عملیات رفح، پایان حمایت‌های آمریکا از اسرائیل؟

دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.

منبع: فایننشال تایمز

نویسندگان: فلیشا شورتس خبرنگار امور خارجی و دفاعی در آمریکا؛ جیمز پالیتی، رئیس دفتر فایننشال تایمز در واشنگتن

مترجم: حمید رضا بابایی

خویشتن‌داری جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در قبال اقدامات نظامی اسرائیل در غزه رو به اتمام است. همین چند روز پیش بود که بایدن واکنش اسرائیل را به حملات حماس در هفتم اکتبر (۱۵ مهر)، "بسیار شدید" خواند و روز دوشنبه درخواست مشخص و آشکاری مطرح کرد: عملیات نظامی علیه رفح، شهری در مرز غزه با مصر که بیش از یک و نیم میلیون نفر از ساکنان غزه به آنجا پناه برده‌اند، نباید ادامه یابد. بایدن البته برای مردم غزه "طرحی امن" ارائه نکرد تا ساکنان غزه از این بابت خیالشان آسوده باشد که در معرض خطر نیستند. رئیس جمهور آمریکا گفت، "آن‌ها در معرض خطر و اسیب‌پذیر هستند. باید از آن‌ها حفاظت کرد."

بایدن در خصوص عواقب حمله به رفح به جزییات اشاره نکرد. وی همچنین به شدتِ لحن متحدان آمریکا نظیر استرالیا، کانادا و نیوزلند، تهاجم احتمالی به رفح را محکوم نکرد. رهبران این کشور‌ها در بیانیه‌ای مشترک هشدار داده‌اند عملیات نظامی در رفح "فاجعه بار" خواهد بود.

اما بایدن روز جمعه آشکارا گفت از اسرائیلی‌ها "انتظار" دارد در شرایطی که مذاکرات برای آتش بس موقت و آزادی گروگان‌ها از دست حماس ادمه دارد، هیچ گونه "تهاجم گسترده زمینی" انجام ندهند.

این اظهارات ملایم، نشان می‌دهد سرنوشت رفح می‌تواند نقطه عطفی درروابط آمریکا و اسرائیل و همچنین مناقشه خاورمیانه باشد.

از زمان آغاز جنگ میان اسرائیل و حماس، مقامات آمریکایی از جمله بایدن همواره از اسرائیل حمایت کرده‌اند، اما صبر و تحمل آن‌ها در قبال رویکرد بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و همچنین به دلیل بحران شدید انسانی در غزه، به سرعت رو به اتمام است.

وزارت بهداشت غزه می‌گوید حملات اسرائیل بیش از ۲۸ هزار و ۵۰۰ کشته و ۶۸ هزار زخمی برجا گذاشته است. حدود ۸۰ درصد از ساختمان‌ها و منازل مسکونی در شمال غزه نیز ویران شده‌اند. نهاد‌های وابسته به سازمان ملل نیز هشدار می‌دهند دست‌کم یک چهارم ازجمعیت غزه در معرض خطر قحطی قرار دارند.

آمریکا در هفته‌های اخیر اسرائیل را تحت فشار گذاشته است تا اجازه دهد اقلام امدادی بیشتری وارد غزه شود، با تشکیلات خودگردان فلسطین همکاری کند تا برای دوران پس از جنگ برنامه ریزی صورت گیرد و با ناآرامی‌های شدید در کرانه باختری مقابله شود، اما هیچ کدام نتیجه‌ای دربر نداشته است. واشنگتن همچنین امیدوار بود و انتظار داشت اسرائیل تا امروز عملیات خود را به استراتژی ملایم‌تر برای "مقابله با تروریسم" تغییر دهد. ولی مسایل مرتبط با رفح نشان می‌دهد عکس این مساله درحال وقوع است.

نتانیاهو روز چهارشنبه وعده "اقدامی مقتدرانه" در رفح داد تا به گفته خود، به "پیروزی کامل" درغزه دست یابد. او گفت غیرنظامیان اجازه خواهند یافت تا منطقه را ترک کنند، اما در شرایطی که مرز غزه با مصر بسته شده است، ساکنان غزه دیگر جایی برای فرار نخواهند داشت.  

