عربستان سعودی آمادگی خود را برای میانجیگری بین دولت ترامپ و ایران به منظور دستیابی به توافقی جدید با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای تهران اعلام کرده است.
دیدارنیوز: شبکه خبری سی‌ان‌ان با اشاره به دریافت اطلاعاتی که موید این موضوع است در گزارش خود ادعا کرد: ریاض نگران است که ایران در پی تضعیف نیرو‌های نیابتی خود در منطقه که زمانی به عنوان عامل بازدارنده در برابر حملات اسرائیل عمل می‌کردند، اکنون بیشتر به سوی ساخت سلاح هسته‌ای متمایل شده باشد.
عربستان سعودی امیدوار است از روابط نزدیک خود با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده برای ایجاد پلی دیپلماتیک بین ایران و کاخ سفید استفاده کند.
اگر چه هنوز مشخص نیست که آیا عربستان سعودی در این زمینه پیشنهادی رسمی به دو کشور ارائه کرده است یا خیر؟ اما این اقدام نشان‌دهنده تمایل ریاض برای توسعه روابط بهبود یافته خود با دشمن سابق و تضمین جایگاهی در میز مذاکره برای یک توافق احتمالی جدید است.
در حالی که ترامپ بار‌ها از تمایل خود برای گفتگو بر سر یک توافق جدید با ایران خبر داده، پاسخ تهران به این چراغ سبز تاکنون کمی ضد و نقیض بوده است.
آیت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی هفته گذشته اعلام کرد که مذاکره با ایالات متحده بر اساس تجارب و سوابق گذشته «غیرهوشمندانه» و مشکلی را از کشورش حل نمی‌کند.
سی‌ان‌ان در گزارش خود آورده است که وزارت خارجه آمریکا و عربستان سعودی در خصوص اطلاعات منتشر شده مبنی بر آمادگی ریاض برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن هنوز واکنشی نشان نداده‌اند و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد نیز گفته است که در این خصوص هیچ نظری ندارد.
تعامل و ارتباط میان عربستان سعودی و ایران از زمان توافق عادی‌سازی روابط میان دو کشور در مارس ۲۰۲۳ که با میانجیگری چین بدست آمد، به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
پیشینه روابط و تحولات اخیر
سعودی‌ها پیش‌تر در ظاهر از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی استقبال کردند، اما در نهان از عدم توجه دولت اوباما به نگرانی‌های این کشور در باره فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، به‌ویژه برنامهٔ موشکی و گروه‌های نیابتی‌اش در یمن، عراق و لبنان که ریاض آن‌ها را تهدیدی برای ثبات منطقه می‌دانست، به شدت خشمگین بودند. عربستان متعاقب آن از اقدام دونالد ترامپ در خروج از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ وین در سال ۲۰۱۸ استقبال کرد.
یک سال پس از خروج ترامپ از برجام، تأسیسات نفتی عربستان سعودی هدف حمله پهپادی و موشکی بزرگی قرار گرفت که به‌طور موقت تولید نفت خام بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان را به نصف کاهش داد.
حوثی‌ها، گروه شبه نظامی تحت حمایت ایران در یمن مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند؛ اما ایالات متحده در نهایت ایران را مقصر دانست هرچند در نهایت از اقدام نظامی برای دفاع از متحد سعودی خود خودداری کرد.
با این حال، تنش‌ها میان عربستان سعودی و ایران از آن زمان به طور قابل توجهی کاهش یافته است. مقامات سعودی توافق مارس ۲۰۲۳را یک موفقیت بزرگ می‌دانند و معتقدند که ریاض از مزایای آن از جمله متوقف شدن حملات حوثی‌ها به قلمرو عربستان بهره‌مند شده است.
عربستان همچنین بواسطه بهبود روابط با تهران از درگیری‌های تلافی‌جویانه بین اسرائیل و ایران در سال گذشته در امان مانده است، هرچند نگرانی‌هایی وجود داشت که تهران ممکن است در صورت حمله اسرائیل به تاسیسات خود، به تاسیسات نفتی کشور‌های عرب خلیج فارس را هدف قرار دهد.
تضعیف متحدان ایران و فرصت‌های جدید
اسرائیل طی ۱۵ ماه گذشته به طور قابل توجهی گروه‌های متحد ایران در لبنان و غزه را با حملات سنگین خود تضعیف کرده و به اهدافی در سوریه، عراق و حتی یمن نیز حمله کرده است.
طبق ادعای این گزارش، این تحولات، همراه با سقوط دولت بشار اسد در سوریه، ضربه سنگینی به توانایی و ظرفیت‌های ایران برای اعمال قدرت فراتر از مرز‌های خود وارد کرده است.
مقامات سعودی چشم‌انداز کنونی منطقه را یک فرصت تاریخی برای کاهش تنش‌ها با ایران و بهبود روابط با این کشور می‌دانند و اصرار دارند که نمی‌خواهند در هیچ رویارویی نظامی میان ایران با آمریکا یا اسرائیل مشارکت داشته باشند.
ریاض همچنین نگران است که ایرانِ تحت فشار قرار گرفته و محروم از نیرو‌های نیابتی موثر و کارآمد در منطقه ممکن است تمایل بیشتری برای توسعه بمب هسته‌ای داشته باشد؛ مقامات عربستانی از این رو یک توافق هسته‌ای جدید میان تهران و واشنگتن را راهی برای جلوگیری از چنین روندی می‌دانند.
از سوی دیگر، به باور آن‌ها، یک ایران به شدت تضعیف‌شده به نفع عربستان سعودی نیست، چرا که ریاض سیاست خارجی خود را در اولویت‌دادن به منافع اقتصادی خود بازتنظیم کرده و بی‌ثباتی بیشتر منطقه را مانعی برای پیشرفت این کشور می‌داند.
