آلودگی‌های نفتی؛ بلای جان دریای خزر

دیدارنیوز: معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر لزوم همکاری ۵ کشور برای کنترل و حفاظت از دریای خزر اظهار کرد: به علت خشکسالی و کاهش تراز آب دریای خزر، آلودگی‌های موجود در آن با غلظت بیشتری نمود پیدا می‌کند.

مجتبی ذوالجودی درباره آلودگی‌های موجود در دریای خزر اظهار کرد: دریای خزر در یک فضای بسته قرار دارد بنابراین با تبخیر زیاد و کاهش تراز آب آلودگی‌هایی که وارد آن می‌شوند به دلیل افزایش غلظت، بیشتر خودشان را نشان می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه عمده آلودگی‌های ورودی به دریای خزر نفتی است، گفت: ایران سهم زیادی از آلودگی‌های نفتی ندارد، اما سایر کشور‌ها همچون آذربایجان آلودگی نفتی را در حوزه‌های خود دارند و در کنار این مسئله درگیر مقدار زیادی آلودگی‌های ناشی از مصالح صنعتی هستند که تصفیه نمی‌شوند و این آلودگی‌ها همگی وارد دریای خزر می‌شوند.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست کشور چندین سال است که به دنبال تصفیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی است تا پس از تصفیه این آب‌ها به حوضه‌های آبی تالاب‌های اطراف و دریای خزر وارد شوند که در این زمینه تا حدودی موفق بوده است.

او با تاکید بر اینکه اقداماتی همچون تصفیه آب توسط کارخانه‌ها و یا شرکت‌های آب و فاضلاب محلی باید انجام شود، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست تلاش کرده است تا حمایت‌های مالی از طریق صندوق ملی محیط زیست و یا بانک‌ها برای این مراکز فراهم کند تا این کارخانه‌ها و مراکز با در دسترس داشتن تسهیلات زودتر تصفیه خانه‌های خود را راه‌اندازی کنند.

ذوالجودی در ادامه گفت: به دلیل اینکه در آن محدوده پرورش آبزیان نیز انجام می‌شود، در برخی مواقع آلودگی‌هایی از طریق این مراکز با درصد کمتر به دریای خزر وارد می‌شود بنابراین با اداره کل شیلات هماهنگ کرده‌ایم تا جایی که ممکن است وضعیت را کنترل کنیم. در کل یک محیط بسته‌ای که پنج کشور به آن دسترسی دارند نیاز به کنترل و نگهداری ویژه‌ای دارد.

وی ادامه داد: کنوانسیون تهران بین پنج کشور امضا شده، ولی در سال‌های قبل فعالیت آن متوقف شده بود، اما دوباره فعال شده است و کشور‌های حاشیه دریای خزر بعد از یک تاخیر پنج ساله حدود دو سال است که دوباره فعالیت خود را در این کنوانسیون آغاز کرده‌اند.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به نشست مشترک وزرای پنج کشور حاشیه خزر که در ژنو گفت: این نشست به لحاظ خروجی‌های کارشناسی و عملیاتی که خواهد داشت بسیار مهم است و اگر این همکاری بین پنج کشور وجود نداشته باشد، نه تنها در بحث آلودگی بلکه به لحاظ سطح آب دریای خزر نیز نمی‌توانیم عملکرد مثبتی داشته باشیم و مشکلات آن را کنترل کنیم بنابراین الزام همکاری میان کشور‌ها به‌طور جدی وجود دارد.

وی افزود: در کنوانسیونی که امضا شده بود تمام پنج کشور وظیفه انجام برخی امور را داشتند و امیدواریم که مراکز بین المللی که در این زمینه تجربه دارند و برنامه محیط زیست سازمان ملل نیز در این زمینه همکاری‌های لازم را داشته باشند.

ذوالجودی با تاکید بر اینکه شرایط دریای خزر و پس رفت آب به خصوص برای بخش‌های شمالی کشور مسائل محیط زیستی بسیاری را ایجاد کرده است گفت: استان گلستان و میانکاله در شرق دریای خزر تحت تاثیر قرار گرفته است و تالاب‌های شمال دچار مشکل شده‌اند بنابراین باید یک همکاری مشترک برای مدیریت منابع آبی پنج کشور و ورودی‌های دریای خزر وجود داشته باشد.

وی افزود: طی جلساتی که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست داشتند و در پی آن واکنش مناسب وزیر محیط زیست و اکولوژی روسیه این مسئله مطرح شد که چگونه بتوانیم محیط آبی دریای خزر را به دور از مسائل مربوط به خشکسالی، فرسودگی مدیریت منابع آبی کشاورزی، کمبود بارش همچنین ورودی آب از حوضه‌های آبخیز در پنج کشور از آلودگی و نابودی حفظ کنیم و در حق دریای خزر چه نکاتی رعایت شود.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: مسئله خشکسالی و کمبود بارش به گونه‌ای شده است که بسیاری از محیط‌های آبی دچار مشکل شده‌اند. در قرن اخیر بیش از ۷۰ درصد تالاب‌ها و دریاچه‌های دنیا خشک شده‌اند بنابراین باید بپذیریم که دنیا در شرایطی قرار گرفته است که به‌صورت طبیعی برخی اتفاقات رخ می‌دهند.

وی افزود: در زمان‌های دور دریا‌ها ایران را احاطه کرده بودند، اما به دلیل خشکسالی بسیاری از آن‌ها خشک شدند و یا آب‌های آن‌ها پس‌روی کردند بنابراین تمام محیط‌های آبی در معرض خطر خشکسالی هستند، ولی ما باید به‌گونه‌ای مدیریت کنیم که تاثیرات آن را به حداقل برسانیم و سعی می‌کنیم که با در نظر گرفتن راهکار‌های مهندسی، تاثیرپذیری محیط‌های آبی از خشکسالی کاهش یابد و بتوانیم محیط زیست را برای آیندگان حفظ کنیم. امیدواریم به نتیجه‌های مثبت برسیم.

ذوالجودی درباره نوسانات سطح دریای خزر اظهار کرد: سطح آب دریای خزر طی سال ۱۴۰۱ حدود ۲۶ سانتی‌متر و در سال ۱۴۰۰ نیز حدود ۲۴ سانتی‌متر کاهش یافت. طی دو سال اخیر حدود نیم متر و طی هشت سال اخیر حدود دو متر تراز دریای خزر کمتر شد این در حالیست که اگر به آمار‌های قدیم نگاه کنیم محیط آبی و کاهش و افزایش سطح آب آن حالت سینوسی داشته است.

وی ادامه داد: حدود ۱۵ سال پیش ما شاهد بالا آمدن سطح آب بودیم که امواج دریا به ساحل وارد شد و تاسیساتی که در آن نواحی بودند را از بین برد و مردم پی بردند که زندگی خود را از دریا و سواحل فاصله دهند بنابراین این شیوه رفتاری طبیعت است و ما باید خودمان را با سازگار کنیم.

ذوالجودی در پایان تصریح کرد: طی چند سال اخیر ما بیشتر شاهد کاهش سطح آب بوده‌ایم و روند کاهش تراز آب افزایشی بوده است این پدیده زمانی به خوبی کنترل می‌شود که بتوانیم با پنح کشور حاشیه خزر به جمع‌بندی مناسب برسیم و مدیریت بهتری داشته باشیم.