اگر اسرائیل هشدار بایدن را نادیده بگیرد و بدون اعتنا به جان غیرنظامیان، تهاجم زمینی شدیدی را در رفح دنبال کند، تلاش‌ها برای حصول توافق به منظور آزاد شدن گروگان‌ها و همچنین – فراتر از آن- اقدامات دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشه اسرائیل-فلسطین، متحمل ضرباتی خواهد شد.

این وضعیت همچنین به تشدید روابط متشنج میان بایدن و نتانیاهو تا نقطه جدایی منجر شده، تهدید واکنش منفی گسترده دمکرات‌ها را در کنگره به دنبال خواهد داشت، به ویژه در شرایطی که رئیس جمهور آمریکا امیدوار است در آستانه فعالیت‌های انتخاباتی در ماه نوامبر، حمایت‌های هم‌حزبی هایش را از خود افزایش دهد.

بدتر از آن، بی توجهی ادامه‌دارِ اسرائیل – و بی‌رغبتی آمریکا به استفاده از نفوذ منحصر به فرد خود بر اسرائیل- شبهات در خصوص میزان نفوذ واقعی آمریکا را در منطقه که چندین دهه به دنبال کنترل آن بوده است، تشدید می‌کند. در این میان وجهه آمریکا در میان کشور‌های اسلامی و عربی نیز خدشه‌دار خواهد شد.

ولی نصر، استاد امور بین‌الملل و مطالعات خاورمیانه در دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید، "این گونه برداشت می‌شود که آمریکا نمی‌تواند بر اسرائیل فشار کافی وارد کند- و اِعمال فشار نیز نخواهد کرد- تا تل‌آویو با واشنگتن همراه شود؛ لذا اسرائیل به سادگی تمام قادر است علیه مهم‌ترین ابرقدرت جهان و حامی اصلی خود فشار وارد کند. "

به گفته نصر، "آمریکا از منظر جهان ضعیف به نظر می‌رسد، به ویژه در خاورمیانه؛ و آمریکایی‌ها نیز آن را ضعیف می‌بینند. "

دورنمای تهاجم اسرائیل به رفح، هشدار‌هایی را در واشنگتن به همراه داشته است. جیسون کراو، عضو کنگره از کلورادو که به عنوان یک نظامی ارتش آمریکا در عراق و افغانستان خدمت کرده است، می‌گوید، "روراست بگویم، از این رویکرد کاملا مبهوت شده‌ام. نمی‌دانم آن‌ها برای به دست آوردن چه چیزی تلاش می‌کنند. "

"اگر از غیرنظامیان حفاظت نشود و اگر در عملیات نظامی دقت بیشتری صورت نگیرد، مشکلات بیشتری رخ خواهد داد؛ و در حال حاضر نیز احساسات منفی گسترده‌ای علیه اسرائیل وجود دارد که به نفع آن نیست. "

کراو که عضو کمیته‌های اطلاعات و امور خارجه در مجلس نمایندگان آمریکا است، می‌گوید بایدن باید درقبال رهبر اسرائیل محکم‌تر عمل کند. "وقت آن است که کاملا شفاف باشیم و بگوییم آمریکا از تهاجم زمینی در رفح حمایت نخواهد کرد. چنین عملیاتی، فرصت‌های صلح از بین خواهد برد. فرصت‌های توافق برای مبادله اسرا از بین خواهد رفت. امنیت ملی آمریکا در منطقه به شدت تهدید خواهد شد."

سایر هم‌حزبی‌های بایدن حتی لحن شدیدتری داشته‌اند. کریس ون هالن، نماینده مریلند در سنا، روز دوشنبه در سخنانی در مجلس سنا گفت اقدام اسرائیل در "قطع ماهرانه" کمک‌ها به غزه، "جزوه جنایات جنگی" است. "اکنون سوال این است: آمریکا چه خواهد کرد؟ ما چه کاری خواهیم کرد؟ رئیس جمهور بایدن چه کاری خوهد کرد؟ "

پاسخ به این سوال در کنگره، که حمایت آن از اسرائیل بخشی جداناشدنی از سیاست خارجی آمریکا را تشکیل می‌دهد، عبارت است از: کار چندانی انجام نخواهد شد. از ۱۰۰ سناتور آمریکایی، ۷۰ نفر به لایحه تامین مالی امنیت ملی بایدن به ارزش ۹۵ میلیارد دلار رای مثبت دادند. این لایحه شامل کمک ملی به اسرائیل، اوکراین و تایوان است. مشخص نیست که آیا این لایحه از تصویب مجلس نمایندگان که در کنترل جمهوری خواهان قرار دارد، خواهد گذشت یا خیر. اما این ابهام بیشتر به خاطر واکنش علیه کمک به اوکراین است تا اسرائیل، و همچنین به  دلیل کوتاه نیامدن آن‌ها در خصوص سیاست مهاجرتی دولت در مرز مکزیک.

