
شبه نظامیان کُرد، خوب میدانستند که اگر زمان را از دست بدهند، باز هم متحمل خسارتهای سنگین میشوند و همین مسئله باعث شد در نهایت، با ورود نیروهای ارتش سوریه به شهر منبج موافقت کنند. آنها با خروج ناگهانی آمریکا از سوریه و خالی کردن پشت آنها به خوبی درک کردهاند که هیچ قدرت نظامی خارجی نمیتواند در این منطقه تا ابد ماندگار باشد و تکیه بر آنها اشتباه محض است.
دیدارنیوزـ احمد کاظمی: پس از اعلام رسمی آغاز فرایند خروج آمریکا از سوریه، دولت ترکیه منتظر بود تا با همراهی نیروهای تحت حمایت خود، شهرهای شمال سوریه که مرز مشترک با این کشور دارند را به اشغال خود درآورد و دست نیروهای کرد مخالف خود را از ارتباط با خاک این کشور کوتاه کند.
اما گویی پیشبینیها اشتباه از آب درآمد و کردها از ترس چنگ و دندان دولت ترکیه، به سوریه پناه آورده و شهر استراتژیک «منبج» را تقدیم دولت بشار اسد و نیروهای ارتش این کشور نمودند.
در روزهای گذشته، تحرکات نیروهای ارتش ترکیه و عناصر تروریستی برای حمله به مواضع تحت تصرف شبه نظامیان کُرد در شهر منبج در شمال شرق استان حلب افزایش یافت.
همزمان با تلاش آنکارا برای اشغال شهر منبج، مذاکرات فشردهای میان شبه نظامیان کُرد با نمایندگان دولت سوریه و نیروهای روسی برگزار شد تا به توافقی مشترک دست یافته و از ورود نیروهای ارتش ترکیه و تروریستها به این شهر جلوگیری کنند.
ملتهای خاورمیانه همیشه به داشتن حافظه تاریخی ضعیف، مشهور بودهاند، ولی گویی کردها که یاد و خاطره ورود نیروهای ترکیه و شبه نظامیان تحت حمایت آنها به منطقه عفرین در شمال غرب استان حلب هنوز در ذهن و جان آنها زنده است، در اقدامی عجیب این بار انعطاف نشان داده و به صورت تلویحی، موافقت خود را با ورود نیروهای ارتش سوریه به شهر منبج اعلام کردند. در گذشته و در پی ورود ترکیه به منطقه عفرین، ساکنان کرد و همچنین شبهنظامیان عضو یگانهای مدافع خلق موسوم به «ی پ گ» از این شهر رانده و آواره شده بودند.
شبه نظامیان کُرد، خوب میدانستند که اگر زمان را از دست بدهند، باز هم متحمل خسارتهای سنگین میشوند و همین مسئله باعث شد در نهایت، با ورود نیروهای ارتش سوریه به شهر منبج موافقت کنند. آنها با خروج ناگهانی آمریکا از سوریه و خالی کردن پشت آنها به خوبی درک کردهاند که هیچ قدرت نظامی خارجی نمیتواند در این منطقه تا ابد ماندگار باشد و تکیه بر آنها اشتباه محض است.
درست سه روز پیش بود که نیروهای ارتش سوریه وارد شهر منبج شدند تا از حمله نیروهای ارتش ترکیه و تروریستها به این شهر جلوگیری کنند. هم اکنون نیروهای دولت سوریه با به اهتزار درآوردن پرچم سوریه در نقاط مختلف این شهر، به سرعت در حال استقرار در مقرهای نظامی و مراکز اداری هستند.
در قاموس سیاست، برافراشتن شدن پرچم سوریه در شهر منبج پیام روشنی برای دولت ترکیه و شبه نظامیان همپیمان این کشور دارد، بخصوص اینکه این اتفاق با همکاری مردم خود این شهر اتفاق افتاده است. جالبتر آنکه نیروهای ائتلاف غربی هم همزمان با ورود نیروهای ارتش سوریه، از محور شرقی شهر منبج خارج شدند و شهر را دو دستی تقدیم دولت سوریه کردند.
