برنامه‌های پیشنهادی برای رئیس‌جمهور آینده

دیدارنیوز _ حسین علایی*: بعضی از دوستان پیشنهاد داشتند تا من نیز نامزد ریاست جمهوری برای انتخابات هشتم تیر ماه شوم. اما به دلایل مختلف از این کار سر باز زدم. ولی در عین حال فکر کردم که اگر داوطلب شرکت در رقابت‌های انتخاباتی شده بودم، چه برنامه‌ای را باید در دوره ریاست جمهوری دنبال می‌کردم.

متن زیر کلیات آن چیزی است که فکر می‌کنم باید در دستور کار رئیس جمهور جدید قرار گیرد تا ایران به سرعت بتواند گام‌های بلندی را در توسعه همه جانبه و در رقابت با سایر کشور‌ها و نیز نقش آفرینی موثر در زندگی عزتمندانه مردم عزیز ایفا کند.

امروزه ایران در سه حوزه اقتصاد، شیوه حکم‌رانی و جامعه با چالش‌های زیادی مواجه است. طبق سند چشم‌انداز بیست ساله قرار بوده است که جمهوری اسلامی ایران تا سال ۱۴۰۴ جایگاه اول علمی، اقتصادی و فناوری را در بین ۲۷ کشور منطقه پیدا کند. برای نیل به چنین هدفی می‌بایست رشد اقتصادی کشور در هر سال ۸ درصد باشد که هیچگاه محقق نشده است. الان مشخص شده است که ایران نه تنها در جهت اهداف این سند پیش نرفته است، بلکه به احتمال زیاد جایگاه منطقه‌ای خود را نیز نسبت به سال تصویب این سند در سال ۱۳۸۴، از دست خواهد داد. باید توجه داشت که رشد اقتصادی به سه پایه اساسی فناوری، سرمایه و نیروی کار نیاز دارد که ایران بجز برخورداری از نیروی کار با ارزش، با کمبود دو پایه دیگر مواجه است.

از طرفی در حال حاضر ژئوپلیتیک جهان و ایران تغییر کرده است. دوره جنگ سرد تمام شده است. نظام بین المللی نیز از قطبی بودن خارج گردیده و مثل گروه ۲۰، شبکه‌ای شده است. در نظام شبکه‌ای، هر قدرتی گروهی از کشور‌ها را تشکیل داده و دور آن گروه جمع شده است. جهان امروز جهان رقابت و IT است. رقابت میان قدرت‌های بزرگ یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر امنیت بین‌الملل است. تلاش‌ها و رقابت‌های بزرگی در جهان برای شکل‌دهی آینده دنیا شکل گرفته است. قواعد بازی جهانی حاصل برآیند تنازع قدرت‌ها بر مبنای توانمندی‌های اقتصادی و نظامی آنهاست. البته همه قدرت‌های جهانی با یکدیگر، همکاری و رقابت می‌کنند. انتخاب هوشمندانه «حوزه‌های رقابتی» و تمرکز نیرو‌ها و منابع خود بر آنها، از بارزترین ویژگی‌های کشور‌های قدرتمند در جهان امروز است. از پنج قدرت جهانی، چهار تای آن‌ها آسیایی هستند، بنابراین حرکت قدرت از آتلانتیک به سمت پاسیفیک یک واقعیت است.

در هر صورت، روند‌هایی در جهان وجود دارد که به آینده دنیا شکل می‌دهند. آینده نظام جهانی، همچون گذشته بر سه محور انرژی، تولید کالا و مسیر‌های حمل و نقل می‌چرخد. روند‌های مهم آینده، هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات و دیجیتالیسم هستند. برای فهم چگونگی شکل یافتن جهان آینده ابتدا باید واقعیت‌ها و سیاست‌های قدرت‌های مهم را کشف کرد. جایگاه هر کشوری در روابط بین‌المللی برمبنای میزان قدرت و ثروت هر کنشگر بین‌المللی ارزیابی می‌شود. رتبه بندی کشور‌ها در جهان بر اساس میزان تولید ناخالص داخلی و سطح هزینه‌های R&D است.

با توجه به نکات فوق، رئوس کلی برنامه اینجانب با تکیه بر تفکر اسلامی، اندیشه‌های امام خمینی، قانون اساسی و سند چشم انداز ۲۰ ساله و با در دستور کار قرار دادن اولویت‌های سرنوشت ساز و توسعه آفرین از جمله توسعه اقتصادی به شرح زیر تقدیم می‌شود:

۱- کنار گذاشتن اقتصاد دستوری و حذف مداخلات غیرضروری دولت در مبادلات اقتصادی و قیمت گذاری و حرکت از اقتصاد دولتی به سوی اقتصاد آزاد رقابتی و توسعه توان اقتصاد مردمی و قدرت تولیدی و تجاری بخش خصوصی.

