پس از تنش‌های شدید اخیر میان تهران و تل‌آویو که با حمله مستقیم ایران و پاسخ محدود اسرائیل در اصفهان همراه بود، نویسندگان نشریه نیویورک تایمز آمریکا در گزارشی به این موضوع حساس در خاورمیانه پرداختند که ترجمه آن را در دیدارنیوز می‌خوانید.
دیدارنیوز _ گروه بین الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
منبع: نیویورک تایمز
نویسندگان: دیوید‌ای سانِر، اِریک شْمیت (*)
مترجم: حمید رضا بابایی
اسرائیل از بیش از یک دهه گذشته تاکنون، مکررا در حال تمرین حملات موشکی و بمب‌باران ایران برای از کار انداختن توان تولید هسته‌ای تهران بوده است. بیشترین بخش از تاسیسات هسته‌ای ایران، در اطراف شهر اصفهان و در مجتمع هسته‌ای نطنز در ۷۵ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد.
این چیزی نیست که کابینه جنگ بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بخواهد در حملات ساعات اولیه روز جمعه انجام دهد. تحلیل‌گران و کارشناسان هسته‌ای می‌گویند در آن نشست، تصمیم مهمی گرفته شد.
سکوتِ پس از حملات نیز مدنظر آنها نبود. اسرائیل تقریبا درباره این حملات محدود که ظاهرا خسارات کمی به ایران وارد کرده، چیزی نگفته است. مقامات آمریکایی خاطرنشان کرده‌اند تصمیم ایران برای کم اهمیت شمردن انفجار‌های اصفهان – و سخنان مقامات ایرانی مبنی بر این که شاید اسرائیل عامل حملات نباشد – تلاشی است آشکار از جانب سپاه پاسداران تا از بروز دور جدید تشدید تنش‌ها جلوگیری شود.
داخل کاخ سفید، مقامات از وزارت دفاع، وزارت امور خارجه و سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا خواسته‌اند تا درباره این عملیات سکوت کنند، به امید آن که از تلاش‌های ایران کاسته شود و تنش‌های منطقه فروکش کند.
ولی مقامات مسئول، بی‌درنگ درمصاحبه‌هایشان گفتند از این که روابط میان اسرائیل و ایران، هم اکنون نسبت به فقط یک هفته پیش در شرایط بسیار متفاوت و بدتری قراردارد، نگرانند. دیگر از تابوی مخالفت با حمله مستقیم به دو طرف، خبری نیست. اگر دور جدیدی از حملات صورت بگیرد – مناقشه بر سر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، یا حمله دیگر اسرائیل به افسران نظامی ایرانی – شاید هر دو طرف برای حمله به هم، احساس آزادی بیشتری بکنند.
نتانیاهو تحت فشار‌های شدید انتخاباتی بود: به دنبال حملات هوایی ایران در هفته گذشته که عمدتا بی‌تاثیر بوده است، جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا از نتانیاهو خواست "برگ برنده را در دست گیرد"، در حالی که تندروها در اسرائیل از او می‌خواستند به حملات ایران پاسخ شدید بدهد و مجددا بازدارندگی ایجاد کند. اقدام تهران، نخستین تلاش برای حمله به اسرائیل از مناطق سرزمینی ایران در ۴۵ سال گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است.
مقامات آمریکایی می‌گویند بلافاصله پذیرفتند که نمی‌توان با نتانیاهو صحبت کرد و توقع داشت که (به حملات ایران) پاسخی ندهد.
این گونه بود که کاخ سفید و پنتاگون خواستار آن شدند تا چیزی شبیه "پیام و نه یک حمله" به ایران منتقل کند، با کمترین احتمال تلفات. این مساله‌ای بود که یک مقام ارشد آمریکایی به آن اشاره کرده بود. شاید این، گزینه حداقلی بوده باشد، اما تاثیرات درازمدت آن بر سپاه و دانشمندانی که در برنامه هسته‌ای ایران فعالند، می‌تواند به صورت بالقوه عمیق باشد. آن واکنش‌ها می‌توانست به تحرک ایران برای انتقال بیشتر تجهیزات هسته‌ای به داخل زمین سرعت دهد، و یا این که ایران را ترغیب کند برنامه‌هایش را گسترش دهد و حتی دسترسی بازرسان هسته‌ای را به تاسیسات هسته‌ای دشوارتر کند به گونه‌ای که ندانند حساس‌ترین برنامه هسته‌ای کشور کجا صورت می‌گیرد؛ و مقامات آمریکایی نگرانند که چنین واکنشی شاید به تقابل بیشتر بر سر برنامه هسته‌ای ایران بینجامد، آن هم در شرایطی که ماهیت این فعالیت‌های ایران در دو سال گذشته برای بازرسان بیش از پیش مبهم‌تر شده است.
تصمیم برای حمله به تجهیزات متعارف هسته‌ای در اصفهان، پیامی آشکار دارد: اسرائیل ثابت کرد که می‌تواند در لایه‌های دفاعی هوایی اصفهان رخنه کند، ساز و کاری که بسیاری از آنها در اطراف مناطق مهم نظیر تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان قرار دارد.
