعلام کرد که خلبان دستگیر شده را آزاد می‌کند. عمران خان، نخست وزیر پاکستان اعلام کرد که کشورش به نشانه حسن نیت و تعهد خود به «صلح» این خلبان هندی را آزاد خواهد کرد. در نهایت نیز این اتفاق صورت گرفت.

 

 

 

در اقدامی دیگر، پاکستان خبر از فعالیت فرودگاه‌ها و بخش هوایی این کشور در چهار فرودگاه اصلی این کشور در شهرهای اسلام آباد، کراچی، پیشاور و کویته داد.

اما هند قرار نیست از موضع خود علیه گروه تروریستی کوتاه بیاید. مقامات نظامی هند در اظهارنظری اعلام کردند دهلی‌نو به حملات خود به «کمپ‌های تروریستی» پاکستان ادامه خواهد داد.

 

گروه تروریستی «جیش محمد»

این گروه اسلام گرای شبه نظامی، به دنبال جدا کردن کشمیر از هند از راه مبارزه مسلحانه است. مقر این سازمان در کشمیر واقع شده و تاکنون برای جداسازی کشمیر از هندوستان، چندین حمله خصوصاً در استان جامو و کشمیر انجام داده‌است.

رهبری این گروه تروریستی با مسعود اظهر است. او از مبارزان کشمیری وابسته به حرکه المجاهدین بود. وی رویکرد ضد هندی و ضد آمریکایی دارد و سال های زیادی در زندان هیا هند به سر برد تا این که در ماجرای هواپیماربایی هم قطارانش در قندهار افغانستان، در تبادل با مسافران هندی آزاد شد.

این گروه توسط سازمان ملل و همچنین دولت ایالات متحده به عنوان یک گروه تروریستی شناسایی شده و همچنین پاکستان نیز این گروه را غیرقانونی اعلام کرده است. «جیش محمد» روابط نزدیکی با گروه تروریستی القاعده و همچنین با طالبان دارد. تصور می‌شود القاعده منابع مالی حملات «جیش محمد» در کشمیر را تامین می‌کند.

هند سال‌ها است که «سرویس اطلاعات داخلی پاکستان» را به ارائه حمایت‌های پنهان از شبکه «جیش محمد» و مسعود اظهر، رهبر آن گروه، متهم می‌کند. پاکستان این ادعاها را رد کرده است.

 

 

 

 

 

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد توان نظامی این دو کشور است. هند و پاکستان با توجه به پیشینه تاریخی که دارند بر قدرت نظامی خود سرمایه گذاری‌های گوناگونی انجام داده اند. نقطه اشتراک هر دو این است که به توان هسته ای بالایی رسیده اند و سلاح هسته ای نیز دارند. این مساله بر اهمیت هر چه بیشتر این دو کشور در سطح منطقه و جهانی تاکید می‌کند. دو کشوری که در این سطح از نظامی‌گری قرار دارند اگر بخواهند بر تنش ادامه بدهند، راهی جز درگیری‌های فیزیکی در سطوح مختلف و پرداخت هزینه‌های مختلف ندارند. این هزینه‌ها کشورهای منطقه را در ابتدا و سپس مناسبات جهانی را تحت الشعاع خود قرار خواهد داد.

با ذکر این دو نکته و اهمیت بالای این دو کشور باید به سراغ راه حل‌های مدیریت این بحران و مسائلی از این دست برویم. اقدام خوب پاکستان در آزاد کردن خلبان هندی نمونه بسیار خوبی برای حل مسائلی از این دست است. تساهل و رواداری در بین اهالی این منطقه باید بیش از پیش نهادینه شود. پدیده ای که در آن بتوان با سیاست، مسائل را حل کرد تا جنگنده‌ها و نیروهای نظامی، خانه نشین شوند.

در کنار تساهل و تسامح، می‌توان به نقش قدرت اقتصادی این کشورها نیز اشاره کرد. هند از قدرت‌های نو ظهور حاضر در منطقه است و پاکستان نقش پل ارتباطی خوبی برای ایران و چین و هند محسوب می‌شود.

خود منطقه کشمیر نیز به اندازه کافی ظرفیت‌های بالایی برای توسعه و بهبود شرایط زیستی ساکنان خود دارد که با این درگیری‌ها هیچ وقت این توان به مرحله بروز نرسید.

برخی دولت‌ها نظیر دولت سعودی و شخص بن سلمان به دنبال آن هستند که با طرح مباحثی نظیر میانجیگری، برای خود اعتبار به وجود بیاورند اما نکته مهم آن است که دولتی که خود از حامیان تروریسم محسوب می‌شود و سالیان طولانی در این حوزه مشغول به فعالیت بوده، چگونه و با چه تضمینی می‌تواند شرایط را به سمت ثبات و در ادامه آن توسعه مدیریت کند. برخی نزدیکی سفر بن سلمان به پاکستان و هند و درگیری‌های این دو کشور را شاهدی بر این مدعا می‌دانند.

تنها راه حلی که می‌توان برای حل بحران‌هایی از این دست و جلوگیری از تکرار آن در نظر گرفت همراهی کشورهای منطقه با هم حول منافع مشترک اقتصادی است. در شرایطی که کشورهایی مانند ایران و هند و پاکستان در مسیر توسعه گام‌های قابل قبولی برداشته اند می‌توان با برنامه ریزی‌های متعددی در زمینه ارتباطات اقتصادی و امنیتی، مسیر را برای بهبود شرایط و جلوگیری از تولید بحران هموار کرد.

کشوری در منطقه حضور ندارد که از تروریسم زخم خورده نباشد و همچنین کشوری وجود ندارد که از ثبات، استقبال نکند (دولت سعودی را از این قاعده کنار بگذارید) در شرایطی که این همه نقاط اشتراک وجود دارد چرا پایان این فیلم را به مانند دیگر فیلم‌های هندی به خوبی و خوشی تمام نکنیم؟ هر چند که نباید اسیر ساده سازی‌های مرسوم شد اما این امکان وجود دارد که به جز جنگ و درگیری به سمت توافقاتی حرکت کرد که پایان خوشی برای تمام طرف‌های ماجرا داشته باشد.