منبج، عروس هزار داماد
شهر منبج برای سالها در کنترل دولت قانونی سوریه بود، اما پس از ظهور داعش، به اشغال این گروه درآمد و در سال ۲۰۱۶ میلادی از کنترل نیروهای موسوم به دولت اسلامی(داعش) خارج و در اختیار نیروهای کرد قرار گرفت. این دسته از نیروهای کرد مشهور به "شورای نظامی منبج" هستند که بخشی از نیروهای دمکرات سوریه به شمار میآیند. اردوغان هم مدتها در انتظار آن بود که با خروج آمریکا از سوریه، این شهر را به اشغال خود درآورد، اما گویی بخت با بشار اسد همراه بود و این شهر به حجله دولت سوریه درآمد.
جهت اثبات ادعای اهمیت بازپسگیری این مناطق باید گفت بشار اسد رئیس جمهور سوریه اعلام کرده است که قصد بازپس گیری سرزمینهای تحت ادارۀ ارتش دموکراتیک سوریه موسوم به «SDF» را دارد؛ یعنی سرزمینهایی در شمال سوریه که غنی از نفت، آب و سرزمینهای کشاورزی هستند و تسلط بر آنها برای بازسازی اقتصاد جنگ زدۀ سوریه مهم است.
واکنشها به اشغال شهر منبج توسط سوریه
به گزارش تلویزیون دولتی سوریه، ژنرال علی میهوب سخنگوی ارتش سوریه اعلام کرد که "ارتش عربی سوریه" به درخواست ساکنان منبج، وارد این شهر شده و پرچم سوریه را در آن به اهتزار درآورده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در واکنش به این اتفاق، آن را قطعی ندانسته اما برافراشته شدن پرچم سوریه در شهر منبج را به نحوی تایید کرده و در عین حال گفته که "هنوز مسئله جدی نیست". اردوغان که امیدی به مذاکره با دولت سوریه ندارد، خبر از اعزام هیاتی جهت مذاکره با مسکو در خصوص این مسئله خبر داده است.
وزارت دفاع ترکیه نیز با صدور بیانیهای درباره هرگونه "اقدام تحریکآمیز" در شهر منبج که منجر به "برهم خوردن ثبات" شود هشدار داده است.
ایران اما از ورود ارتش سوریه به شهر منبج استقبال کرده و بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران، "برافراشته شدن پرچم ملی سوریه در شهر منبج را گامی مهم در تثبیت حاکمیت دولت قانونی سوریه بر سراسر خاک این کشور" دانسته است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روسیه از ورود نیروهای ارتش سوریه به شهر منبج استقبال کرده و آن را "یک گام مثبت برای ایجاد ثبات در این بخش" از سوریه دانسته است.
در خبری دیگر، منابع محلی وابسته به شورای نظامی شهر منبج، از پرواز هواپیماهای نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا برای مبارزه با دولت اسلامی (داعش) بر فراز این شهر خبر دادهاند.
پشت پرده همکاری کردها با دولت سوریه
تحلیلگران سیاسی، دعوت کردها از ارتش سوریه برای ورود به منبج را چرخش استراتژیک کردها به حساب آوردهاند. چیزی که دقیقا روسیه، سوریه و ایران منتظر آن بودند تا بتوانند با کمک خود کردها، آرایش سیاسی این منطقه استراتژیک را عوض و صحنه بازی را از دست دولتهای غربی خارج کنند.
کردها پیش از این در تلاش بودند تا دیگر کشورهای غربی را متقاعد کنند تا جای خالی ۲ هزار نیروی آمریکایی را که در شمال و شرق سوریه مستقر هستند، پر کنند تا مانع از تسلط ترکیه بر قلمرویی به وسعت یک چهارم سوریه شوند.
بخش عمدۀ این قلمرو در شرق رود فرات قرار دارد و در حال حاضر تحت کنترل ارتش دموکراتیک سوریه موسوم به «SDF» است؛ ارتشی متشکل از نیروهای سیاسی و نظامی کرد، عرب، آشوری، ارمنی و ترکمان که البته بخش قابل توجهی از اعضای آن را نیروهای وابسته به یگانهای مدافع خلق تشکیل دادهاند.