۲- باز کردن و تسهیل فضای کسب و کار برای آحاد مختلف مردم و حذف قوانین و مقررات دست و پا گیر و ایجاد اقتصادی تولید محور برای حضور در بازار‌های جهانی از طریق تجارت آزاد.

۳- توسعه اقتصاد دیجیتال و توسعه زیربنا‌های الکترونیکی و نرم افزاری برای بهره گیری هر چه بیشتر از فناوری‌های اطلاعات و فضای مجازی برای رونق انواع کسب و کار‌ها.

۴- اولویت دادن به اقتصاد دریامحور و توسعه تمامی سواحل دریای عمان و خلیج فارس به منظور ایجاد فضای مناسب جهت اسکان حدود ۴۰ میلیون ایرانی که کسب و کارشان مرتبط با دریاست.

۵- تلاش برای توسعه رونق اقتصادی در استان‌ها، شهر‌ها و روستا‌های مرزی به منظور افزایش ضریب امنیت ملی از طریق سیاستگذاری درست و میدان دادن به بخش خصوصی به منظور مقابله ریشه‌ای با فساد.

۶- بهره گیری از مزیت‌های نسبی ایران برای توسعه اقتصادی و کنار گذاشتن سیاست خودکفایی در حوزه‌های غیراقتصادی.

۷- تحول در سیاست خارجی و برقراری روابط سازنده با تمامی کشور‌های قدرتمند دنیا بجز رژیم غاصب صهیونیستی به منظور مقابله با تحریم‌ها و کمک به رفع تمامی موانع جهت توسعه اقتصادی کشور.

۸- توسعه و تعمیق روابط با کشور‌های همسایه جهت افزایش ضریب امنیت ملی.

۹- حضور فعال ایران در تمامی مجامع بین المللی و منطقه‌ای و نیز بهره گیری از مقررات و تفاهم‌های بین المللی به منظور دفاع از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران.

۱۰- تلاش برای تقویت رابطه دولت – ملت از طریق تقویت نهاد‌های جامعه مدنی.

۱۱- ایجاد تحول اساسی در نظام آموزش و پرورش به منظور تربیت انسان‌های خلاق و همگرا و مهربان.

۱۲- بازنگری در چگونگی گسترش صنایع آب بر و نیز تحول در تولیدات کشاورزی با توجه به شرایط اقلیمی ایران و بحران دائمی آب.

۱۳- توسعه صنعت گردشگری به عنوان پیشران توسعه اقتصادی بسیاری از نقاط محروم کشور.

۱۴- توجه همه جانبه به محیط زیست در تمامی فعالیت‌های اقتصادی کشور.

۱۵- احیای ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی ایران و تلاش برای قرار گرفتن ایران در محور حمل و نقل‌های بین المللی و منطقه‌ای هوایی، جاده‌ای و دریایی.

۱۶- بهره گیری اقتصادی از ظرفیت همه جزایر ایرانی بویژه فعال کردن سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در حوزه‌های تفریحی، گردشگری، ورزشی، مسکونی و تجاری.

۱۷- ادامه کار‌های موفق و خوب دولت‌های گذشته و عدم انجام برنامه‌های کم ثمر و طرح‌های ناموفق دولت‌های قبلی.

۱۸- حذف تشریفات نالازم هزینه زا و عدم شرکت در همایش‌ها و برنامه‌های غیرضروری از جمله انجام سخنرانی‌های کم فایده.

۱۹- پرداختن به مسائل اصلی کشور و درگیر نشدن با موضوعات فرعی و قوت بخشیدن به وزرا و استانداران و سایر مسئولین کشور جهت اقدام در حوزه اختیاراتشان تا هر انجام کاری را به بالا ارجاع ندهند.

۲۰- شنیدن صدا‌ها و خواسته‌های اقشار مختلف مردم و پرهیز از دامن زدن و دمیدن به اختلافات سیاسی – فرهنگی و جلوگیری از توسعه گسل‌های اجتماعی.

۲۱- پیدا کردن راهکار‌های اداری و مدیریتی برای حل مسائل، معضلات و مشکلات کشور به جای بهره گیری از شیوه‌های پلیسی، امنیتی و قضایی برای سرکوب ناهنجاری‌ها.

۱۴ خرداد ماه ۱۴۰۳

*رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه و استاد دانشگاه