کاخ سفید گام‌هایی برداشته است که اسرائیل را مایوس خواهد کرد. آمریکا در اول فوریه (۱۲ بهمن) در اقدامی نادر، علیه چهار تن از شهرک نشینان اسرائیلی به دلیل اقدامات شدید خشونت‌بار در کرانه باختری اشغال شده، تحریم‌های مالی اِعمال کرد. هفته گذشته نیز کاخ سفید سندی در حوزه امنیت ملی صادر کرد که بر اساس آن هرگونه کمک نظامی آمریکا باید مطابق قوانین انسان دوستانه بین‌الملل صورت گیرد. این امر به معنای اجرای شدیدتر قوانین آمریکا است که فروش سلاح به اسرائیل را مشروط خواهد کرد.

اما دولت بایدن تمایلی نداشته است که از این فراتر برود. دولت تهدید به قطع کمک‌های نظامی نکرده و همچنان کنگره را تحت فشار قرار می‌دهد تا کمک ۱۴ میلیارد دلاری به اسرائیل را تصویب کند. همچنین برای شناسایی رسمی یک دولت مستقل فلسطینی اقدامی  نکرده است – که در این صورت تعهد آمریکا را در قبال راه‌حل دو دولت که اسرائیل مخالف آن است، بیشتر خواهد کرد.

تحلیل‌گران می‌گویند اخبار پشت پرده حاکی است که بایدن به نتانیاهو تصریح کرده است سرانجام باید به انتخاب‌های دشوار تن دهد و برای حل و فصل درازمدت بحران فلسطین، اقدام کند.

دنیس راس، مذاکره کننده سابق صلح در خاورمیانه که در سه دولت آمریکا خدمت کرده و اکنون در اندیشکده واشنگتن در امور خاور نزدیک حضور دارد، می‌گوید، "بایدن مایل است کاملا صریح باشد، به ویژه در محافل خصوصی، لذا فکر نمی‌کنم چندان پنهان کاری کند. "

بایدن و نتانیاهو ۴۰ سال است که همدیگر را می‌شناسند، اما به ندرت پیش آمده است با یکدیگر رو در رو شوند. دسامبر گذشته، بایدن در جشن حنوکا در کاخ سفید بود که به نکته‌ای درباره نتانیاهو اشاره کرد: این که رهبر اسرائیل تصویری را از نخستین دیدارشان، زمانی که جوان بودند، در دفتر خود نصب کرده است. بایدن در پایین آن تصویر نوشت "بی بی عاشق تو هستم، ولی با چرندیاتی که باید بگویی، موافق نیستم."

از آن زمان تاکنون، تیرگی روابط دو نفر آشکارتر نیز شده است. از حملات هفتم اکتبر حماس به اسرائیل تاکنون که دست کم هزار و ۲۰۰ کشته برجا گذاشت و در آن صد‌ها اسرائیلی به گروگان گرفته شدند، روابط بایدن و نتانیاهو بیش از هر زمان دیگر سرد بوده است.

گزارش شبکه ان بی سی و همچنین پولیتیکو حاکی است بایدن در محافل خصوصی به شدت از نتانیاهو خشمگین بوده، تا جایی که وی را "مردک عوضی" و "کثافت" خوانده است. البته فایننشال تایمز صحت و سقم این خبر را تایید نمی‌کند و کاخ سفید نیز از ارائه پاسخ به آن خودداری کرده است. با وجود این اختلافات، کاخ سفید می‌گوید بایدن و نتانیاهو به گفت و گوهایشان ادامه داده‌اند، از جمله دو مورد مذاکره که این هفته با هم داشته‌اند.

