مجید نواییان، متخصص زیستشناسی جانوری اعلام کرد که مردم بهصورت عامیانه به خوشیمن بودن روباه اعتقاد دارند به همین جهت با غذادهی به آنها باعث افزایش جمعیتشان میشوند.
دیدارنیوز: در پی انتشار ویدئوهایی از حضور روباه در پارکهای شهر تهران یک متخصص زیستشناسی جانوری ضمن اشاره به افزایش جمعیت روباههای شهر تهران با غذارسانی مردم و نبود پرندگان شکاری در سطح شهر گفت: مضرات افزایش جمعیت این گونه از فواید حضور آنها بیشتر است.
مجید نواییان، درباره مشاهده روباه در پارکهای تهران و محل زندگی مردم در داخل شهر اظهارکرد: این موضوع با سابقه شهرنشینی و زندگی روباه در کلانشهرها سنخیتی ندارد چراکه احتمال ایجاد تعارضاتی بین جانوران اهلی مانند مرغ، خروس، سگ و گربه با جانوران وحشی مانند روباه وجود دارد. در گذشته روباهها در شب در محیط شهری حضور داشتند اما امروزه به علت مصرف اضافات غذای مردم در محیطهای شهری با آنها سازگاری پیدا کردهاند. بعضی از دست انسان نیز غذا را دریافت میکنند.
وی افزود: بر اساس مطالعات انجام شده تعداد روباهها در پهنه شرق و شمال شرق تهران بیشتر از سایر مناطق است. به عنوان نمونه اخیرا در پارک لاله، بوستان یاس فاطمی حتی موزه حیات وحش و طبیعت دارآباد تعدادی روباه مشاهده شده است. روباههای موزه دارآباد بعضا حیوانات موزه را میخورند اما مسئولین موزه عمدا نه تنها آنها را شکار نمیکنند بلکه از آنها حفاظت نیز میکنند چراکه برای مردم جذابیت دارند.
نواییان با توجه به گونههای روباه موجود در کشور توضیح داد: در ایران چهار گونه روباه معمولی (والپس والپس) در دامنه کوهها، روباه شنی در نواحی کویری، روباه ترکمنی در ترکمنصحرا و جنگل گلستان و شاهروباه در مناطق جنوبی کشور وجود دارد. روباههای شهر تهران از نژاد معمولی هستند که در گذشته در دامنه و ارتفاعات کوهها حضور داشتند. این روباهها به علت گوشتخوار بودن بخشی از چرخه اکولوژیک هستند اما مانند گرگ و پلنگ حیوانات بزرگ را شکار نمیکنند و تنها از حیوانات کوچک جثه مانند خرگوش، پرندگان کوچک، موش های کوچک و ... تغذیه میکنند.
این کارشناس حیات وحش به دلیل افزایش تعداد روباهها در فضای شهری نسبت به گذشته اشاره کرد و گفت: مردم با حضور در پارکها و خوردن غذاهایی مانند جوجه کباب غذای مناسب روباه را در اختیار او قرار می دهند. شهروندان باید از غذادهی به روباه مانند سگ و گربه پرهیز کنند و در حد امکان اضافات غذای خود را جمعآوری کنند به علاوه بهصورت جداگانه برای روباهها اسکلت مرغ خریداری نکنند.
وی خاطرنشان کرد: مردم بهصورت عامیانه به خوشیمن بودن روباه اعتقاد دارند به همین جهت با غذادهی به آنها باعث افزایش جمعیتشان میشوند.
نواییان با توجه به دلیل افزایش جمعیت روباهها در فضای شهری نسبت به کوهها توضیح داد: دشمن طبیعی روباه در فضای شهری وجود ندارد. پرندگان شکاری مانند جغد و عقاب از سطح کلانشهرها دور شدند. به عبارتی چرخه اکولوژیک طبیعت برهم خورده و قابلیت شکارگری آنها توسط دیگر جانوران از بین رفته است اما در کوهها بالابانها و انواع عقابها دشمن طبیعی روباهها هستند و با شکار آنها باعث کنترل جمعیتشان میشوند.
این کارشناس حیات وحش تاکید کرد: نه فقط در شهر تهران بلکه در همه شهرها تعداد کمی روباه در طبیعت وجود داشته است اما دور شدن پرندگان شکاری به عنوان دشمن طبیعی روباه از کلانشهرها و غذارسانی فراوان انسانها به این گونه باعث زاد و ولد بسیار آنها مانند سگها شده است. سگها در طبیعت سالی یکبار زایمان میکنند اما با افزایش غذارسانی به آنها در سطح شهر و به علت مساعد بودن شرایط سالی دو تا سه بار توله به دنیا میآورند.
