افزایش قیمت بلیت سینماها هر سال موضوعی بحث‌برانگیز در میان مخاطبان می‌شود، امسال براساس مصوبه تایید شده بلیت سینماها از نرخ ۸۰ هزار تومان به ۱۱۰ هزار تومان افزایش یافته است، افزایشی که باید دید سودی مقطعی برای سینماداران محسوب می‌شود یا زیانی بلندمدت؟
دیدارنیوز: در سال‌های اخیر، سینمای ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. از کاهش تولیدات باکیفیت گرفته تا تغییر ذائقه مخاطبان، همگی بر میزان استقبال از سینما تأثیر گذاشته‌اند. حالا در استانه ورود به سال ۱۴۰۴، افزایش قیمت بلیت سینما از ۸۰ هزار تومان به ۱۱۰ هزار تومان بحث‌برانگیز شده و باعث نارضایتی بسیاری از مردم و هنرمندان شده است. این افزایش قیمت که توجیه آن معمولا تورم و افزایش هزینه‌های نگهداری سینماها عنوان می‌شود، گرچه ممکن است در کوتاه‌مدت درآمد سینماداران را افزایش دهد، اما در بلندمدت می‌تواند به کاهش شدید مخاطبان منجر شود که خود ضربه‌ای جدی به صنعت سینما خواهد بود.
سینما؛ تفریحی که دیگر مقرون‌به‌صرفه نیست
در شرایطی که تورم بر تمام بخش‌های اقتصادی کشور سایه انداخته، هزینه‌های زندگی برای خانواده‌های ایرانی به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. در چنین شرایطی، وقتی یک خانواده سه یا چهار نفره بخواهد به سینما برود، هزینه‌ای نزدیک به ۳۳۰ تا ۴۴۰ هزار تومان فقط برای بلیت باید پرداخت کند. این مبلغ بدون در نظر گرفتن هزینه‌های جانبی مانند خوراکی‌های داخل سینما، هزینه رفت‌وآمد و دیگر مخارج است. در مقایسه با این هزینه‌ها، بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به جای رفتن به سینما، فیلم‌ها را در پلتفرم‌های نمایش آنلاین تماشا کنند یا حتی گزینه‌های تفریحی دیگری را جایگزین کنند که هزینه کمتری داشته باشد.
از سوی دیگر، برای یک قشر خاص از جامعه، سینما رفتن همچنان ممکن است قابل‌قبول باشد، اما نکته اصلی این است که صنعت سینما بر مبنای طیف گسترده‌ای از مخاطبان شکل گرفته است، نه فقط قشر مرفه! وقتی قیمت بلیت از دسترس عموم مردم خارج شود، قشر متوسط و ضعیف جامعه که اصلی‌ترین مشتریان سینما هستند، به‌تدریج از این تفریح فرهنگی حذف خواهند شد و این دقیقاً نقطه‌ای است که بحران کاهش مخاطب آغاز می‌شود.
صندلی‌های خالی؛ تهدیدی برای آینده سینما
یکی از استدلال‌های موافقان افزایش قیمت بلیت این است که با افزایش نرخ بلیت، درآمد سینماداران بالا می‌رود و آن‌ها می‌توانند هزینه‌های خود را جبران کنند. اما این استدلال در صورتی درست است که مخاطبان همچنان به سینما بروند. تجربه نشان داده که افزایش قیمت در حوزه‌های فرهنگی معمولاً منجر به کاهش تقاضا می‌شود. سینما نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت برخی سالن‌ها به دلیل تبلیغات یا اکران فیلم‌های پرطرفدار همچنان فروش خوبی داشته باشند، اما در بلندمدت، کاهش تدریجی مخاطبان باعث می‌شود که صندلی‌های بیشتری خالی بماند و حتی سینماها با تعطیلی در برخی از سانس‌ها مواجه شوند.
این مساله برای فیلمسازان نیز دردسرساز خواهد شد. وقتی تعداد تماشاگران کاهش پیدا کند، فروش فیلم‌ها افت خواهد کرد و این به‌معنای کاهش بازگشت سرمایه برای تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران است. در نهایت، چنین شرایطی باعث می‌شود که تولید فیلم‌های پرهزینه و باکیفیت کاهش یابد، چراکه سرمایه‌گذاران حاضر نخواهند بود در صنعتی سرمایه‌گذاری کنند که مخاطب چندانی ندارد. این چرخه معیوب در نهایت می‌تواند به تضعیف سینمای ایران منجر شود.
آیا افزایش قیمت بلیت راه‌حل درستی است؟
یکی از سؤالات مهمی که باید مطرح شود این است که آیا افزایش قیمت بلیت سینما تنها راه ممکن برای جبران هزینه‌های سینماداران است؟ پاسخ به این سؤال منفی است. بسیاری از کشور‌های دنیا با روش‌های مختلف توانسته‌اند سینما را به‌عنوان یک تفریح عمومی حتی در شرایط اقتصادی سخت حفظ کنند. برخی از این راهکار‌ها شامل ارائه بلیت‌های تخفیفی در روز‌های خاص، حمایت دولتی از سینماها و حتی تعامل با پلتفرم‌های آنلاین برای اکران ترکیبی است.
در ایران نیز، دولت و بخش خصوصی می‌توانند سیاست‌هایی اتخاذ کنند که به جای فشار آوردن به مخاطبان، راه‌های بهتری برای تأمین هزینه‌های سینماها پیدا شود. برای مثال، اختصاص یارانه فرهنگی به سینماها، ارائه تخفیف‌های خانوادگی یا حتی ایجاد بسته‌های اشتراکی با پلتفرم‌های آنلاین می‌تواند باعث شود که مخاطبان بیشتری جذب شوند، بدون آنکه نیاز به افزایش شدید قیمت بلیت باشد.
راهی برای حفظ سینما در سبد فرهنگی خانواده‌ها
اگر سیاست‌گذاران فرهنگی و سینماداران می‌خواهند سینما را به‌عنوان یک گزینه تفریحی زنده نگه دارند، باید رویکرد خود را تغییر دهند. در غیر این صورت، افزایش قیمت بلیت سینما سبد فرهنگی خانواده‌ها را دچار شوک خواهد کرد و در نهایت، به ضرر همه از جمله سینماداران و فیلمسازان تمام خواهد شد.
راه‌حل این معضل در یک نگاه ساده این است که سینما نباید به تفریحی لوکس تبدیل شود. بلکه باید همچنان در دسترس عموم مردم باقی بماند. حفظ تعادل بین هزینه‌های سینماداران و قدرت خرید مردم، می‌تواند تضمین‌کننده بقای سینمای ایران باشد.
افزایش قیمت بلیت، اگر بدون در نظر گرفتن مخاطب و توان مالی او انجام شود، راه‌حلی کوتاه‌مدت است که در آینده‌ای نه‌چندان دور، سینمای ایران را با بحران مخاطب مواجه خواهد کرد.
