این هفدهمین برنامه مجله اقتصادی دیدارنیوز است که با اجرای لیلا قصاب‌زاده به بررسی آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان در هفته گذشته می‌پردازد و با حضور کارشناسان و صاحب نظران تقدیم شما مخاطبان گرامی می‌شود.
دیدارنیوز: به نام حضرت دوست؛ درود بر شما بینندگان و همراهان عزیز. اینجا استودیوی تلویزیونی دیدارنیوز و من لیلا قصاب‌زاده با یک مجله اقتصادی دیدار همراه شما هستم.
گزیده خبرهای این مجله اقتصادی:
۱- روایت یک غارتِ خاموش از سرمایه ملی
۲- اقتصاد بدون نفت روی کاغذ؛ ایران و تکرار چرخه نفت‌محور
۳- رکود سنگین؛ بازار مسکن نفس نمی‌کشد
ویدیوی این مجله خبری را می‌توانید اینجا، یوتیوب و آپارات ببینید
روایت یک غارتِ خاموش از سرمایه ملی
یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های سازمان‌یافته قاچاق سوخت کشور با گردش مالی بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان، در عملیاتی اطلاعاتی و قضایی شناسایی و منهدم شد.
این شبکه، متشکل از ۳۵ باند حرفه‌ای، در استان‌های هرمزگان، تهران و البرز فعالیت داشت و با بهره‌گیری از روش‌های پیچیده انتقال مالی، سال‌ها به غارت پنهان سرمایه ملی مشغول بود. پشت این رقم کلان، هزاران لیتر سوخت یارانه‌ای نه‌تنها از جیب مردم، بلکه از توسعه کشور ربوده شد؛ همان سوختی که می‌توانست راهی مناطق محروم شود، در جیب دلالان بین‌المللی جای گرفت.
در جریان این عملیات، سرشبکه‌های اصلی بازداشت و بیش از ۷۰۰ حساب بانکی مرتبط با پولشویی مسدود شد. وزارت اطلاعات تأکید کرده که ابعاد این پرونده بسیار فراتر از اطلاعات فعلی‌ست و لایه‌های پنهان‌تری از این قاچاق در آینده فاش خواهد شد.
این پرونده تنها یک «ضربه امنیتی» نیست؛ نشانه‌ای‌ست از عمق ریشه‌دار فسادی که سال‌ها در تاریکی رشد کرده و ثروت ملی را بی‌صدا بلعیده است.
در این خصوص صحبت می‌کنم با فاتح برائی، کارشناس حوزه انرژی و عضو هیئت مدیران انجمن مدیران صنایع ایران. آقای برائی، با این حجم گسترده قاچاق سوخت، چه آسیب‌هایی به اقتصاد انرژی کشور وارد می‌شود؟ این شرایط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اقتصاد بدون نفت روی کاغذ؛ ایران و تکرار چرخه نفت‌محور
در حالی که سال‌هاست مسئولان کشور از لزوم «کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی» سخن می‌گویند، همچنان مهم‌ترین سیاست‌های اقتصادی کشور حول افزایش تولید، صادرات و جذب سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز می‌چرخد.
تازه‌ترین نمونه این رویکرد، مصوبه اخیر شورای اقتصاد است که با هدف تسهیل در انعقاد و اجرای قرارداد‌های بالادستی نفت و گاز، به وزارت نفت ابلاغ شده است. طبق این مصوبه، مشوق‌هایی، چون بازده ارزی ۲۰ تا ۲۳ درصد برای سرمایه‌گذاران، معافیت‌های مالیاتی، و اولویت‌دهی به واردات تجهیزات نفتی در نظر گرفته شده است.
این در حالی است که بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که تداوم وابستگی به درآمد‌های نفتی، مانعی اساسی در مسیر رشد پایدار و توسعه اقتصادی مبتنی بر تولید و بهره‌وری است. به گفته آنان، تمرکز بیش از حد بر نفت، سایر بخش‌های مولد اقتصاد از جمله کشاورزی، صنعت دانش‌بنیان و خدمات را در سایه قرار داده و عملاً موجب رکود در تنوع‌بخشی به منابع درآمدی کشور شده است.
