حدود ۶ ماه از تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین میگذرد و مشخص نیست که کدام طرف در نهایت مجبور به عقبنشینی خواهد شد. دیمیتری مینیک، محقق انستیتوی فرانسوی روابط بینالملل در پاریس درباره میزان مقاومت اوکراین میگوید: «مردم اوکراین تا کنون متحد بودند و از دولت حمایت کردند، اما این ثبات هم بسیار متکی بر حمایت غرب از اوکراین در جنگ با روسیه است.»
دیدارنیوز: شش ماه پس از آغاز تهاجم نیروهای روس به اوکراین، آنچه آنها حملهای رعد آسا میپنداشتند، به نبردی سخت مملو از حملات هوایی روزانه و درگیریهایی تبدیل شده است که هیچ چشم انداز مشخصی برای پایانش وجود ندارد.
بخش اعظم شرق و جنوب اوکراین اکنون تحت کنترل روسیه است و این کشور دسترسی راحتی به بنادرش در دریای سیاه در جنوب و شرق برای صادرات غلات ندارد.
روسیه نیز زیر فشار تحریمهای غرب قرار گرفته است و تقریبا هیچکس انتظار دست کشیدن ولادمیر پوتین از پیشروی آهسته، اما پیوسته خود در خاک اوکراین و عقب نشینی از سرزمینهای اشغالی را ندارد.
این جنگ حداکثر چقدر میتواند طول بکشد؟
با آن که هر دو طرف تلفات جانی و مالی بسیاری را متحمل شدند، اما به نظر نمیرسد که در شرایط فعلی هیچ یک حاضر به آتش بس باشد.
اوکراینیها فکر میکنند درحال دفاع از موجودیت ملیت خود هستند. موضوعی که پوتین آن را به عنوان یک مغلطه تاریخی انکار میکند. کنستانین کالاشف، تحلیلگر سیاسی ساکن مسکو میگوید: «در شرایط کنونی هیچکس برنده نیست و این عملیات نظامی ویژه میتواند سالها به طول انجامد. روسیه امیدوار است با طولانی شدن جنگ، اوکراین را خسته و فرسوده سازد و در نهایت شکست دهد. زمان به نفع اوکراین سپری نمیشود و ممکن است از نظر اقتصادی فروبپاشد.»
ماری دومولَن، رئیس روابط خارجی شورای اروپا معتقد است که حمایت شدید متحدان غربی از اوکراین، عقب نشینی هر یک از طرفین را اکنون دشوارتر کرده است. او میگوید: «هر یک از طرفین فکر میکنند که هنوز میتوانند برتری نظامی داشته باشند، بنابراین بعید است که این جنگ به این زودی به پایان برسد.»
پوتین همچنین این درگیری را بخشی از مقاومت روسیه در برابر توسعهطلبی ناتو توصیف کرده و هر گونه عقب نشینی را مردود میداند. او میتواند تمایل اوکراین برای ادغام بیشتر در اتحادیه اروپا را با حمله به بندر کلیدی اودسا پاسخ دهد و باعث محصور کردن کشور در خشکی و در نتیجه کاهش صادرات آن شود. اما در همین میان احتمالا ولودیمیر زلنسکی در جستجوی پیروزیهای تاکتیکی بیشتر همانند غرق کردن ناو موشکانداز موسکوا در ماه آوریل و یا حتی حمله متقابل برای بازپسگیری مناطق اشغالی باشد. دومولن میگوید: «این رویکرد به او اجازه میدهد تا نیروهای نظامی و مردم اوکراین را تحریک و درخواستهایش برای حمایت از جانب شرکای اروپایی را توجیهه کند.»
اوکراین تا چه حد قادر به مقاومت است؟
تجهیزات نظامی و دادههای اطلاعاتی که از جانب اروپا و ایالات متحده در اختیار نیروهای اوکراینی قرار داده شده است، به آنها امکان داده تا سرعت پیشروی نیروهای روسیه را در دونباس و در امتداد سواحل دریای سیاه کم کنند، ولی با این وجود روسیه همچنان به پیشروی خود ادامه میدهد. این مساله به مسکو اجازه میدهد تا مواضع خود را تحکیم بخشد. زیرا پس از گذشت هشت سال از زمان الحاق کریمه به روسیه، حضور نظامی این کشور در شبه جزیره کریمه افزایش یافته است. همچنین تاکنون، درخواستهای زلنسکی از غرب برای تجهیز ارتش اوکراین با سلاحهای پیشرفتهتر و قدرتمندتر ناموفق بوده است.
دیمیتری مینیک، محقق انستیتوی فرانسوی روابط بینالملل در پاریس میگوید: «مردم اوکراین تا کنون متحد بودند و از دولت حمایت کردند، اما این ثبات هم بسیار متکی بر حمایت غرب از اوکراین در جنگ با روسیه است.»
فرا رسیدن فصل سرما نیز عزم اوکراینیها در اتحاد و مبارزه با روسیه را میآزماید. زیرا ممکن است هرروز تعداد بیشتری از مردم به دلیل جنگ از خانههای خود رانده شوند و بسیاری با مشکلاتی نظیر کمبود سوخت، قطع برق و سیستمهای گرمایشی روبرو شوند.
دومولن خاطرنشان کرد که ۴۰ درصد از مدارس اوکراین با آغاز سال تحصیلی در ماه سپتامبر همچنان بسته خواهند ماند و این مساله ممکن است عوارض روانی سنگینی برای محصلان در پی داشته باشد. اومیگوید: «خیلی چیزها مخصوصا برای سربازانی که در خط مقدم هستند به ظرفیت اوکراینیها در تحمل سرما بستگی دارد.»
نتایج بالقوه این جنگ چیست؟
اگر این درگیری در زمستان ۲۰۲۳ هم ادامه پیدا کند و قیمت سوخت و مواد غذایی در غرب روند افزایشی خود را حفظ کند، ادامه جنگ بسیار وابسته به حمایت دولتها و افکار عمومی غرب خواهد بود.
دومولن میگوید: «احتمالاً پوتین روی سستی دولتهای غربی برای حمایت از اوکراین درآن زمان حساب کرده است. او در آن زمان راه حلهایی را پیش روی غرب میگذارد و آنها را وادار میکند به اوکراین برای پایان دادن به درگیری فشاروارد کنند.»
ارتش اوکراین در صورتی که اشتباه نظامی فاحشی نکند بعید به نظر میرسد که به طور کامل سقوط کند، همچنین کسی از زلنسکی انتظار پذیرش هرگونه مذاکرهای را که منجر به بازپسگیری سرزمینهای از دست رفته اوکراین نگردد، ندارد. البته اگر متحدان غربی اوکراین به ارائه کمک و تسلیحات نظامی ادامه دهند، مزیت نظامی روسیه میتواند کاملا از بین برود.
این مساله ممکن است حمایت عمومی از پوتین در داخل روسیه را تهدید کند و به طور بالقوه باعث تحریک نیروهای مخالف او در آستانه انتخابات ریاستجمهوری روسیه شود. انتخابات ریاست جمهوری روسیه در ماه مارس سال ۲۰۲۴ انجام میشود. مینیک میگوید: «اعلام جنگ، حکومت نظامی یا بسیج عمومی میتواند تنش بین کرملین و باقیمانده جامعه مدنی روسیه را تشدید کند. کنترل این تنش در شهرهای بزرگ روسیه مثل مسکو و سن پترزبورگ که رویکرد عمومی غرب ستیزانه کمتری دارند، سختتر خواهد بود.»