در شرایطی که حمله نظامی روسیه به اوکراین و بمباران شهرهای این کشور توسط ارتش متجاوز ارتش ادامه دارد، روسیه به تازگی مدعی شده که اوکراین در نظر دارد به زودی از نوعی بمب حاوی مواد منفجره و رادیواکتیو موسوم به «بمب کثیف» در حملات خود استفاده کند.
دیدارنیوز: وزیر دفاع روسیه بدون ارائه مدارک و مستنداتی مشخص این موضوع را مطرح کرده است؛ ادعایی که علاوه بر اوکراین، متحدان غربی کی‌یف از جمله فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا آن‌را رد کرده‌اند.
سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه پیش‌تر در گفتگو با بن والاس، همتای بریتانیایی خود گفته بود که «نگران تحریکات احتمالی کی‌یف با استفاده از یک بمب کثیف» است.
این نگرانی که رسانه‌های روسی از آن به عنوان ترفندی برای متهم کردن مسکو به استفاده از تسلیحات کشتار جمعی و راه افتادن کارزاری جهانی علیه روسیه یاد کرده‌اند، همچنین از سوی آقای شویگو با وزرای دفاع فرانسه، ترکیه نیز در میان گذاشته شده بود.
این در حالیست که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین ضمن رد و بی اساس خواندن این ادعا انگشت اتهام را به سوی مسکو نشانه رفته و از محتمل بودن استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای در اروپا خبر داده است.
بمب کثیف چگونه عمل می‌کند؟
بمب کثیف ترکیبی از مواد منفجره مانند دینامیت با پودر یا گلوله‌های رادیواکتیو است. هنگامی که دینامیت یا سایر مواد انفجاری تعبیه شده در داخل بمب منفجر می‌شوند، مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم در هوا و مناطق اطراف محل اصابت بمب پراکنده می‌شود.
مواد رادیواکتیو به کار گرفته شده در ساخت بمب کثیف نیاز نیست آنطور که در بمب‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد پالایش و غنی‌سازی شده باشد؛ لذا در ساخت این بمب می‌توان از مواد رادیواکتیو بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده می‌شود.
این موضوع سبب می‌شود که بمب‌های کثیف بسیار ارزان‌تر و سریعتر از سلاح‌های هسته‌ای ساخته شوند و مورد استفاده قرار گیرند.
تفاوت بمب کثیف با بمب اتمی
بمب اتمی، مانند نمونه‌هایی که روی هیروشیما و ناکازاکی پرتاب شدند، حاصل شکافت اتم‌ها و آزاد شدن عظیم انرژی است که ضمن انفجاری مهیب، ابر قارچی اتمی تولید می‌کند.
بمب کثیف، اما کاملاً متفاوت عمل می‌کند و نمی‌تواند یک انفجار اتمی ایجاد کند. یک بمب کثیف در عوض از دینامیت یا مواد منفجره دیگر برای پراکنده کردن گرد و غبار رادیواکتیو، دود یا مواد دیگر استفاده می‌کند تا باعث آلودگی محیط با موارد رادیواکتیو شود.
خطرات اصلی یک بمب کثیف کدامند؟
مهم‌ترین خطر یک بمب کثیف از انفجار آن ناشی می‌شود که می‌تواند باعث صدمات و جراحات جدی و خسارت مادی فراوان شود.
مواد رادیواکتیو مورد استفاده در یک بمب کثیف احتمالاً تشعشع کافی برای ابتلا به بیماری‌های جدی به صورت فوری ایجاد نمی‌کنند، مگر برای افرادی که بسیار نزدیک به محل انفجار هستند.
با این حال، گرد و غبار رادیواکتیو و دود ناشی از پراکنده شدن این مواد که تا مسافت دورتر پخش می‌شود، در صورت استنشاق می‌تواند برای سلامتی خطرناک باشد.
از آنجا که مردم نمی‌توانند تشعشعات را با حس بویایی و چشایی تشخیص دهند به محض قرار گرفتن در معرض حملات با بمب کثیف باید تحت اقدامات مراقبتی لازم و فوری قرار گیرند.
اقدامات فوری پس از قرار گرفتن در معرض انفجار
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده در گزارشی به مجموعه‌ای از اقدامات در صورت قرار گرفتن در معرض حمله با بمب کثیف اشاره کرده است.
این اقدامات شامل مراحلی بسیار ساده است که پزشکان و متخصصان پرتو برای کاستن از آسیب‌های احتمالی به افراد در صورت مواجه با اینگونه حملات توصیه کرده‌اند.
بنا به این توصیه‌ها از افراد درخواست شده است در صورت آنکه بیرون از محیط بسته و یا نزدیک محل انفجار قرار دارند بینی و دهان خود را با یک پارچه بپوشانید تا خطر تنفس در گرد و غبار رادیواکتیو یا دود کاهش یابد.
از افراد همچنین خواسته شده است به اشیایی که در اثر انفجار پرتاب می‌شوند دست نزنند، زیرا ممکن است آلوده به موارد رادیو اکتیو باشند.
افراد باید هر چه سریعتر خود را به مکان‌های سربسته‌ای که دیوار‌ها و پنجره‌های آن آسیب ندیده باشد برسانند و برای محافظت از تشعشعات وارد آن بشوند.
پس از ورود به ساختمان و محیط مناسب سربسته باید لباس‌های بیرونی را فورا درآورد و در یک کیسه پلاستیکی قرار داد؛ پارچه‌ای که با آن دهان و بینی پوشانده شده بود نیز به محض ورود به محیط سربسته باید باز و در کیف یا کیسه‌ای قرار داده شود.
گرفتن دوش و شستن بدن با آب و صابون دیگر توصیه‌ای است که می‌تواند به شستن گرد و غبار باقی مانده از انفجار کمک کند.