این تاسیسات که ۲۵ سال از عمر آن می‌گذرد، به صورت نسبی در برابر حملات هوایی آسیب‌پذیر است و اصلی‌ترین خط تولید ایران برای تبدیل ذخایر وسیع اورانیوم طبیعی به گاز – موسوم به UF ۶ (هگزا فلوراید اورانیوم) - محسوب می‌شود. این گاز را می‌توان به سانتریفوژ‌ها تزریق و سوخت هسته‌ای تولید کرد، چه برای تولید برق و یا سلاح‌های هسته‌ای. (جمهوری اسلامی ایران بار‌ها تاکید کرده است در برنامه هسته‌ای خود به دنبال تولید بمب اتمی نیست و بازرسان بین‌المللی نیز هرگز اعلام نکرده‌اند این برنامه، سمت و سوی تسلیحاتی داشته است)
هواپیما‌های اسرائیلی همچنین در این حمله، موشک‌پرانی کردند، مساله‌ای که نشان می‌دهد شدت آتش‌باری به کار رفته، بیشتر از گزارش‌های اولیه بوده است.
مشخص نیست که از چه موشک‌هایی استفاده شده، یا این که موشک‌ها از کجا پرتاب شده‌اند، و این که آیا دفاع ضد هوایی ایران آنها را ردیابی کرده است یا این که در کجا فرود آمده‌اند. اما همان طور که پهپاد‌های پرتاب شده از ایران پیامی درباره توانایی‌های اسرائیل ارسال کرد، به همان نسبت موشک‌های هدایت شونده از هواپیما‌های اسرائیلی چنین پیامی داشتند.
یک مقام ارشد آمریکایی به شرط فاش نشدن نام، گفت اسرائیل از طریق کانال‌های مختلف، اندکی پیش از حمله به ایران، آمریکا را از آن مطلع کرده بود. به گفته این مقام، برخلاف هشداری که اسرائیل لحظاتی پیش از حمله به سفارت ایران در دمشق (در اول آوریل) به آمریکا داده بود، با توجه به هشدار‌هایی که اسرائیل در یک هفته گذشته می‌داد، انتظار این حمله اخیر می‌رفت.
دِینا سْترول، یک مقام ارشد سابق پنتاگون در امور سیاسی، که هم اکنون در موسسه واشنگتن در امور خاورنزدیک فعال است، می‌گوید، "گرچه رسما هیچ کس مسئولیت حمله به پایگاه نظامی اصفهان را برعهده نگرفته است، پیام آن آشکار است: تلاش ایران برای تغییر قوانین جنگ در منطقه بی پاسخ نخوهد ماند. حمله موشکی و پهپادی یک کشور به کشوری دیگر، با پاسخ همراه خواهد بود. "
سْترول می‌افزاید، "با این وجود حمله به اصفهان دقیق و محدود بود. پیام حمله آن است که دفاع هوایی ایران کاملا قابل نفود است، و نیرو‌های آنها نمی‌توانند از پایگاه‌های نظامی در برابر حملات خارجی محافظت کنند. اما خسارت وارد شده محدود بود. اگر رهبران ایران به این نتیجه برسند که تشدید بیشتر تنش‌ها، ارزش حملات کشنده‌تر و شدیدتری را در داخل کشورشان ندارد، می‌توان به چرخه تشدید تنش‌ها پایان داد. "
پیش‌بینی تاثیرات درازمدت‌تر این حمله، دشوار است. ولی نصر، کارشناس امور ایران و رئیس سابق دانشکده مطالعات پیشرفته بین‌الملل در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا به تازگی خاطرنشان کرده است ایران احتمالا مصممتر خواهد شد تا سلاح‌هایش را به "اسرائیل نزدیک‌تر" کند و احتمالا با فشار جدید در داخل مواجه خواهد شد تا آشکارا به بازدارندگی هسته‌ای روی آورد.
ایران ورود برخی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی - البته نه همه آنها - را به این کشور ممنوع کرده، غنی سازی اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد افزایش داده است، و تا تولید اورانیوم غنی شده با کیفیت مورد نیاز برای تولید بمب اتمی، فقط چند روز یا چند هفته فاصله دارد؛ و در اوج مناقشه اخیر با اسرائیل، برخی فرماندهان ارشد نظامی، آشکارا درباره تغییر موضع رسمی کشور سخن گفته‌اند، رویکردی که تاکنون خودداری از تلاش برای تولید سلاح هسته‌ای بوده است.
(*) دیوید‌ای سانر، خبرنگار حوزه دولت و امنیت ملی در آمریکا است. وی بیش از چهار دهه به عنوان خبرنگار نیویورک تایمز فعال بوده و کتاب‌های متعدد درباره چالش‌های امنیت ملی آمریکا نوشته است.
اریک شْمیت، خبرنگار امور امنیت ملی نیویورک تایمز، با تمرکز بر امور نظامی و ضد تروریستی خارج از کشور است. وی بیش از سه دهه با نیویورک تایمز همکاری کرده است.
مطلب مرتبط:
سلاح‌های روسی، کمک حالِ ایران در مقابله با حملات اسرائیل
چرا روسیه خواستار جنگ اسرائیل و ایران نیست؟
تاکید ایران بر انتقام از اسرائیل، "تهدید دائمی" نظامیان آمریکایی
