دشنام به دشمن از منظر فرهنگ اسلامی

دیدارنیوز ـ علیرضا دباغ*: چندی است شهرداری تهران در بیلبورد‌های بزرگی به رژیم غاصب اسرائیل دشنام می‌دهد. مجری یکی از برنامه‌های تلویزیون هم در برنامه زنده چنین دشنام‌هایی را تکرار و کار خود را شجاعانه تلقی می‌کند.

از هماهنگی فکری و محتوایی این جریان فرهنگی مشخص است که دادن دشنام در منظر ایشان امر پسندیده‌ای است، اما این عمل در آموزه‌های دینی مورد نکوهش قرار گرفته است که در این مقال به گوشه کوچکی از آن اشاره می‌شود:

۱) قرآن کریم: وَ لاَ تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً به غیر عِلْمٍ...:

و آن‌هایی را که جز خدا می‌خوانند دشنام مدهید که آنان از روی دشمنی [و]به نادانی، خدا را دشنام خواهند داد. (الأنعام/ ۱۰۸)

۲) رسول خدا (ص): «لاَ تَسُبُّوا الشَّیْطَانَ وَتَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنْ شَرِّهِ: به شیطان ناسزا مگویید، بلکه از شرِّ آن به خدا پناه برید» (نهج الفصاحه، ص۶۶۹)

۳) حضرت علی (ع): «إِنِّی أَکْرَهُ لَکُمْ أَنْ تَکُونُوا سبّابین و...

من خوش ندارم که شما دشنام‌دهنده باشید، امّا اگر کردارشان را تعریف، و حالات آنان را بازگو می‌کردید، به سخن راست نزدیک‌تر، و عذرپذیرتر بود، خوب بود به جای دشنام آنان می‌گفتید: خدایا خون ما و آن‌ها را حفظ کن، بین ما و آنان اصلاح فرما، و آنان را از گمراهی به راه راست هدایت کن تا آنان که جاهل‌اَند، حق را بشناسند، و آنان که با حق می‌ستیزند، پشیمان شده، به حق بازگردند» (نهج‌البلاغه/ خ ۲۰۶)

۴) آیت الله خامنه‌ای: "ادب اسلامی را در جامعه بگسترانید.  عزیزان من! یکی از چیز‌های بسیار مهم، حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن است که متأسّفانه امروز با گسترش فضای مجازی بتدریج این ادب اسلامی دارد کم‌رنگ میشود.

 بدزبانی، بد‌گویی و مانند این‌ها بایستی در جامعه جمع بشود. امروز بعضی سعی میکنند یا بی‌توجّهی میکنند و این در جامعه، بخصوص در بعضی از رسانه‌ها -چه رسانه‌های صوتی، چه رسانه‌های تصویری- و بخصوص در فضای مجازی رو به گسترش است.

شما بایستی در بیان خودتان، در شیوه‌ی کار خودتان، به نحوی عمل بکنید که گسترش این [بدزبانی و بدگویی] وجود نداشته باشد."

باوجود صراحت این آیات و روایات و توصیه‌های بالاترین مقام کشور متأسفانه برخی از کارگزاران حکومتی، حتی نهاد‌های فرهنگی به این امر بی توجهند و این بی توجهی مایه خدشه به  تربیت و پرورش نسل کودک و نوجوان و جوانان می‌شود و آثار تخریبی آن تا زمان‌های بسیار باقی خواهد ماند.

*پژوهشگر حوزه فرهنگ و ارتباطات