بیش از ۱۰ میلیون اسناد تاریخی مازندران فهرست نویسی و ثبت شده، اما به‌دلیل محدودیت مکان و نداشتن فضای مستقل بخش بیشتری از این اسناد به تهران منتقل شده است.
دیدارنیوز: سند مکتوب متعلق به استان مازندران که بخشی از هویت تاریخی این خطه از شمال کشور به شمار می‌رود تنها به این دلیل که ساختمان ملکی ندارد به مرکز کتابخانه و اسناد ملی کشور واقع در تهران ارسال شد و بازگشت دوباره آن‌ها چشم براه ساختمانی مجهز با امکانات نگهداری است.
این اسناد برای محققان، دانشجویان و اهالی فرهنگ مازندران دست نوشته‌های کهن مازندران، بخشی از حافظه تاریخی این منطقه اند
در تعریف سند در علم تاریخ گفته می‌شود هر برگ نوشته‌ای که حالت اداری دارد و بعد‌ها ارزش تاریخی می‌یابد که براین اساس یک شناسنامه هم حتی یک سند محسوب می‌شود.
استان مازندران یکی از مهم‌ترین مناطق باستانی کشور و قدیمی‌ترین سکونتگاه بشر در حاشیه دریای خزر است و بی شک در خانه اکثر قریب به اتفاق هر روستا و شهرنشین این استان سند‌های مکتوب فراوانی از دوران تاریخی مختلف و معاصر موجود است که اهدای آن از طرف صاحبان سند اطمینانی برای عدم خروج اسناد از استان را به عنوان پیش زمینه طلب می‌کند.
با وجود تشکیل نمایندگی اسناد مکتوب مازندران و استقرار این نهاد در فرمانداری ویژه ساری در سال ۱۳۹۳و حتی اعلام آمادگی خرید اسناد از سوی این مرکز، به دلیل نبود ساختمان و مکان فیزیکی مجزای مجهز برای نگهداری اسناد، مردم رغبتی به اهدا یا حتی فروش اسناد خود نشان نمی‌دهند.
در حال حاضر به خاطر نبود ساختمان مجزا و مجهز، اسناد زیادی از قباله ازدواج گرفته تا مصالحه نامه و قولنامه‌هایی که خود کتابی از تاریخند در خانه‌های مردم به دلیل آگاهی نداشتن از شرایط نگهداری، به مرور از بین می‌روند.
اکنون که به منظور جلوگیری از تمرکز اسناد منطقه‌ای در مرکز تهران و ایجاد تسهیلات برای پژوهشگران و محققین و جمع‌آوری و سامان بخشی به اسناد بومی در مناطق مختلف کشور واحد‌های آرشیوی استانی با وظایف کلی سازمان ایجاد شده، با توجه، به نقش هویتی این اسناد با درنظر گرفتن زمینی مناسب جهت سکونت دائمی اسناد تاریخی بر ایجاد این مرکز کمر می‌بایست همراهی و کمک لازم صورت بگیرد تا این نهاد فرهنگی از وضعیت موجود رهایی یابد.
در سال ۱۳۸۹ نامگذاری روزی با عنوان " روز اسناد ملی "پیشنهاد شد و پس از آن در شورای فرهنگ عمومی کشور در سال ۱۳۹۰، نوزدهم اردیبهشت ماه به مناسبت گرامیداشت شیخ کلنی این روز را با عنوان روز اسناد ملی نام نهادند.
در سال ۱۳۸۹ نامگذاری روزی با عنوان " روز اسناد ملی "پیشنهاد شد و پس از آن در شورای فرهنگ عمومی کشور در سال ۱۳۹۰، نوزدهم اردیبهشت ماه به مناسبت گرامیداشت شیخ کلنی این روز را با عنوان روز اسناد ملی نام نهادند.
سرپرست سازمان اسناد و کتابخانه ملی مازندران به مناسبت روز اسناد ملی با حضور در دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی مازندران در خصوص کارکرد‌ها و مشکلات این مرکز موضوعاتی را مطرح کرد.
محمد فوقی در گفتگو با خبرنگار ایرنا به رسالت و وظیفه مرکز اسناد و کتابخانه ملی در حفظ و نگهداری اسناد ملی اشاره کرد و افزود: بیش از ۱۰ میلیون اسناد تاریخی ملی در این استان فهرست نویسی و ثبت شده است که از جمله این اسناد و مدارک شامل قباله‌های ازدواج و مبایعه نامه است.
وی افزود:قدیمی‌ترین سند مرکز اسناد ملی مازندران مبایعه نامه متعلق به دوره صفویه با بیش از ۵۰۰ سال قدمت است.
سرپرست سازمان اسناد و کتابخانه ملی مازندران با اشاره به اینکه اسناد موجود در سازمان‌های اسناد و کتابخانه‌های ملی هر منطقه‌ای منبع دسترسی محققان و دانشگاهیان است، گفت: طی این سال‌ها بدلیل نبود ساختمان مجزا و مجهز این سازمان غالب اسناد تاریخی استان به مرکز اسناد کشور در تهران ارسال شد و در آنجا نگهداری می‌شود.
وی ادامه داد: بدلیل همین محدویت فضای مناسب و مجهز عنوان و فعالیت منطقه‌ای سازمان اسناد و کتابخانه ملی مازندران از آن گرفته شد در حالیکه پیش از این اسناد تاریخی استان‌های شمالی کشور در این استان نگهداری می‌شد و منبع خوبی برای دسترسی علاقمندان به کار‌های تحقیقاتی به شمار می‌رفت.
فوقی اظهار داشت: تداوم وضعیت فعلی و نداشتن ساختمان مجهز در شان و جایگاه اسناد تاریخی مازندران نیست و انتقال اسناد استان به تهران خود باعث می‌شود دسترسی علاقمندان به داشته‌های تاریخی استان محدود و کم شود.
وی همچنین از وجود اسناد راکد و بایگانی در دستگاه‌های دولتی و دولتی که خود به عنوان اسناد تاریخی به شمار می‌روند اشاره و خاطرنشان کرد: طبق قانون این استان می‌بایست به سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان تحویل داده شود تا این اسناد بدرستی و به شیوه صحیح مرمت و نگهداری شوند.
سرپرست اسناد و کتابخانه ملی مازندران توضیح داد: این اسناد بخش مهمی از تاریخ و گذشته مازندران به شمار می‌روند، اما بجز تعدادی از ادارات که این بایگانی راکد خو را به این سازمان تحویل دادند غالب ادارات این کار را انجام نداد و بسیاری از این اسناد بدون مراقبت و مرمت خاص در این ادارات قرار دارند.
وی از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی خواست تا در این زمینه با سازمان اسناد و کتابخانه ملی مازندران همکاری‌های لازم را داشته باشند.
فوقی همچنین از اجرای برنامه تاریخ شفاهی در مازندران خبر داد و گفت:تاکنون تاریخ شفاهی ۲۶ شخصیت شاخص استان ثبت و ضبط شده است.
وی همچنین از تولیدات رسانه‌ها به عنوان بخشی از اسناد مازندران نام برد و از مدیران مسول این رسانه‌ها خواست تا نسخه‌ای از چاپ نشریه خود را به این سازمان تحویل دهند تا روند نگهداری آن‌ها انجام شود.
