قیمت‌ها در ۱۳ سال، ۲۳ برابر شد

دیدارنیوز: شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوار‌های کشور در خردادماه امسال به ۲۴۹.۷ رسیده است. این در حالی‌ست که این رقم در ابتدای دهه ۹۰ حدود ۱۱ بود. به عبارت دیگر، سطح عمومی قیمت‌ها در ۱۳ سال حدود ۲۳ برابر شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در همین بازه زمانی رشد قیمت خوراکی‌ها بسیار بیشتر از غیر خوراکی‌ها بود.

در ۱۳ سال گذشته، نوسانات بسیاری در اقتصاد ایران رخ داده، از جمله وضع تحریم‌های بین‌المللی، امضای توافق برجام و سپس خروج آمریکا از برجام، همه‌گیری کرونا و جراحی اقتصادی دولت سیزدهم. همه این عوامل باعث شده‌اند تا سرعت رشد قیمت‌ها در ایران تغییر کند.

چند خط از شاخص قیمت مصرف‌کننده

شاخص قیمت مصرف‌کننده یا CPI یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که سطح عمومی قیمت‌ها را در اقتصاد نشان می‌دهد. این شاخص بر اساس یک سبد کالا و خدماتی مصرفی تعیین شده است. تغییرات این شاخص نشان‌دهنده تغییرات قیمت یا همان تورم است.

از دلایل اهمیت شاخص قیمت مصرف‌کننده این است که نشان می‌دهد قدرت خرید مردم در طول زمان چگونه تغییر کرده است. به عبارتی دیگر، قیمت کالا و خدمات مصرفی مردم چقدر تغییر کرده است. اگر عدد این شاخص افزایش یابد، نشان‌دهنده تورم و اگر کاهش یابد، نشان‌دهنده کاهش قیمت‌ها است.

زور گروه خوراکی بیشتر است یا غیرخوراکی؟

در ابتدای دهه ۹۰، شاخص قیمت مصرف‌کننده ۱۰.۹ بود که با حدود ۲۳ برابر شدن در خرداد امسال به ۲۴۹.۷ رسیده است. گروه خوراکی‌ها بیشتر از غیر خوراکی‌ها رشد داشته است. گروه خوراکی‌ها ۳۹۸۷.۱ درصد و گروه غیر خوراکی‌ها ۱۶۷۷.۳ درصد در ۱۳ سال رشد داشته است. به عبارت دیگر، قیمت کالا و خدمات گروه خوراکی‌ها در ۱۳ سال حدود ۴۱ برابر و کالا و خدمات گروه غیرخوراکی حدود ۱۸ برابر شده است. یکی از دلایل می‌تواند این باشد که در سال‌های اخیر بخش بزرگی از تورم کل از سمت گروه خوراکی بود. همچنین، جراحی اقتصادی دولت سیزدهم در ابتدای سال ۱۴۰۱ نیز اصلاح قیمت کالا‌های اساسی، به‌خصوص گروه خوراکی بود که باعث شد سرعت افزایش قیمت به شدت افزایش یابد.

قیمت کالا و خدمات کدام گروه با سرعت بیشتری صعود کرده است؟

از بین گروه‌های اصلی، در ماه گذشته بیشترین شاخص قیمت متعلق به گروه هتل و رستوران با عدد ۳۶۶.۱ بود. شاخص قیمت مصرف‌کننده این گروه در ابتدای سال ۹۰ برابر با ۹.۳ بود. به عبارتی دیگر، این گروه در مدت ۱۳ سال بیش از ۳۹ برابر شده است.

همچنین، گروه ارتباطات کمترین شاخص قیمت را در خردادماه داشته است. از طرفی، گروه ارتباطات در ۱۳ سال گذشته تقریبا چهار برابر شده که در مقایسه با سایر گروه‌های اصلی کمترین افزایش قیمت را داشته است.

در این دوره، بیشترین افزایش قیمت را گروه دخانیات داشته که بیش از ۴۶ برابر شده است. از آنجایی که دخانیات از کالا‌های مصرفی تابو در جامعه ما به حساب می‌آید، شفاف نیست که دلیل آن افزایش مالیات است یا افزایش هزینه تولید. همچنین گفته می‌شود در بازار دخانیات نظارت وجود ندارد و این موضوع دست فروشندگان را برای گران‌فروشی باز نگه می‌دارد.

سرعت افزایش قیمت سایر گروه‌ها

در بررسی سایر گروه‌های مهم می‌توان به گروه خوراکی و آشامیدنی پرداخت که در ماه گذشته نسبت به ابتدای دهه ۹۰، بیش از ۴۰ برابر شده است. از دلایل اصلی آن اصلاح قیمت کالا‌های اساسی بویژه خوراکی‌ها بود که باعث شده تا سرعت افزایش قیمت این گروه در دوره‌ای به شدت افزایش یابد.

قیمت کالا و خدمات مصرفی در گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها نیز در مقایسه با فروردین ۹۰، بیش از ۱۳ برابر شده است. شایان ذکر است که منظور از مسکن در این گروه، اجاره‌بها است و نه خرید و فروش ملک. از دلایل اصلی آن می‌توان به تورم عمومی کشور اشاره کرد که موجب شده تا ارزش پول ملی کاهش یابد و به تبع به دنبال آن هزینه زندگی و اجاره‌بها افزایش یافته است.

کالا و خدمات گروه حمل و نقل نیز به دلیل افزایش قیمت سوخت و قیمت‌گذاری دستوری در این گروه، در خردادماه امسال نسبت به ابتدای دهه ۹۰، بیش از ۲۵ برابر شده است.