وی به زیستگاههای طبیعی روباه در تهران و اطراف آن اشاره کرد و گفت: شمیرانات تهران و پارکهای ملی اطراف تهران مانند مناطق حفاظت شده ورجین، تلو، خجیر، سرخهحصار، شمشک، دیزین و ... از طرف دیگر دشت لار از گذشته زیستگاه تعداد متنابهی روباه بوده است. تعداد روباه، خرگوش و عقاب در این زیستگاهها متعادل است چراکه روباه با شکار خرگوش و عقاب با شکار روباه به تعادل این چرخه و کنترل جمعیتشان کمک میکنند اما در شهرها تنها جوندگان کوچک برای تغذیه روباه وجود دارد.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: شاید یکی از جزئیترین فواید افزایش روباهها در فضای شهری، کنترل جمعیت جوندگان کوچک و موشها در پارکها باشد اما بهطور قطع افزایش جمعیت روباهها در شهر نکتهای منفی است چراکه روباه جزو حیات وحش است. تا به امروز روباه مبتلا به ویروس هاری در حیات وحش دیده نشده است اما با حضور روباهها در زیستگاههای مشترک در پارکهای شهری با دام و حیات وحشی مانند سگ و گربه امکان انتقال این ویروس به روباه نیز وجود دارد. آلوده شدن روباه به این ویروس باعث ناقل شدن اوست و خطرات زیادی را برای انسان دارد.
نواییان افزایش قابل توجه تعداد روباههای شهر تهران را در ۳۰ سال آینده امری طبیعی دانست و توضیح داد: در حال حاضر نیز نوسان رشد جمعیت روباه یکباره رخ داده است. به عنوان مثال در ۱۰۰ سال گذشته در تهران یاکریم و قمری وجود نداشت اما در ۳۰ سال اخیر با مهاجرت آنها از مشهد به تهران به انگلی تبدیل شدهاند که باعث کثیف شدن ماشینها و پنجره خانهها و با ساخت لانه در پشت پکیج یا کولر خانهها باعث خرابی آنها میشوند. با این روند روباه نیز در ۳۰ سال آینده قابلیت حضور پررنگ در شهر تهران را دارد. با عادت به غذادهی مداوم از کودکی علاوه بر از دست دادن خوی وحشیگری جمعیتشان رشد خواهد کرد.
این متخصص زیست شناسی جانوری به ارائه راهکار و پیشنهاداتی برای کنترل جمعیت روباههای شهر تهران پرداخت و گفت: ابتدا باید بخش فرهنگی این موضوع در سطح مردم حل شود و از غذادهی به جانوران شهری خودداری کنند. مردم با غذادهی علاوه بر آسیب به زیبایی پارک و طبیعت باعث افزایش جمعیت حیوانات میشوند بنابراین افراد زمانی که در طبیعت حضور مییابند، بدون ایجاد هیچگونه تغییری آن فضا را ترک کنند. مراحل بعدی باید توسط سازمانها و شهرداریها صورت بگیرد. سازمانها باید اقداماتی در راستای کنترل جمعیت جوندگان انجام دهند، به عبارتی جمعیت موشها در کشور بهویژه کلانشهرها باید کنترل شود چراکه موشها غذای آماده روباهها هستند. در ادامه یگان حفاظت محیط زیست یا سازمان پارکهای شهرداریها باید اقدام به زندهگیری روباه و پس از آن در زیستگاه طبیعی روباه با هماهنگی سازمان محیط زیست رها کنند.
وی تاکید کرد: به هیچ عنوان کشتن روباه توصیه نمیشود و باید پس از زندهگیری در محیط طبیعی خود رها شد.
نواییان در پایان با اشاره به لزوم نصب تابلوهایی جهت آگاهی مردم از حضور روباه در فضای شهری گفت: در پارکهایی که روباه مشاهده شده است باید توسط شهرداری تابلوهایی جهت آگاهی مردم برای حضور و تردد روباه نصب شود تا از غذادهی به حیوانات خودداری کنند. نصب این تابلوها در فرهنگسازی مردم نقش بسیار مهمی دارد و باعث کنترل جمعیت جانوران وحشی و اهلی می شود.