مقامات کنونی و سابق دولت آمریکا می‌گویند بایدن برای مواجهه با نتانیاهو از تجربه کافی برخوردار است و می‌داند که وی چقدر می‌تواند سخت باشد. مارتین ایندیک، سفیر سابق آمریکا در اسرائیل و عضو شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید، "بایدن بر اساس تجربه درازمدت خود می‌داند که نتانیاهو همواره بقای سیاسی خود را فراتر از منافع آمریکا درنظر خواهد داشت. "

با وجود ناامیدی شدید، مقامات دولت بایدن به جز ادامه همکاری با نتانیاهو گزینه سریع دیگری را سراغ ندارند. آن‌ها می‌دانند که برای پایان دادن سریع به جنگ، نتانیاهو احتمالا تنها طرف حساب آن‌ها خواهد بود. به گفته ایندیک، "نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل است و با  وجود تمام آن چه که درباره پایان دادن به دولت وی مطرح می‌شود، چنین مساله‌ای ظاهرا غیرمحتمل است. "

سوالی که مطرح می‌شود آن است که حفظ این شرایط چه هزینه‌های سیاسی برای بایدن درپی خواهد داشت، به ویژه با توجه به آن که وی در پاییز امسال قرار است کارزار‌های دشوار انتخاباتی را ازسر بگیرد، و احتمالا به مصاف دونالد ترامپ خواهد رفت.

دستیاران رئیس جمهور می‌گویند، حمایت شدید بایدن از اسرائیل به دنبال حملات هفتم اکتبر، به شدت در چارچوب دیدگاه افکار عمومی آمریکا است. اما حال و هوای موجود، احتمالا تغییر خواهد کرد. نظرسنجی مشترک سازمان تحقیقاتی NORC دانشگاه شیکاگو و موسسه آسوشیتدپرس که نتایج آن در ژانویه منتشر شد، نشان می‌دهد ۵۰ درصد از بزرگ‌سالان در آمریکا – از جمله اکثریت قاطع دمکرات‌ها و اکثر افراد مستقل- معقتدند واکنش ارتش اسرائیل (به حملات حماس در ۷ اکتبر) در غزه "بسیار شدیدتر از آن بود که باید". این رقم درنظرسنجی اوایل نوامبر، ۴۰ درصد بود.

آمریکایی‌های عرب‌تبار هم که به صورت سنتی در انتخابات ایالات سرنوشت‌ساز نظیر میشیگان به دمکرات‌ها رای می‌دهند، احتمالا مشارکت کمی در انتخابات خواهند داشت و یا این که به  نامزد‌های حزب سوم رای خواهند داد تا اعتراض خود را به سیاست‌های آمریکا اعلام کنند و این مساله، اوضاع را برای بایدن دشوارتر خواهد کرد.  

هفته گذشته تعدادی از دستیاران ارشد بایدن از جمله جان فاینر معاون مشاور امنیت ملی آمریکا به میشیگان سفر کردند تا نگرانی‌های خود  را در این خصوص بررسی کنند. سخنان ضبط شده فاینر که به بیرون درز کرده، حاکی است دولت بایدن در خصوص اهمیتی که آمریکا به جان فلسطینی‌ها می‌دهد، "تاثیری مخرب" از خود برجا گذاشته است. وی از "گام‌های اشتباه" دولت آمریکا در قبال جنگ غزه ابراز تاسف کرد.

اما وقتی که ظاهرا دولت بایدن قادر نیست جلوی عملیات اسرائیل را در رفح بگیرد، چنین ابراز تاسفی بی‌معنا است. این نارضایتی به سایر  طرفداران بایدن نیز قابل سرایت است، به ویژه در میان جوانان که بیشتر به فلسطینی‌ها گرایش دارند.

نظرسنجی مشترک نیویورک تایمز و دانشگاه سییِنا در نیویورک در دسامبر گذشته نشان داد ۴۶ درصد از رای دهندگان ۱۸ تا ۲۹ ساله آمریکایی طرفدار فلسطینی‌ها هستند، این رقم برای طرفداران اسرائیل ۲۷ درصد بود. به گفته، ولی نصر، "مردم بسیار خشمگین هستند، تنها آمریکایی‌های عرب‌تبار یا مسلمان نیستند که برای میشیگان مهم محسوب می‌شوند. این مسایل اکنون به امور سیاست داخلی تبدیل شده‌اند. "