در این خصوص صحبت می‌کنم با فرهاد بیاشاد، اقتصاددان. آقای بیاشاد، در شرایطی که همچنان سیاست‌های اصلی بر توسعه صنعت نفت متمرکز است، راهکار‌های عملی برای رهایی اقتصاد ایران از وابستگی به درآمد‌های نفتی چیست؟
چالش‌های سامانه «مزرعه من»؛ سردرگمی کشاورزان در الگوی کشت دیجیتال»
در حالی که وزارت جهاد کشاورزی کشاورزان را به ثبت الگوی کشت خود در سامانه «مزرعه من» ترغیب می‌کند، اما در عمل، مشکلات متعددی پیش روی کشاورزان قرار دارد که اجرایی شدن این طرح را با چالش مواجه کرده است.
الگوی کشت در کشور سابقه‌ای حدود ۵۰ ساله دارد، اما به دلیل نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و عدم مشارکت فعال کشاورزان و تشکل‌های کشاورزی در تدوین آن، تاکنون به‌طور مؤثر اجرا نشده است.
در نبود مشارکت واقعی و زیرساخت‌های مناسب، «مزرعه من» فعلاً بیشتر به «مزرعه سردرگمی» شبیه است تا راه‌حل نجات کشاورزی.
وام ودیعه مسکن و سرگردانی مستاجران/ بانک‌ها سنگ‌اندازی می‌کنند
وام ودیعه مسکن که از سال ۱۳۹۹ با هدف حمایت از مستأجران در دوران کرونا راه‌اندازی شد، هنوز با مشکلات جدی اجرایی مواجه است. سقف وام در تهران به ۲۷۵ میلیون تومان رسیده، اما دریافت آن به دلیل درخواست دو ضامن رسمی با گواهی کسر از حقوق، برای بسیاری دشوار شده است.
در حالی که معاونت نظارت بانک مرکزی مسئول کنترل این روند است، گزارش‌های متعدد از برخورد سلیقه‌ای بانک‌ها و تخلفات وجود دارد ولی واکنش شفافی دیده نشده است.
پنج سال پس از آغاز طرح، بوروکراسی پیچیده، ضامن‌گیری سخت و اقساط بالا همچنان دردسر مستأجران است و طرحی که قرار بود کمک کند، به معضلی تازه تبدیل شده است.
۱۵ هزار مگاوات کمبود برق در کشور و تهدید جدی زیرساخت‌های حیاتی
فتح‌الله توسلی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، خبر از کمبود حدود ۱۵ هزار مگاوات برق در کشور داد و هشدار داد که این کمبود ممکن است در آینده افزایش یابد.
او تأکید کرد که قطعی‌های برق می‌تواند باعث توقف فعالیت نانوایی‌ها و بیمارستان‌ها شود و تأثیرات جدی بر زندگی مردم داشته باشد. همچنین توسلی به موضوع ضعف تجهیزات مخابراتی اشاره کرد و گفت بسیاری از دکل‌های مخابراتی باتری شارژی ندارند و هنگام قطعی برق کاملاً از کار می‌افتند.
وی همچنین به هدررفت سالانه ۴۰ میلیارد دلار انرژی در کشور اشاره کرد که رقمی بسیار بزرگ و نگران‌کننده است.
در ازای اعتماد کورکورانه، آینده‌تان را نفروشید
هادی خانی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس مرکز اطلاعات مالی، نسبت به عواقب جدی فروش یا اجاره هویت اشخاص از جمله کد ملی هشدار داد و گفت: این اقدام می‌تواند افراد را وارد جرایم پیچیده‌ای نظیر پولشویی، فرار مالیاتی و حتی تأمین مالی تروریسم کند.
خانی با اشاره به سوءاستفاده گسترده برخی شرکت‌های صوری از هویت افراد کم‌بضاعت افزود: در حال حاضر هزاران پرونده در حال بررسی است که در برخی از آنها، مبالغ سوءاستفاده به چند صد هزار میلیارد تومان می‌رسد.
