با گذشت یک روز از بروز دو زلزله سهمگین در ترکیه و سوریه، کم کم ابعاد وسیع فاجعه انسانی و تخریب شهرهای کوچک منطقه مشخص می‌شود و عملیات امداد و نجات زیر سایه ترس از لرزه‌های بعدی ادامه دارد.
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*:
۱. خبر زلزله ترکیه ساعت شش و نیم صبح دوشنبه مثل یک سطل آب یخ خوابم را پراند. به سرعت نگاهی به استان‌های درگیر انداختم و در عرض چند ثانیه، لیست دوستانم را مرور کردم. "سومیرا"در نزدیکی مرکز زلزله در "آدیامان" بود! در تلگرام، واتسآپ و اینستاگرام به او پیام داده و مشغول چک کردن مراکز خبری ترکیه شدم. همین چند سال پیش در زلزله کرمانشاه او از اولین نفر‌هایی بود که خبر سلامتی‌ام را گرفته و حتی اصرار داشت با دوستانش محموله‌ای از داروی برای آسیب‌دیدگان کرمانشاهی بفرستد. به هرحال دنیا خیلی کوچک‌تر و گردتر از آن است که به نظر می‌آید. پس از چند ساعت زنگ زدم و فهمیدم خدا را شکر همه سالم هستند. در دمای منهای چهار درجه، شب را صبح کرده بودند و حرف‌ها به ترس و ویرانی ختم شد.
۲. طبق اخبار رسمی، زلزله در شهرستان پازارجیک از توابع استان قهرمان ماراش به بزرگی ۷.۴ ریشتر و در ساعت چهار بامداد روی داده است. به دلیل زمان طولانی و قدرت بالای زلزله حداقل در ده استان جنوبی ترکیه و شش استان شمالی سوریه باعث آسیب جدی شده است. دیاربکر، آدانا، عثمانیه، شانلی اورفا، آدیامان، گازی‌انتپ، مالاتیا و هاتای مهمترین استان‌های درگیر زلزله در ترکیه بوده اند و طبق آخرین بیانیه وزرات بهداشت تا این لحظه ۲۹۲۱ نفرکشته و ۱۵۸۳۴ مجروح شده‌اند.
۳. زلزله در شمال سوریه هم خسارات و تلفات فراوانی را به جای گذاشته است. استان‌های ادلب، حلب، حماه، لاذقیه، طرطوس و رقه درگیر این فاجعه هستند. سانا خبرگزاری رسمی دولت سوریه تعداد تلفات زلزله در مناطق تحت کنترل خود را تا به این لحظه ۶۵۶ کشته و بیش از ۱۴۹۰ زخمی اعلام شده است. بشار اسد تمام یگان‌های ارتش را برای کمک به زلزله‌زدگان بسیج کرده و حلب بیشترین حجم آسیب را متحمل شده است. منابع حقوق بشری و سازمان ملل هم تعداد کشته شدگان در مناطق تحت کنترل مخالفان را ۷۰۰ نفر و ۱۰۵۰ زخمی اعلام کردند. در بیانیه‌ای، اپوزیسیون سوریه از جامعه بین اللملی و سازمان‌های بشر دوستانه درخواست کمک کرده است. کمبود بنزین و گازوییل برای جابجایی حادثه دیدگان و سرد بودن هوای منطقه مشکل نخست مناطق شمال سوریه است.
۴. رجب طیب اردوغان با اعلام هفت روز عزای عمومی در کشور برای هر استان یکی از وزرای دولت را به عنوان مسئول ستاد کمک رسانی مشخص کرده و تمام مدارس و مسابقات ورزشی کشور به مدت یک هفته تعطیل و مدارس و ورزشگاه‌ها به جمع آوری و ارسال کمک به مناطق زلزله اختصاص داده است. رهبران احزاب مخالف با رئیس جمهور تماس گرفته و برای هر نوع کمک اعلام آمادگی کرده اند. دولت با ایجاد اپلیکشن کمک رسانی کوتاه‌ترین مسیر‌های خروج از مناطق زلزله‌زده، نزدیکترین مراکز خدمت رسانی و اعلام درخواست‌های فوری را برای آسیب دیدگان فراهم کرده است. دادستانی کشور هم اعلام کرده هرگونه افزایش قیمت در هر نوع کالا و خدماتی در کشور تا اطلاع ثانوی ممنوع و به معنای خیانت به کشور اعلام کرده و وزرای دولت به صورت مستقیم مسئول امداد‌رسانی در شهرهای مختلف شده‌اند. نانوایی‌ها در ده استان زلزله زده به صورت رایگان فعالیت خواهند کرد. در ۲۴ ساعت اول حادثه طبق آمار‌ها ۶۵ هزار چادر برای اسکان اولیه در کانون زلزله برپا شده است.
۵. ساعت ۱۳:۲۴ ظهر شهرستان البیستان از توابع قهرمان ماراش شاهد یک زلزله ۷.۶ ریشتری دیگر بود. اتفاقی که باعث سردرگمی و ترس شدید در نیرو‌های امداد رسان و مردم حاضر در منطقه شده و کار آوار برداری و امداد به بازماندگان زیر آوار را دو چندان سخت کرده است. طبق اخبار رسمی آفاد (سازمان مدیریت حوادث غیر مترقبه ترکیه) تا کنون بیش از ۲۴۳ پس لرزه در منطقه روی داده و ۱۶۴۰۰ نیروی امداد رسان در مرحله اولیه در تلاش برای بیرون آوردن مردم از زیر آوار هستند.
۵. اتحادیه اروپا سیستم ماهواره‌ای کوپرنیک را برای نقشه خوانی بهتر مناطق زلزله زده در اختیار ترکیه قرار داده و تیم‌های امداد و نجات ۱۳ کشور اروپایی وارد استان‌های درگیر شده اند. با توجه به گستره مناطق زلزله زده بدون وجود کمک‌های بین اللملی، دولت ترکیه قادر به امداد و نجات برای همه آسیب دیدگان نیست. کشتی‌های وزارت دفاع ترکیه برای کمک به حادثه دیدگان استان مرسین وارد بندر اسکندرون شده و هواپیما‌ها و هلی‌کوپتر‌های ارتش هم در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفته اند تا انتقال آسیب دیدگان به استان‌های هم‌جوار تسهیل شود.
ترکیه روزگار سختی در پیش دارد زلزله‌ای در گستره ۱۵ میلیونی در بخش‌های کمتر توسعه یافته کشور که که امداد، نجات و بازسازی آن به هزینه‌های مالی و انسانی فراوانی محتاج است، یک دست انداز بزرگ برای کشوری است که برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای آینده دارد.
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