ارتش دموکراتیک سوریه مهمترین متحد آمریکا برای مبارزه با داعش در سوریه محسوب میشد اما ترکیه به این تشکل، نگاه متفاوتی دارد و از آنجا که مبارزات «ی پ گ» را تهدیدی برای حاکمیت خود میداند اعلام کرده است که آنها را سرکوب خواهد کرد.
مقامات کرد شمال سوریه، هفتۀ گذشته سفری به مسکو داشتند و قرار است به زودی سفر دیگری را نیز انجام دهند. آنها امیدوارند که روسیه درنهایت، دمشق را متقاعد کند تا وظیفۀ خود را برای دفاع از استقلال و تمامیت ارضی سوریه در مقابل تهدیدات ترکیه انجام دهد.
از طرف دیگر، ترکیه که حالا دست پایین را در سوریه دارد، بعید است بدون جلب نظر روسیه و ایران بتواند به این شهر حمله کند و هیئت اعزامی به مسکو نیز دست خالی برخواهد گشت.
کردهای سوریه در یک هفته گذشته از تجمع اعتراضی جلوی کاخ سفید گرفته تا فشارهای بینالمللی، امیدوار بودند تا دونالد ترامپ را وادار کنند که تصمیمش برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را تغییر دهد یا حداقل از کردها در مقابل تهدیدهای ترکیه حمایت کند اما ترامپ مدعی شد که ترکیه قول داده به جنگ با باقیمانده نیروهای داعش در سوریه ادامه دهد. کردها که تصمیم دونالد ترامپ را خیانت به خود دانستند اساسا تغییر استراتژی داده و به سمت سوریه تغییر جهت دادند.
اگر این جریان ادامه پیدا کند و کردها و دولت سوریه با میانجیگری روسیه بتوانند به توافق برسند، در آینده ممکن است شاهد ورود نیروهای ارتش سوریه به شهرهایی همچون رقه باشیم. هم اکنون یک سوم سوریه و بخشی از مناطق نفتخیز سوریه در کنترل نیروهای متحد کردهاست.
در تحولی دیگر، پس از قدرت گرفتن محور سوریه-ایران-روسیه در منطقه، بحرین اعلام کرد که سفارتش را در دمشق مجددا باز خواهد کرد. این تصمیم پس از اعلام امارات متحده عربی مبنی بر بازگشایی سفارتش در سوریه خبری شد. وزارت خارجه بحرین در بیانیهای دلیل این تصمیم را "حفظ روابط با جمهوری عربی سوریه" اعلام کرده است.
این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که تعداد زیادی از کشورهای عربی، پس از کنار گذاشتن این کشور از اتحادیه عرب در اوج جنگهای داخلی این کشور، اقدام به بستن سفارتخانههای خود در دمشق پس از سال ۲۰۱۱ کرده بودند.
این روند با استقبال سوریه همراه شده است؛ تا جایی که یکی از مقامات وزارت خارجه روسیه نیز خواستار بازگشت سوریه به اتحادیه عرب شده است.
در هفتههای اخیر و با هدف انجام مبادلات تجاری، مرز بین سوریه و اردن نیز بازگشایی شده و اولین پرواز توریستی بین سوریه و تونس پس از هفت سال مجددا بین دو کشور برقرار شده است.
اگر این تحولات را مانند پازل کنار هم بچینیم، به راحتی متوجه میشویم که اوضاع در سوریه و منطقه به نفع محور مقاومت در حال چرخش است. دولت سوریه به آرامی با دو ابزار سیاست و نظامیگری در حال بازپسگیری و اعمال قدرت خود در مناطق از دست رفته این کشور است.
این رویداد نیز با خروج آمریکا و ورود قدرتمندانه روسیه به تحولات خاورمیانه همراه شده است. ایران نیز با هوشمندی تمام، روسیه را با محور مقاومت همراه نموده است و همین امر باعث شده است که موازنه جدیدی در منطقه شکل بگیرد.