وی با بیان اینکه بسیاری از این افراد حتی از نقش خود در این شرکت‌ها اطلاعی نداشته‌اند، گفت: «مردم باید هوشیار باشند. اگر جایی پیشنهاد پول در برابر اجاره کد ملی یا افتتاح حساب بانکی به نام آنها مطرح شد، حتماً شک کنند.»
دبیر شورای عالی مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم همچنین با انتقاد از برخی فرآیند‌های اجرایی پرخطر در دستگاه‌های مختلف تأکید کرد: تا زمانی که این مسیر‌ها اصلاح نشود، زمینه برای فساد همچنان باز خواهد بود.
رکود سنگین؛ بازار مسکن نفس نمی‌کشد
با کاهش کم‌سابقه تورم اجاره و توقف رشد قیمت مسکن، شاید در نگاه اول، بازار در مسیر آرامش باشد؛ اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند این سکون، آرامش پیش از طوفان است.
رکود فعلی نه به‌خاطر تعادل بین عرضه و تقاضا، بلکه به‌دلیل کاهش تولید و افت قدرت خرید است؛ اتفاقی که اگر با رشد ناگهانی درآمد یا تغییر شرایط اقتصادی همراه شود، می‌تواند تقاضای فشرده‌شده را آزاد و بازار را به‌سوی یک جهش قیمتی دیگر سوق دهد.
در نبود گزارش‌های به‌روز از تحولات بازار، تحلیل وضعیت برای فعالان دشوار شده و این ابهام، خود به نگرانی‌ها دامن زده است. از طرفی سیاست‌هایی که سرمایه‌گذاران و مالکان را از حضور فعال در بازار بازمی‌دارد، به کاهش عرضه دامن زده و هشدار‌ها درباره کمبود در آینده را جدی‌تر کرده است.
ممنوعیت فروش افزودنی سوخت در پمپ‌بنزین‌ها
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد که از این پس عرضه هر نوع مکمل و افزودنی سوخت در جایگاه‌های سوخت کاملاً ممنوع است. این فرآورده‌ها که بعضاً به عنوان «اکتان‌افزا» معرفی می‌شوند، نه‌تنها استاندارد ندارند، بلکه ممکن است به موتور خودرو نیز آسیب بزنند.
بر اساس این اطلاعیه، فروش چنین مکمل‌هایی در پمپ‌بنزین‌ها تخلف محسوب می‌شود و با جایگاه‌های متخلف برخورد خواهد شد.
رانندگان توجه داشته باشند: این محصولات بار مالی اضافی دارند و هیچ تضمینی برای بهبود عملکرد خودرو ارائه نمی‌کنند. بهترین راه برای حفظ سلامت موتور، استفاده از بنزین استاندارد و نگهداری اصولی خودروست.
آغاز طرح نصب «نماد بدمصرفی» بر سر در مغازه‌ها
سخنگوی صنعت برق از آغاز طرحی تازه برای مدیریت مصرف برق در واحد‌های صنفی و تجاری خبر داد. در این طرح، بازرسان ویژه پس از ساعات کاری به فروشگاه‌ها و مغازه‌ها مراجعه می‌کنند و اگر روشنایی‌ها، تابلو‌ها یا سیستم‌های سرمایشی همچنان روشن باشد، برچسب «نماد بدمصرفی انرژی» روی درِ مغازه نصب می‌شود.
در صورت بی‌توجهی به این هشدار، روز بعد بازرس مجدداً مراجعه کرده و اگر مصرف همچنان بالا باشد، محدودیت برق برای واحد متخلف اعمال خواهد شد.
عوامل برنامه:
تهیه‌کننده و کارگردان: سهیل محمدیان
فیلمبردار: حسین بابازاده
مجری و سردبیر: لیلا قصاب‌زاده
تدوین: نیکو مجدی
با تشکر از: فرهاد بیاشاد و فاتح برائی کارشناسان این برنامه
